Khởi tố, điều tra 2 vụ việc liên quan tới đất đầm bãi Cồn Xanh
Theo Công an tỉnh Nam Định, ngày 6/6, Cơ quan Cảnh sát điều tra (Công an tỉnh Nam Định) đã ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ” theo điều 356 Bộ luật Hình sự để điều tra, làm rõ những vi phạm của các cá nhân trong quá trình quản lý, sử dụng đất tại các xã Nghĩa Thành, xã Nghĩa Lâm, xã Nghĩa Hải và xã Nam Điền (thuộc khu vực Cồn Xanh, huyện Nghĩa Hưng).
Đầm bãi nuôi trồng thủy sản tại Cồn Xanh (huyện Nghĩa Hưng, Nam Định). Ảnh: Kiên Trung.
Tiếp đó, ngày 14/6, Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Nam Định đã ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân” theo điều 331 Bộ luật Hình sự để điều tra, làm rõ các hành vi vi phạm của đối tượng trên không gian mạng có liên quan đến khu vực Cồn Xanh, huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định.
Thời gian qua, người dân canh tác nuôi trồng thủy sản tại đất đầm bãi Cồn Xanh (huyện Nghĩa Hưng) đã có đơn thư kiến nghị gửi chính quyền các cấp tỉnh Nam Định về việc bị thu hồi đất mà không đền bù để bàn giao thực hiện các dự án do Tập đoàn Xuân Thiện làm chủ đầu tư.
Để trả lời kiến nghị của công dân, huyện Nghĩa Hưng đã tổ chức đối thoại 3 lần với người dân có đất bị thu hồi. Chủ tịch UBND tỉnh Nam Định cũng chủ trì đối thoại 5 lần với đại diện các hộ dân có đơn thư phản ánh nhưng đến thời điểm hiện tại vẫn chưa tìm được tiếng nói chung.
Việc đơn thư kéo dài và chưa có phương án giải quyết dứt điểm khiến công tác giải phóng mặt bằng để thực hiện các dự án này gặp khó khăn.
Chủ tịch tỉnh Nam Định Phạm Đình Nghị đã 5 lần đối thoại với đại diện các hộ dân bị thu hồi đầm bãi ở Cồn Xanh. Ảnh: K.Trung.
Khu vực Cồn Xanh huyện Nghĩa Hưng có diện tích hơn 800ha. Trước thời điểm các dự án công nghiệp được phê duyệt, chấp thuận đầu tư, 400 hộ dân được thuê/đấu thầu khoảng 425ha đất đầm bãi để canh tác nuôi trồng thủy sản.
Đến năm 2014, sau nhiều năm nuôi trồng thủy sản, hàng trăm hộ đã được cấp "giấy chứng nhận kinh tế trang trại". Giai đoạn này, UBND H.Nghĩa Hưng đã đẩy mạnh phát triển nuôi thủy sản theo quy mô trang trại, gia trại, tập trung phát triển các đối tượng nuôi có giá trị kinh tế cao phục vụ cho tiêu dùng và xuất khẩu.
Năm 2018, tỉnh Nam Định phê duyệt Quy hoạch Phát triển kinh tế thủy sản và Bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 tại Quyết định số 2896. Với Quy hoạch này, tỉnh Nam Định khuyến khích, tạo điều kiện để các hoạt động nuôi trồng, chế biến hải sản được thu hút mở rộng đầu tư. Nhiều hộ dân đã mạnh dạn đầu tư vốn để mở rộng quy mô sản xuất, cải tạo đầm bãi… Tuy nhiên, chưa đầy 2 năm sau, ngày 10/7/2020, tỉnh Nam Định ban hành QĐ số 1645 về việc chấm dứt hiệu lực thi hành Quy hoạch này.
Chuyển đổi thủy sản sang phát triển công nghiệp
Tháng 11/2021, UBND tỉnh Nam Định ban hành các quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư dự án tại khu vực Cồn Xanh, gồm tổ hợp 3 dự án: Nhà máy gang thép số 1 Xuân Thiện; Nhà máy cán thép Xuân Thiện Nghĩa Hưng và Dự án nhà máy sản xuất cấu kiện bê tông đúc sẵn Xuân Thiện Nam Định cũng do Tập đoàn Xuân Thiện làm chủ đầu tư.
Khu công nghiệp Rạng Đông (thị trấn Rạng Đông, huyện Nghĩa Hưng) - một trong các dự án chuyển đổi sử dụng đất từ nông nghiệp sang công nghiệp của tỉnh Nam Định. Ảnh: K.Trung.
Tháng 11/2021, UBND tỉnh Nam Định ra thông báo thu hồi giải phóng mặt bằng để phục vụ việc đầu tư dự án xây dựng nhà máy cán thép Xuân Thiện Nghĩa Hưng của Công ty cổ phần Xuân Thiện Nghĩa Hưng (địa chỉ xã Nghĩa Lâm, H.Nghĩa Hưng, Nam Định).
Tỉnh Nam Định xác định, từ năm 2022, tất cả các hợp đồng thuê đất đã hết hiệu lực nên không được bồi thường.
Tuy nhiên, các hộ dân đang canh tác tại khu vực đầm Cồn Xanh cho rằng, việc địa phương định hướng phát triển thủy hải sản tại khu vực này từ những năm trước đã khiến họ đầu tư rất nhiều tiền vào cơ sở hạ tầng như cầu, cống, đường bờ… nay UBND tỉnh Nam Định bất ngờ ra quyết định thu hồi đất, đặc biệt là thu hồi không có đền bù khiến người dân bị thiệt thòi.
Ngoài ra, họ cũng lo lắng vấn đề an sinh xã hội của hàng ngàn người lao động làm công việc nuôi thủy sản. Bên cạnh đó, nhiều người dân lo lắng việc đặt nhà máy thép ngay cửa biển sẽ khó giám sát, quản lý nguồn xả thải… dẫn đến ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến cuộc sống của họ trong tương lai.
Đầm nuôi tôm của một hộ dân tại Nghĩa Hưng, Nam Định. Ảnh: K.Trung.
Để triển khai dự án, liên quan tới công tác giải phóng mặt bằng, UBND huyện Nghĩa Hưng quyết định thu hồi 425ha đất bãi bồi ven biển ở khu vực Cồn Xanh, vốn là diện tích đất do Nhà nước quản lý, cho 400 hộ dân thuê để sản xuất nông nghiệp có thời hạn (không phải là đất giao ổn định, lâu dài cho nhân dân).
Xác định phát triển công nghiệp là mũi nhọn phát triển kinh tế của địa phương, Nam Định quyết tâm và yêu cầu toàn bộ hệ thống chính trị vào cuộc để quyết liệt thu hồi, giải phóng mặt bằng thực hiện dự án.
Ngày 20/3, Tỉnh ủy Nam Định ban hành Thông báo số 1033 cho biết, thời gian qua, cả hệ thống chính trị của tỉnh đã vào cuộc triển khai công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) của nhóm dự án của Tập đoàn Xuân Thiện. Tuy nhiên, tiến độ thu hồi đất đến nay chưa đáp ứng yêu cầu đề ra; người dân nuôi trồng thủy sản mặc dù đã hết hạn thuê đất, nhưng chưa bàn giao trả mặt bằng cho chính quyền quản lý; có nhiều đòi hỏi không chính đáng, biểu hiện không tuân thủ pháp luật.
Những người đứng đầu đơn và đa số người dân đang có đơn khiếu kiện đã có hoạt động tổ chức khiếu kiện đông người, vượt cấp, thậm chí còn huy động con em đang là học sinh từ lớp 9 trở xuống nghỉ học tham gia, vi phạm nghiêm trọng đến quyền được giáo dục học tập của học sinh. Tình trạng này ảnh hưởng đến tiến độ triển khai các dự án và tạo hình ảnh không tốt về môi trường đầu tư, kinh doanh, khát vọng phát triển của tỉnh.
Thường trực Tỉnh ủy thống nhất phương án xử lý phần việc còn lại là thu hồi đất cho các dự án của Công ty Cổ phần Tập đoàn Xuân Thiện tại khu vực Cồn Xanh theo chủ trương chỉ đạo đã được Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành tại các thông báo, kết luận, nhất là trong các nhiệm vụ: rà soát, củng cố, hoàn thiện hồ sơ pháp lý, tài liệu liên quan đến việc đầu tư các dự án của Công ty Cổ phần Tập đoàn Xuân Thiện tại khu vực Cồn Xanh…
Bí thư Tỉnh ủy Nam Định yêu cầu huyện Nghĩa Hưng phối hợp với nhà đầu tư các dự án, thực hiện công tác hỗ trợ các hộ nuôi thủy sản theo phương án chủ đầu tư dự án đã cam kết hỗ trợ là 30 triệu đồng/ha (trong đó bao gồm hỗ trợ đối với việc trước đây mỗi hộ nuôi đã đóng góp 5 triệu đồng/ha để đắp bờ đầm). Huyện Nghĩa Hưng ban hành quyết định hành chính thu hồi đất theo đúng quy định của pháp luật. Huyện Nghĩa Hưng và các ban, ngành, đơn vị liên quan tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền khẳng định rõ cơ sở pháp lý và hiệu quả của dự án với sự phát triển của tỉnh và lợi ích của nhân dân trong tỉnh; đẩy mạnh vận động người dân, nhất là trong vùng dự án, trả lại đất đã hết hạn thuê cho Nhà nước.
