Quan sát bán kính 7 – 10 km
Hơn một tháng nay thời tiết ở Hà Tĩnh vào chính mùa hạ. Có những ngày cao điểm nắng nóng đến 39, 40 độ C khiến công tác phòng cháy chữa cháy rừng (PCCCR) phải nâng mức cảnh báo.
Theo ông Phan Thanh Tùng, Trưởng Phòng Bảo vệ rừng và Bảo tồn thiên nhiên (Chi cục Kiểm lâm Hà Tĩnh), những năm trước đây, 3 tháng mùa hè là “cơn ác mộng” với các lực lượng chuyên thực hiện nhiệm vụ tại các chòi canh lửa.
Tuy nhiên, từ năm ngoái đến nay, cũng những con người ấy thay vì đứng trên chòi canh 24/24h giữa cái nắng như thiêu đốt thì bây giờ ngồi ở nhà cũng theo dõi được sớm các điểm phát lửa, thậm chí quan sát rộng hơn, bao quát hơn.
Rừng Hà Tĩnh thường xuyên phải đối mặt với "giặc lửa" vào mùa hè. Ảnh: Thanh Nga.
Năm 2021, Chi cục Kiểm lâm Hà Tĩnh thí điểm lắp đặt và đưa vào sử dụng 4 camera giám sát, phát hiện sớm cháy rừng tại 4 huyện Hương Sơn, Can Lộc, Kỳ Anh và Thị xã Kỳ Anh. Sau 1 năm vận hành, hệ thống “mắt thần” này phát huy hiệu quả rất thiết thực.
Cụ thể, với tính năng xoay 360 độ, camera hỗ trợ giám sát liên tục 24/7 cả ngày và đêm với tầm quan sát bán kính rừng từ 7 – 10 km, không giới hạn số lượng người truy cập hệ thống smatrphone để theo dõi diễn biến cảnh báo cháy rừng.
Khi có cháy rừng, hệ thống camera truyền hình ảnh qua internet về máy chủ đặt tại các hạt kiểm lâm hoặc qua điện thoại smartphone của từng cá nhân để kịp thời chỉ đạo kiểm tra, xác minh (vị trí cháy, loại rừng cháy, chủ quản lý…); đồng thời báo cáo cấp có thẩm quyền để huy động lực lượng dập tắt đám cháy kịp thời, không để lây lan diện rộng.
Nhớ lại đợt nắng nóng cao điểm vào tháng 6/2019, Thị xã Kỳ Anh có 15 điểm phát hỏa, trong đó 8 điểm cháy ở khu vực nghĩa trang đồng cỏ và 7 điểm phát lửa vào rừng, gây thiệt hại không nhỏ tới diện tích rừng và tài sản của nhân dân. Đặc biệt, có những ngày liên tiếp 6 điểm phát lửa cùng lúc khiến các lực lượng trắng đêm vật lộn với “giặc lửa”.
Những ngày cao điểm nắng nóng, lực lượng kiểm lâm phải trực cảnh báo cháy rừng 24/24h trên chòi canh hết sức vất vả nhưng hiệu quả không cao. Ảnh: Tâm Phùng.
Hay như vụ cháy trên dãy núi Mồng Gà thuộc địa phận xã Sơn Long (Hương Sơn) vào chiều 29/6/2020, đám cháy lan nhanh, hơn 500 người điều động tham gia chữa cháy, đến 5h sáng ngày 30/6 đám cháy mới được dập tắt...
Những vụ việc đó cho thấy, công tác BVR-PCCCR ở các địa phương này đang gặp rất nhiều khó khăn, vất vả. Việc đưa thiết bị hỗ trợ cảnh báo cháy rừng là hết sức cần thiết nhằm giảm áp lực cho các đơn vị thường trực vào mùa nắng nóng cao điểm.
Ông Nguyễn Văn Thành, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Hương Sơn chia sẻ, Hạt được giao quản lý, bảo vệ gần 85 nghìn ha rừng và đất lâm nghiệp, trong đó diện tích có rừng hơn 76 nghìn ha, phân bổ trên địa bàn 24 xã, thị trấn.
Với đặc thù huyện miền núi, nền nhiệt độ vào mùa hè thường cao hơn các huyện đồng bằng từ 1 – 1,5 độ C, cộng với gió Lào thổi mạnh nên công tác BVR-PCCCR luôn ở trạng thái "báo động đỏ".
Đầu năm 2021, đơn vị được Chi cục Kiểm lâm Hà Tĩnh hỗ trợ lắp đặt một mắt camera ở xã Kim Hoa, hệ thống này bao quát được toàn bộ diện tích rừng trồng của xã Sơn Giang, một phần diện tích của các xã Quang Diệm, Sơn Hàm, Sơn Trường, Kim Hoa, Sơn Phú, Sơn Long, Sơn Trà, Sơn Bình, An Hòa Thịnh, Sơn Ninh và Sơn Trung.
Việc lắp đặt hệ thống camera cảnh báo cháy rừng đã giảm áp lực cho lực lượng trực chòi canh, đồng thời tăng hiệu quả phát hiện, cảnh báo sớm các điểm phát lửa. Ảnh: Thanh Nga.
“Nếu chỉ dựa vào 21 con người, chạy đi chạy lại giữa rừng để canh gác các điểm phát lửa sẽ rất vất vả và hiệu quả hạn chế. Khi đưa hệ thống camera giám sát vào vận hành, việc phát hiện cột khói rộng hơn, bao quát hơn, đặc biệt thiết bị được kết nối với điện thoại di động, máy tính nên khi phát hiện đám cháy rừng sẽ tự động gửi thông tin cảnh báo để lực lượng chức năng có giải pháp ứng phó kịp thời”, ông Thành nói.
Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm Hương Sơn cho biết thêm, để phát huy tối đa hiệu quả công tác PCCCR, địa phương cần lắp đặt thêm 2 mắt camera ở xã Quang Diệm và Sơn Kim 1.
Tại Thị xã Kỳ Anh, camera được lựa chọn lắp đặt tại vị trí chòi canh lửa điểm rú Động Mầu, phường Kỳ Trinh (thuộc Tiểu khu 380A).
Hạt Kiểm lâm Thị xã Kỳ Anh cho biết, thời tiết ở Thị xã Kỳ Anh thường xuyên có diễn biến nắng nóng gay gắt kéo dài trong mùa hè, trong khi lực lượng bảo vệ rừng mỏng nên rất khó kiểm soát triệt để các điểm phát lửa. Lực lượng trực chòi rất vất vả vì phải làm việc trong nền nhiệt có lúc lên tới 40, 41 độ C.
Mắt camera quan sát được bán kính từ 7 - 10 km. Ảnh: Thanh Nga.
Vì vậy, việc đưa vào vận hành camera giám sát lửa rừng sẽ hỗ trợ lực lượng trực báo cháy rất nhiều, góp phần ngăn chặn kịp thời các đám cháy. Tín hiệu mà camera ghi nhận có hình ảnh khá sắc nét, tầm quan sát rộng gần 10km và được cập nhật liên tục đã giúp cho lực lượng chuyên trách theo dõi, phòng chống cháy rừng hiệu quả hơn so với cách thức thông thường.
“Việc đưa hệ thống camera giám sát vào sử dụng đã giảm bớt những khó khăn, vất vả cho các lực lượng trực tại các chòi canh lửa trong những ngày thời tiết nắng nóng khắt nghiệt. Hơn nữa khi kết nối camera giám sát vào Trung tâm điều hành và Giám sát thông minh của tỉnh (IOC Hà Tĩnh), đã tạo điều kiện cho lãnh đạo tỉnh trong việc chỉ đạo điều hành phòng chống thiên tai, chữa cháy rừng và cứu hộ cứu nạn”, ông Phan Thanh Tùng, Trưởng Phòng Bảo vệ rừng và Bảo tồn thiên nhiên (Chi cục Kiểm lâm Hà Tĩnh) nhấn mạnh.
Đề xuất lắp đặt thêm 15 camera
Toàn tỉnh Hà Tĩnh hiện có hơn 360 nghìn ha rừng và đất lâm nghiệp, giao cho 21 chủ rừng tổ chức và 71 nghìn hộ gia đình, cá nhân quản lý, bảo vệ. Trong đó diện tích dễ cháy lên đến 120 nghìn ha, tập trung nhiều ở khu vực rừng thông dãy núi Hồng Lĩnh, rừng trồng các huyện Hương Sơn, Nghi Xuân, Đức Thọ, Can Lộc, Thạch Hà, Cẩm Xuyên, Thị xã Kỳ Anh.
Tỉnh Hà Tĩnh cần nhân rộng mô hình này để nâng cao hiệu quả công tác BVR-PCCCR, nhất là trong bối cảnh lực lượng kiểm lâm ngày càng mỏng. Ảnh: Tâm Phùng.
Những năm vừa qua, tuy số vụ cháy cũng như diện tích thiệt hại do cháy rừng gây ra giảm mạnh, song với thực trạng biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng; ý thức bảo vệ rừng, xử lý thực bì vào mùa nắng nóng của một bộ phận người dân hạn chế, cố tình không chấp hành… thì việc “lá phổi xanh” bị xâm hại có thể xảy ra bất cứ lúc nào.
Hiệu quả của hệ thống camera giám sát, phát hiện sớm cháy rừng đã thấy rõ, việc cần làm bây giờ là nhân rộng mô hình này.
Theo ông Hoàng Quốc Huấn, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm Hà Tĩnh, hiện Chi cục đã phối hợp với các địa phương khảo sát, thống nhất kiến nghị UBND tỉnh đầu tư kinh phí cho lắp đặt thêm 15 camera trên địa bàn toàn tỉnh. Trong đó, chú trọng lắp đặt trước tại các khu vực rừng trồng, dễ xảy ra cháy.
“Thiết bị camera dự báo, cung cấp thông tin hình ảnh là công cụ quan trọng, dần dần sẽ thay thế cho việc sử dụng chòi canh lửa hết sức khó nhọc nhưng hiệu quả thấp, không an toàn. Chúng tôi mong lãnh đạo tỉnh sẽ bố trí đủ nguồn kinh phí để phủ kín “mắt thần” ở những khu vực rừng có nguy cơ cháy cao, góp phần giảm áp lực cho lực lượng bảo vệ rừng vào mùa nắng nóng”, ông Huấn nói thêm.
