Nấm nào là độc và cần làm gì khi ăn phải nấm độc?

Nấm độc thường gồm hai nhóm khác nhau, khi ăn phải cần kịp thời gây nôn nếu bệnh nhân mới ăn nấm trong vòng 1 giờ.

Nấm độc thường gồm hai nhóm khác nhau: Nhóm 1 -nấm độc có triệu chứng sớm trong 3 giờ sau khi ăn. Có thể có triệu chứng muscarin: Tăng tiết nước bọt, phế quản, tiêu chảy, co đồng tử. Chất độc nấm là coprin thì triệu chứng ngộ độc xuất hiện sớm trong vòng 30 phút: Nôn, tiêu chảy, rối loạn nhịp tim. Chất độc nấm là psilocybin gây ra ảo giác hay kích thích dạ dày ruột, yếu mệt, đau bụng, sốt, giãn đồng tử, co giật.

Nhóm 2- là nhóm nấm độc có triệu chứng xuất hiện sau ăn từ 6 giờ - 40 giờ, trung bình là 12 giờ (nhóm này nguy hiểm và tỉ lệ tử vong cao). Nấm có độc tố amatoxin, monomethylhydrazin thì xuất hiện triệu chứng từ 6 – 12 giờ sau ăn: Nôn, tiêu chảy có thể giống tả kéo dài 2 - 3 ngày gây mất nước điện giải, trụy mạch, đau thắt bụng, co giật, tan máu, suy gan do viêm gan nhiễm độc có thể dẫn đến hôn mê gan, methemoglobin…

Nấm có độc tố allenic nocleucin, orellanin: Xuất hiện triệu chứng từ 1 - 12 ngày sau ăn, gây ra suy thận cấp do viêm kẽ ống thận cấp.

Loại nấm rất độc thuộc loài Amanita phalloid có 6 độc tố: Phallin, phalloidin, phalloin, amanitin anpha, bêta, gamma. Phallin là một độc tố gây tan máu. Các độc tố khác được tập trung ở gan và gây viêm gan nhiễm độc. Một loài nấm rất độc khác có thể sinh ra độc tố Aflatoxxin gây ung thư là loài Aspegillus flavus. Loài này rất giống với mốc tương cho nên không nên để mốc mọc tự nhiên trên xôi khi làm tương mà phải dùng giống mốc tương thuần chủng thuộc loài Aspergillus oryzae. Các loại thức ăn cho người và cho gia súc khi đã bị nhiễm mốc phải đổ đi và không thể sử dụng được, trừ các chủng dùng để lên men thực phẩm đã được kiểm tra về hoạt tính và khả năng sinh độc tố nấm- Mycotoxxin...

Cần kịp thời gây nôn nếu bệnh nhân mới ăn nấm trong vòng 1 giờ. Các bác sĩ có thể rửa dạ dày khi bệnh nhân mới ăn trong vòng 1 - 2giờ. Lọc máu ngoài thận khi có suy thận cấp hay hôn mê gan, không có tác dụng loại trừ độc tố đã gắn vào gan...

Đã có nhiều trường hợp ngộ độc nấm rất nguy hiểm và vì đã có nấm ăn được nuôi trồng rộng rãi cho nên tốt nhất là không hái nấm rừng và không ăn nấm rừng, nấm dại. Ngay các chuyên gia về nấm còn nhầm lẫn, chuyện này đã từng xảy ra ở Lâm Đồng, cho nên chớ có dại mà ăn các loại nấm không phải nấm trồng.

(Trả lời bạn Trần Xuân Hà ở Đà Lạt, Lâm Đồng)

GS Nguyễn Lân Dũng