Năm 2010, hạn hán trên diện rộng, bão số 3 và đợt mưa lũ cuối tháng 10 đã làm cho nông dân Nghệ An điêu đứng: Toàn bộ diện tích gieo trồng vụ đông gần như đã bị xóa sổ; cơ sở hạ tầng nông nghiệp, nông thôn bị mưa bão, lũ lụt tàn phá rất nặng nề.
Sau lũ lụt, dù đã được TW và UBND tỉnh hỗ trợ các giống ngô, giống rau, lúa cùng với hàng trăm tỷ đồng để các địa phương nỗ lực khôi phục lại vụ đông nhưng kết quả SX vụ đông vẫn không đáng kể.
Bởi thế, mục tiêu tổng sản lượng lương thực 1,04 triệu tấn (cả năm 2011) sẽ rất khó khăn nếu vụ xuân 2011 không giành được từ 60 đến 65% tổng sản lượng lương thực nói trên (khoảng 535.000 tấn). Do đó, đề án SX vụ xuân 2011, riêng cây lương thực và cây thực phẩm, Nghệ An lên kế hoạch gieo cấy 85.000 ha lúa xuân các loại. Trong đó lúa lai 65.000 ha, lúa thuần 20.000 ha, 15.000 ha ngô lai, 2.500 ha khoai lang, 8.000 ha rau các loại và 2.000 ha đậu các loại.
Để đạt được năng suất lúa bình quân 62,9 tấn/ha, Nghệ An chủ trương vừa mở rộng các giống lúa có năng suất cao, vừa phát triển nhanh các giống lúa cho năng suất cao và có chất lượng gạo khá. Hạn chế đến mức thấp nhất việc sử dụng các giống lúa có chất lượng gạo kém như Nhị ưu 838, Nhị ưu 63, Q5 và QT2…
Theo đó, các vùng thâm canh mục tiêu giành năng suất cao chỉ ưu tiên các giống lúa như Khải phong số 1, Nhị ưu 986 và N.ưu 69. Các vùng thâm canh theo hướng: vừa tăng năng suất, vừa tăng chất lượng gạo thì ưu tiên sử dụng các giống lai như B-TE1, Syn 6, Kim ưu 725, Nghi hương 2308, Bio 404, Nam Dương 99, Q.ưu 6, Nhị ưu 725… và nhất là 2 giống lúa thuần chất lượng cao AC 5 và BC 15.
Vùng SX thóc hàng hóa ưu tiên sử dụng các giống lúa thuần như Hương thơm số 1, Bắc thơm số 7 và các giống nếp. Các vùng thu hoạch vụ đông muộn sẽ sử dụng các giống lúa ngắn ngày như Khải phong số 7, Q.ưu 1, TH3-3, TH3-4, VL20 và VL24…
Riêng 15.000 ha ngô, Nghệ An đưa vào cơ cấu các giống ngô có tiềm năng năng suất cao như NK66, NK6654, NK54, NK67, CP3Q, B06, LVN14, ĐK9901, 30Y87 và AG59 để các địa phương chủ động lựa chọn.
Diện tích lạc vụ xuân 2011, Nghệ An chủ trương tiếp tục SX đại trà giống lạc L14, mở rộng SX giống lạc L23 và SX thử giống lạc L26 tại các vùng thâm canh cao thuộc 2 huyện Diễn Châu và Nghi Lộc.
Về thời vụ, Sở NN- PTNT Nghệ An đưa ra khung thời vụ gieo mạ cho tất cả các giống lúa từ 05/01 đến 25/1, gieo cấy từ 25/01 đến 15/02; giao cho các huyện xác định lịch thời vụ cụ thể cho từng giống để tập trung quản lý dịch bệnh, không sử dụng nhiều giống trên một vùng, chỉ cấy từ 1 đến 2 giống có cùng thời gian sinh trưởng trên một xứ đồng để cấy gọn trong 1-2 ngày. Phấn đấu cho lúa xuân trổ tập trung từ 30/4 đến 05/5 để tránh gặp rét. Năm nay Nghệ An không cấm gieo sạ, nhưng yêu cầu phải gieo bằng máy, thẳng hàng và tiết kiệm giống.
Do trên địa bàn Nghệ An thời gian qua đã xuất hiện dịch vàng lùn - lùn xoắn lá, lùn sọc đen trên lúa và ngô; bệnh chồi cỏ trên mía nên công tác BVTV được Nghệ An quan tâm đúng mức. Lãnh đạo Sở NN-PTNT giao cho Chi cục BVTV phối hợp chặt chẽ với các địa phương làm tốt công tác dự tính, dự báo sâu bệnh để dập dịch ngay khi mới bùng phát trên diện hẹp.
Để vụ xuân 2011 giành thắng lợi, Sở NN- PTNT Nghệ An đang đề nghị UBND tỉnh có thêm chính sách (ngoài QĐ 5027 về hỗ trợ khôi phục SXNN sau bão số 3 và mưa lũ trong tháng 10/2010) để tập trung xử lý bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá, lùn sọc đen hại lúa và ngô. Cụ thể đề nghị hỗ trợ 100% tiền nilon che phủ mạ; 100% tiền mua thuốc phun trừ rầy trên mạ trước khi đưa xuống ruộng 2-3 ngày để tránh tiêu diệt thiên địch trên đồng ruộng. Hỗ trợ kinh phí mua đủ cơ số thuốc dự phòng để cấp cho các địa phương kịp triển khai dập dịch vàng lùn, lùn xoắn lá, lùn sọc đen.
Ngay từ bây giờ các địa phương phải chỉ đạo bà con nông dân tập trung xử lý đồng ruộng, nhất là phải dọn sạch tàn dư cây trồng, cỏ dại và cày lật gốc rạ tại những vùng đã bị bệnh. Trước khi gieo cấy từ 5 đến 7 ngày phải dọn sạch tàn dư cây trồng, cỏ dại quanh bờ, mương dẫn nước, sơn bờ và cày bừa kỹ. Kiểm tra nếu phát hiện thấy rầy lưng trắng di trú trên bờ vùng, bờ thửa, mương máng thì tổ chức phun trừ ngay để bảo vệ mạ.
Phải tập trung che phủ nilon cho mạ vừa để chống rét vừa ngăn chặn rầy xâm nhập và gây hại cho mạ. Nếu thời tiếp ấm, có nắng thì gỡ nilon vào buổi sáng và che phủ trở lại trước 17 giờ hàng ngày.
Ông Nguyễn Thọ Cảnh, Giám đốc Sở NN- PTNT Nghệ An cho biết thêm: Vụ xuân 2011 sẽ phải đối mặt với rất nhiều khó khăn, thách thức, ngoài dịch vàng lùn, lùng xoắn lá, lùn sọc đen trên lúa và ngô đang diễn biến phức tạp và trời rét đậm, rét hại khi gieo mạ đáng lo nhất là tình trạng mất mùa nghiêm trọng trong SX vụ hè thu và vụ đông 2010 khiến việc đầu tư cho SX vụ xuân 2011 của bà con sẽ bị hạn chế.
