Những người được triệu tập tòng quân ở một ngôi làng tại khu vực Zakamensky, nước Cộng hòa Buryatia, ôm nhau trước khi lên đường. Ảnh: Guardian.
Ngày đầu tiên của đợt điều động quân theo lệnh động viên một phần mà Tổng thống Nga Vladimir Putin công bố hôm 21/9 chứng kiến nhiều khoảnh khắc xúc động tại các điểm tuyển quân khi những người phụ nữ bịn rịn chia tay chồng và con trai mình lên đường tòng quân. Nhưng bên cạnh đó, cũng có một số cuộc biểu tình phản đối nổ ra.
Một phụ nữ sống ở vùng Zakamensky, nước Cộng hòa Buryatia thuộc Nga, cho biết cô bắt đầu cảm thấy lạ khi những con chó liên tục sủa lớn vào khoảng nửa đêm ngày 21/9.
Tại ngôi làng của cô, một cộng đồng nhỏ với khoảng 450 người, trưởng làng đến gõ cửa từng nhà và chuyển tận tay từng người giấy triệu tập. Khi những người đàn ông tập trung lại để chuẩn bị lên đường vào sáng hôm sau, một số người uông vodka, số khác ôm động viên nhau và dặn dò người ở lại. Phụ nữ khóc và làm dấu Thánh giá cầu nguyện khi xe buýt chở những người đàn ông khuất dạng phía chân trời.
“Đây không giống động viên một phần chút nào”, Alexandra Garmazhapova, người đứng đầu một tổ chức vận động ở địa phương, nói. Bà cho hay một ngày sau khi Tổng thống Putin ban bố lệnh động viên quân, bà và các đồng nghiệp đã xác minh và thống kê có khoảng 3.000 giấy triệu tập được chuyển đến Buryatia.
Mặc dù nhà chức trách Nga đảm bảo rằng sẽ chỉ huy động những người đã phục vụ trong quân đội và có kinh nghiệm chiến đấu, các nhà hoạt động vẫn chỉ ra một số trường hợp đàn ông trên 50 tuổi nhận được thông báo triệu tập.
Một phụ nữ cho hay người thân của bà, 52 tuổi, được triệu tập không lâu sau khi Tổng thống Nga ban bố lệnh.
Yanina Nimayeva, nhà báo đến từ thành phố Ulan-Ude, Buryatia, phàn nàn rằng chồng cô, 38 tuổi, vẫn nhận được giấy triệu tập dù chưa từng phục vụ trong quân đội.
“‘Anh có 5 con phải không’, họ hỏi anh ấy”, Nimayeva kể. “Chồng tôi cười và nói ‘Vâng, đúng vậy, 5 đứa’. ‘Chà, được rồi, hãy chờ giấy triệu tập của anh’, họ đáp”.
“Tôi hiểu rằng chúng tôi có định mức. Nước cộng hòa Buryatia của chúng tôi cần tập hợp 4.000 binh sĩ”, Nimayeva nói trong một video gửi tới thống đốc khu vực. "Nhưng một số quy định và nguyên tắc của lệnh điều động này phải được tuân thủ”.
Nhiều người được triệu tập nói rằng họ chỉ có một giờ để chuẩn bị hành trang lên đường. Ảnh: Guardian.
Trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình hôm 21/9, Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu cho biết Nga sẽ điều động 300.000 quân, chủ yếu là những người có kinh nghiệm quân sự. Nhưng con số thực tế được cho là cao hơn bởi không có quy định nào ngăn giới chức tuyển cả những người chưa từng tham gia quân đội.
Ở Neryungri, thành phố lớn thứ hai nước Cộng hòa Sakha thuộc Nga, một đoạn video đăng trên mạng xã hội cho thấy hàng chục người đàn ông đang tập trung tại sân vận động Gornyak của địa phương và nối đuôi nhau lên xe buýt để đến trung tâm tuyển dụng, khi các thành viên gia đình tiễn biệt họ trong nước mắt. Nhiều người dường như ở độ tuổi 30 đến 40.
“Họ đã phát thông báo triệu tập cho các công nhân từ Kolmar đến Mechel (hai công ty khai khoáng đang hoạt động tại Neryungri)”, người đăng video cho hay. “Họ phát giấy triệu tập xuyên đêm”.
Tại Cộng hòa Dagestan thuộc Nga, video khác xuất hiện cho thấy người dân giận dữ đang tranh cãi với quan chức tại một trung tâm tuyển mộ. Vị quan chức nói rằng con trai bà đã chiến đấu ở Ukraine từ hồi tháng hai.
“Các bạn đang chiến đấu cho tương lai con em mình”, người phụ nữ hét lên trước đám đông người dân.
“Chúng tôi còn không có cả hiện tại, các ông bà đang nói đến tương lai nào vậy?”, một người đàn ông trong đám đông đáp lại.
Tại Moskva, hàng trăm người biểu tình trên phố Arbat sau khi Tổng thống Putin phát lệnh động viên một phần. Cảnh sát đã phát giấy triệu tập cho những người bị bắt tại cuộc biểu tình.
Trong số đó có Artem Krieger, một phóng viên trẻ từ trang tin Sota Vision. “Gần như tất cả đàn ông đều nhận được giấy triệu tập”, Krieger nói, thêm rằng cả những người không có kinh nghiệm quân sự cũng bị gọi.
Phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov dường như cũng xác nhận việc cảnh sát trao giấy triệu tập cho những người biểu tình bị bắt. “Điều đó không vi phạm luật”, ông nhấn mạnh.
Quy mô điều động trong ngày đầu tiên Nga thực hiện lệnh động viên một phần của Tổng thống Putin là đáng kinh ngạc, giới quan sát đánh giá. Một video xuất hiện trên mạng cho thấy hơn 100 người được cho là lính nghĩa vụ đang xếp hàng chờ lên báy may tại sân bay Khurba ở khu vực viễn đông Khabarovsk.
Tại Buryatia, các nhà hoạt động cho biết họ không hiểu tại sao các quan chức địa phương lại tuyển quân rầm rộ như vậy, với việc sinh viên tại các trường đại học nhận được giấy triệu tập ngay cả khi họ đang ngồi trên giảng đường.
Phát ngôn viên quân đội Nga Vladimir Tsimlyansky trong khi đó cho hay trong ngày đầu tiên của đợt điều động một phần, khoảng 10.000 công dân đã tự nguyện đến các văn phòng tuyển mộ mà không cần chờ lệnh triệu tập.
Cũng có những báo cáo về việc người Nga ráo riết rời khỏi đất nước để tránh bị triệu tập. Tuy nhiên, phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov nhấn mạnh thông tin này đang bị phóng đại quá mức.
