Nông dân hởi dạ, lãnh đạo vui mừng, chưa thu hoạch xong vụ này đã tính chuyện mở rộng diện tích...
Vực dậy cây ngô
Một thời, Vĩnh Phúc từng là điểm sáng trong phát triển SX ngô vụ đông của cả nước. Khí thế SX không chỉ sôi nổi trong dân mà còn được thể hiện ở nhiều chính sách hỗ trợ thiết thực của tỉnh.
Thế nhưng, vì những lý do khác nhau, diện tích ngô đông có xu hướng ngày càng giảm, năng suất ngô bình quân của tỉnh Vĩnh Phúc cũng “rớt hạng” nhanh chóng so với các tỉnh ĐBSH khi chỉ đạt từ 4,2 - 4,5 tấn/ha.
Lý giải nguyên nhân, ông Trần Văn Lượng, Phó Trưởng phòng Trồng trọt, Sở NN-PTNT Vĩnh Phúc cho rằng: “Bà con trồng ngô với mật độ thưa nên rất lãng phí tài nguyên đất. Kỹ thuật chăm sóc và sử dụng ngô giống cũng chưa phù hợp với điều kiện sinh thái của địa phương.
Bên cạnh đó, tại những cánh đồng SX hai vụ lúa, áp lực về thời vụ gieo trồng trong vụ đông cũng tạo ra trở ngại không nhỏ”.
Đứng trước thực trạng đó, vụ đông 2014, Trung tâm Chuyển giao Công nghệ và Khuyến nông (Viện Khoa học Nông nghiệp VN) phối hợp với Trung tâm Khuyến nông tỉnh Vĩnh Phúc xây dựng mô hình “Thâm canh ngô trên đất hai lúa” tại xã Vĩnh Sơn với quy mô 20 ha (thuộc dự án khuyến nông Trung ương giai đoạn 2014-2016: “Xây dựng mô hình chuyển đổi đất lúa kém hiệu quả sang trồng ngô nhằm nâng cao giá trị gia tăng trong SX nông nghiệp”).
Đơn vị triển khai mô hình quyết định sử dụng giống ngô lai P4199 và áp dụng đồng bộ gói kỹ thuật thâm canh từ khâu làm đất, ươm giống ngô trong bầu, bón phân, chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh.
Giống ngô P4199 có những đặc tính vượt trội như bản lá hẹp, góc lá đứng, trổ cờ mạnh, phun nhiều râu nên có thể trồng với mật độ dày đặc lên tới 6 - 7 vạn cây/ha mà vẫn đảm bảo khoảng trống để cây hấp thu đủ ánh sáng quang hợp, thụ phấn.
Ngô là cây ưa ấm, đối với SX vụ đông, kinh nghiệm cho thấy vào thời kỳ trổ cờ, phun râu, nếu gặp thời tiết lạnh, mưa phùn và ẩm ướt thì khả năng thụ phấn kém, bắp ít hạt. Do đó trồng sớm ngày nào tốt ngày đó.
Ngay sau khi bà con thu hoạch xong vụ lúa mùa, cán bộ của Trung tâm CGCN&KN đã làm đồng thời hai việc: Gieo bầu cây từ ngày 17/9 và đưa máy cày xuống đồng làm đất, đánh luống để kịp trồng từ ngày 24 - 29/9/2014.
Theo ông Phạm Văn Dân, PGĐ Trung tâm CGCN&KN, giải pháp để vực dậy diện tích ngô hiện nay nên tập trung vào các khâu như áp dụng gói kỹ thuật đồng bộ cho SX; tăng mật độ trồng lên khoảng 6 vạn/ha, trồng ngô không làm đất...; liên kết với các doanh nghiệp đầu vào; quy hoạch vùng SX để áp dụng cơ giới hóa và đặc biệt là chính sách hỗ trợ của nhà nước cho nông dân vì trồng ngô hiệu quả kinh tế thấp hơn so với các cây vụ đông khác.
Thâm canh tiên tiến
Khác với cách đánh luống hẹp, lãng phí diện tích rãnh, mô hình sử dụng kỹ thuật đánh luống rộng, rãnh nhỏ, sâu 20 - 25 cm và trồng theo công thức: Hàng cách hàng từ 60 - 70 cm; cây cách cây 25 cm tương đương với mật độ từ 5,8 - 6,5 vạn cây/ha.
Với mật độ trên thì bắt buộc phải làm bầu cho ngô để có thể chủ động xoay hướng lá để tận dụng ánh sáng tối đa. Đồng thời, phương pháp này sẽ tận dụng được thời vụ, rút ngắn được thời gian sinh trưởng của cây ngô trên đồng (7 - 10 ngày), dễ chăm sóc, trồng dồn hàng tăng mật độ từ đó tăng năng suất.
| “Việc thay thế giống ngô cũng bằng giống ngô lai P4199 chịu thâm canh với mật độ cao đã tạo ra sự bứt phá về năng suất. Đồng thời, những kỹ thuật tiên tiến như áp dụng máy đánh luống; gieo ngô bầu cải tiến và áp dụng đồng bộ quy trình canh tác, bón phân, phòng bệnh… đã khiến cây lớn nhanh, ra bắp to và rút ngắn thời gian sinh trưởng của cây ngô từ 5 - 7 ngày”, ông Vũ Khắc Minh, GĐ Trung tâm Khuyến nông Vĩnh Phúc chia sẻ. |
Mô hình SX giống ngô lai được hướng dẫn chăm bón đảm bảo theo yêu cầu kỹ thuật nên kết quả theo dõi mô hình, giống ngô lai P4199 sinh trưởng và phát triển tốt, chống chịu khá với một số loại sâu bệnh chính như sâu đục thân, đục bắp; khô vằn; đốm lá; rệp cờ; đặc biệt là khả năng đóng hạt của giống P4199 rất tốt.
Thời gian sinh trưởng phát triển của cây ngô P4199 trong mô hình có ngắn hơn (khoảng 8 ngày) so với cây ngoài mô hình.
Điều này có thể do các yếu tố như: Chăm sóc bón phân cân đối, tập trung bón nặng đầu vụ; kết thúc bón sớm, mật độ cây cao... Dự kiến năng suất bình quân thực thu sẽ đạt khoảng 63 tạ/ha, cao hơn đối chứng khoảng 17 tạ/ha.
KS Trịnh Xuân Quang, Trung tâm CGCN&KN cho biết: “Sau khi đánh giá các chỉ tiêu, hoạch toán kinh tế, ruộng mô hình tuy có chi phí về giống và phân bón cao hơn, nhưng lại có các yếu tố cấu thành năng suất cao hơn so với tập quán canh tác cũ của các hộ nông dân ngoài mô hình, do đó lãi thuần thu được cao hơn 8.600.000 đ/ha”.
Cầm trên tay bắp ngô lai to bằng chai Lavie 0,5 lít, bà Lương Thị Dục, nông dân thôn 2, xã Vĩnh Sơn hồ hởi khoe: “Ngô của nhà tôi đấy! Anh xem, mỗi bắp khoảng 16 hàng hạt, mỗi hàng 45 hạt mọc xin sít, đều tăm tắp. Nếu rẽ ra phơi khô phải được ít nhất lạng hai (1,2 lạng).
Trước đây, chúng tôi trồng khoảng 1.300 - 1.400 cây/sào, năm nay tăng lên hơn 2.000 cây mà bắp vẫn to như cổ tay thế này thì sướng quá. Năm sau kiểu gì mình cũng phải trồng tiếp”.
PCT UBND xã Vĩnh Sơn, Hạ Văn Trường nhìn bà con phấn khởi cũng hởi lòng hởi dạ: “Lúc đầu triển khai mô hình vận động nhân dân khó khăn đủ đường. Bây giờ thì ai cũng thấy lợi hiển hiện trước mắt, mình không vận động dân cũng tự trồng thôi mà”.
