Ngoạn mục sản xuất lúa ĐBSCL

Bứt phá giống lúa chất lượng

Ngày 22/9 tại Cần Thơ, Bộ NN-PTNT tổ chức hội nghị sơ kết sản xuất vụ thu đông, vụ mùa năm 2022, triển khai kế hoạch sản xuất vụ đông xuân 2022 - 2023 vùng Đông Nam Bộ và ĐBSCL. Kết quả khả quan được Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Lê Quốc Doanh đánh giá cao, khi 84% cơ cấu giống lúa gieo sạ trong vụ thu đông 2022 nằm ở nhóm chất lượng cao, lúa thơm đặc sản, nếp.

Phấn khởi nhất tại tỉnh Kiên Giang, địa phương có diện tích trồng lúa lớn nhất vùng, trong vụ thu đông 2022, diện tích gieo sạ giống lúa chất lượng cao của tỉnh đạt tới 95%, tăng 5% so với vụ thu đông 2021. Ông Lê Hữu Toàn, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh đánh giá, bà con nông dân rất ý thức về việc tổ chức sản xuất giống lúa chất lượng cao. Hơn nữa, diện tích cánh đồng lớn của tỉnh cũng có sự gia tăng đột biến. Hiện nay, địa phương đã có 20 doanh nghiệp liên kết tiêu thụ, trong đó, 3 tập đoàn lớn đã ký kết biên bản ghi nhớ, phân kỳ từ năm 2021 – 2025, “chốt sổ” 109 nghìn ha được liên kết.

Để đáp ứng nhu cầu xuất khẩu, Kiên Giang đã đề xuất 148 hồ sơ cấp mã số vùng trồng, một con số lớn nhất từ trước tới nay của địa phương. Trong đó, có 68 mã vùng trồng lúa đã được cấp mã số.

Tại vùng ngọt hóa Gò Công, tỉnh Tiền Giang, việc sản xuất lúa cũng có sự chuyển dịch theo xu hướng thị trường. Tỷ lệ giống lúa chất lượng cao, lúa thơm chiếm tỷ lệ tới hơn 93%. Tỷ lệ sử dụng giống lúa cấp nguyên chủng, xác nhận trong gieo sạ cũng đạt gần 96%.

Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Tiền Giang, ông Nguyễn Văn Mẫn cho rằng, có được kết quả này là nhờ sự linh hoạt theo điều kiện sản xuất thực tế của bà con nông dân. Bên cạnh đó, địa phương này cũng mạnh dạn ứng dụng, khuyến khích nông dân áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ mới vào sản xuất, thực hiện đa dạng các giải pháp thủy lợi, trữ nước để mang đến những vụ mùa thắng lợi.

Những kết quả trên đã góp phần gia tăng thu nhập cho nông dân trồng lúa ở ĐBSCL. Đặc biệt nếu như trước đây, giá gạo xuất khẩu của nước ta dưới 400 USD/tấn, thậm chí có thời điểm nằm ở mức 350 USD/tấn thì hiện nay đã ở mức xấp xỉ 500 USD/tấn. Điều này cho thấy sự chuyển đổi cơ cấu giống, công tác nghiên cứu, chọn tạo, chuyển giao các giống lúa phát huy hiệu quả cao.

Tập trung cho chất lượng và giảm giá thành

Theo Cục Trồng trọt, diện tích gieo trồng lúa ước năm 2022 tại vùng ĐBSCL đạt gần 3,9 triệu ha, với năng suất bình quân 6,2 tấn/ha, sản lượng ước đạt hơn 24 triệu tấn, tương đương so với cùng kỳ các năm. Về tổng thể, diện tích gieo trồng lúa năm 2022 của vùng có giảm do nông dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, nhưng năng suất lại tăng.

Từ đó, trong vụ đông xuân 2022 - 2023 tới, Thứ trưởng Lê Quốc Doanh lưu ý, bà con nông dân cần cố gắng xuống giống sớm, nhất là phần diện tích hơn 400.000ha ở các tỉnh ven biển vùng ĐBSCL để tránh hạn mặn có thể xảy ra.

Thứ trưởng Lê Quốc Doanh phấn khởi đánh giá, ngành hàng lúa gạo của vùng ĐBSCL hiện nay đã đi vào bài bản, căn cơ hơn so với 10 năm trước. Đặc biệt, trước nhiều thách thức của biến đổi khí hậu, giá cả nguyên vật liệu tăng cao, vùng ĐBSCL đã vượt qua ngoạn mục, đảm bảo vững chắc an ninh lương thực trong nước và phục vụ xuất khẩu. "Trong nhiều chuyến công tác tại các địa phương, bà con nông dân chia sẻ đã giảm được 1/3 chi phí sản xuất, nhưng không hề giảm năng suất, sâu bệnh lại ít đi", Thứ trưởng Lê Quốc Doanh phấn khởi.

Trong bối cảnh hiện nay, lúa gạo trở thành hàng hóa cạnh tranh, Thứ trưởng Lê Quốc Doanh cho rằng, xu hướng tăng năng suất đã đạt cực đại, nông dân muốn tăng năng suất hơn nữa không phải dễ và con số năng suất bình quân 6 tấn/ha đáng để nông dân Việt Nam tự hào. Thay vì suy nghĩ đến việc nâng cao năng suất, bà con nông dân cần tập trung vào 2 con đường: Chất lượng và giảm giá thành sản xuất.

Hưởng ứng chương trình phát động giảm lượng giống lúa gieo sạ của Bộ NN-PTNT, các địa phương vùng ĐBSCL đồng loạt triển khai trong sản xuất lúa vụ thu đông, vụ mùa năm 2022. Kết quả, bà con nông dân đã nhận thức và thay đổi tập quán gieo sạ lúa mật độ cao. Lượng giống lúa gieo sạ < 100 kg/ha tăng hơn 2% so với vụ thu đông 2021, lượng giống gieo sạ từ 100 – 150kg/ha tăng hơn 7%, đặc biệt lượng giống gieo sạ > 150 kg/ha giảm rõ rệt gần 8,6%.