Ngoại trưởng Mỹ John Kerry ngày 14/9 thông báo Nga và Mỹ đã đạt được một thỏa thuận mang tính đột phá về vấn đề tiêu hủy kho vũ khí hóa học của Syria.
Thông báo được ông Kerry đưa ra trong một cuộc họp báo chung sau các cuộc hội đàm kéo dài 3 ngày qua với Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov tại Geneva, Thụy Sĩ.
Ông cho biết hai bên đã nhất trí đưa ra một loạt các bước mà Chính phủ Syria sẽ phải tuân theo. Theo đó, trong vòng một tuần phải đưa ra danh sách các kho dự trữ vũ khí hóa học và các thanh sát viên quốc tế sẽ có mặt tại Syria vào tháng 11 tới.
Danh sách này sẽ phải nêu cụ thể tên, loại và chất lượng các vũ khí hóa học, địa điểm và hình thức lưu giữ, các cơ sở sản xuất, nghiên cứu và phát triển.
Theo Ngoại trưởng Mỹ, hai bên nhất trí rằng việc kiểm soát hiệu quả nhất số vũ khí ở Syria có thể đạt được bằng việc di chuyển số vũ khí này dưới sự giám sát của Tổ chức Cấm vũ khí hóa học của Liên hợp quốc và phá hủy chúng ở bên ngoài nước Trung Đông này. Mục tiêu để di dời hay phá hủy số vũ khí hóa học ở Syria là vào giữa năm 2014.
Tuy nhiên, ông Kerry cũng nêu rõ nếu Syria không tuân thủ các thủ tục để loại bỏ vũ khí hóa học, Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc sẽ xem xét khả năng sử dụng vũ lực theo Chương 7 của Hiến chương Liên hợp quốc.
Ngoại trưởng Nga Lavrov cũng cho biết thời gian biểu cho việc giải quyết số vũ khí hóa học ở Syria sẽ được đưa ra sau khi được Tổ chức Cấm vũ khí hóa học thông qua.
Ông cho biết thỏa thuận nói trên không đề cập đến việc sử dụng vũ lực và cuộc hội đàm đạt mục tiêu mà Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Barack Obama đề ra. Ông Lavrov nói: "Mỹ và Nga đều xác nhận sẽ theo đuổi một giải pháp hòa bình."
Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Lavrov và Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã thông báo sẽ lại gặp nhau lần nữa tại New York bên lề phiên họp Đại hội đồng Liên hợp quốc (có thể là ngày 28/9 tới).
Ngay sau cuộc hội đàm với Ngoại trưởng Nga, ông John Kerry sẽ tới Jerusalem vào ngày 15/9 để hội đàm với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyhau về những tiến triển đạt được trong các cuộc đàm phán hòa bình Trung Đông cũng như diễn biến xung đột hiện nay ở Syria.
Ngay sau thông báo trên, Pháp ngày 14/9 đã hoan nghênh thỏa thuận đạt được cùng ngày giữa Nga và Mỹ về kế hoạch tiêu hủy kho vũ khí hóa học của Syria là một bước đột phá. Trong một tuyên bố, Ngoại trưởng Pháp Laurent Fabius nói: "Kế hoạch trên là một bước tiến đầy ý nghĩa."
Cùng ngày, trong một bài phát biểu tại Washington, Tổng thống Mỹ Barack Obama cho biết ông sẵn sàng tạo cho con đường ngoại giao một cơ hội để giúp giải quyết cuộc khủng hoảng Syria, song cảnh báo vẫn cân nhắc giải pháp quân sự.
Tổng thống Obama nêu rõ: "Chúng ta cần chứng kiến những bước đi rõ ràng thể hiện rằng Tổng thống Syria Bashar al-Assad nghiêm túc với việc từ bỏ vũ khí hóa học. Và vì kế hoạch này chỉ xuất hiện sau khi lời đe dọa có hành động quân sự đáng tin của Mỹ, chúng tôi sẽ tiếp tục duy trì thế đứng quân sự tại khu vực này để gây sức ép với chính quyền Assad."
Triển vọng khởi động lại hội nghị đàm phán hòa bình Geneva 2 phụ thuộc vào việc giải quyết những bế tắc liên quan đến kho vũ khí hóa học của Syria.
Ông Lakhdar Brahimi, đặc phái viên Liên hợp quốc và Liên đoàn Arập về Syria, cho biết việc loại bỏ vũ khí hóa học ở Syria sẽ tạo thành một yếu tố quan trọng trong những nỗ lực giúp phục hồi kế hoạch cho hội nghị hòa bình mới tại Geneva.
Trước đó, Tổng Thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-moon nhấn mạnh cần phải chấm dứt những hành động bạo lực ở Syria và điều quan trọng nhất phải tổ chức Hội nghị "Geneva 2" càng sớm càng tốt. Ông hy vọng sẽ có một hội nghị hòa bình thứ hai đối với Syria vào tháng tới.
(Vietnam+)
