Các địa phương lên phương án tính toán lại mùa vụ

Sáng 22/9, tại TP Cần Thơ, Cục Trồng trọt (Bộ NN-PTNT) tổ chức hội nghị sơ kết sản xuất vụ thu đông, vụ mùa năm 2022, triển khai kế hoạch sản xuất vụ đông xuân 2022 – 2023 vùng Đông Nam Bộ và ĐBSCL.

Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Lê Quốc Doanh đánh giá, lấy kinh nghiệm trong các năm vừa qua, Bộ NN-PTNT đã chỉ đạo các địa phương vùng ĐBSCL thực hiện rất thành công các mùa vụ sản xuất lúa. Vì thế, trong vụ đông xuân 2022 – 2023 tới bà con nông dân cần cố gắng xuống giống sớm, nhất là phần diện tích hơn 400ha ở các tỉnh ven biển vùng ĐBSCL để tránh hạn mặn có thể xảy ra.

Cơ cấu giống lúa, Thứ trưởng lưu ý các địa phương cần chú trọng lựa chọn, ưu tiên các giống lúa cho năng suất cao và phục vụ xuất khẩu. Cân đối vừa phải tỷ lệ giữa chế biến cũng như nhóm giống đặc sản, lúa thơm, phát huy lợi thế của vùng. Về kỹ thuật canh tác cần hướng đến nâng cao năng suất, hiệu quả, thông qua giảm giá thành sản xuất.

Theo báo cáo của Cục Trồng trọt, diện tích gieo trồng ước năm 2022 tại vùng ĐBSCL đạt gần 3,9 triệu ha, với năng suất bình quân là 6,2 tấn/ha, sản lượng ước đạt 24.129 nghìn tấn tương đương so với cùng kỳ các năm trước. Ông Lê Thanh Tùng, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt nhận định, mặc dù diện tích tổng thể gieo trồng lúa năm 2022 ở vùng ĐBSCL có giảm để chuyển sang canh tác các loại cây trồng khác, tuy nhiên năng suất lại gia tăng.

Bên cạnh đó, năng suất vụ đông xuân giữ ổn định, đạt xấp xỉ 7 tấn/ha. Riêng vụ thu đông, ông Tùng nhấn mạnh trong 10 năm qua kể từ năm 2012 đến nay, năng suất lúa thu đông có chiều hướng gia tăng, tương đương, thậm chí cao hơn vụ hè thu, dù diện tích gieo sạ có tăng giảm theo hàng năm. Ông Tùng cho rằng, diện tích lúa thu đông giữ ổn định ở mức 700 nghìn ha là phù hợp cho việc bố trí cơ cấu mùa vụ ở ĐBSCL.

Một điểm nhấn quan trọng được ông Tùng chỉ ra, năng suất lúa thu đông đang có xu hướng tăng lên. Điển hình kể từ năm 2012, năng suất lúa thu đông đạt khoảng 5 tấn/ha, trong vụ thu đông 2022 đã tăng lên 5,7 tấn/ha và tương đương với năng suất vụ lúa hè thu.

Ông Tùng khẳng định, đây là vấn đề cần xem xét và đánh giá lại để có sự chuyển đổi cơ cấu mùa vụ giữa hè thu và thu đông cho phù hợp, về mặt bố trí mùa vụ để thích ứng với biến đổi khí hậu và phù hợp với việc đảm bảo năng suất cho bà con nông dân.

Về gieo sạ lúa thu đông, hiện nay bà con nông dân cũng đã có sự dịch chuyển về thời gian gieo sạ, tập trung vào các tháng tháng 7 – 9, sự dịch chuyển này giúp nông dân các địa phương vùng ĐBSCL thích ứng với tình hình ngập lũ và cơ cấu mùa vụ.

Hưởng ứng chương trình phát động giảm lượng giống lúa gieo sạ của Bộ NN-PTNT, các địa phương vùng ĐBSCL đồng loạt tiếp tục triển khai trong sản xuất lúa vụ thu đông, vụ mùa năm 2022. Kết quả cho thấy, bà con nông dân đã nhận thức và thay đổi tập quán gieo sạ lúa mật độ cao. Lượng giống lúa gieo sạ < 100 kg/ha bước đầu tăng hơn 2% so với vụ thu đông 2021, lượng giống gieo sạ từ 100 – 150kg/ha tăng hơn 7%, đặc biệt lượng giống gieo sạ > 150 kg/ha giảm rõ rệt gần 8,6%.

Theo các địa phương vùng ĐBSCL, việc ứng dụng cơ giới hóa đồng bộ trong sản xuất lúa như san lấp phẳng đồng ruộng, áp dụng máy sạ hàng và máy cấy,… đã góp phần hiệu quả vào việc giảm lượng giống lúa gieo sạ của vùng.

Qua sơ kết vụ lúa thu đông, vài năm gần đây cơ cấu giống lúa chất lượng cao, giống lúa thơm, nếp chiếm tỷ lệ cao, đạt khoảng 80%, góp phần làm cho thu nhập của bà con nông dân cũng như góp phần vào tăng trưởng xuất khẩu lúa gạo của Việt Nam. Nếu như trước đây, giá gạo xuất khẩu của nước ta dưới 400 USD/tấn hiện nay đã tăng xấp xỉ đạt 500 USD/tấn. Điều này cho thấy sự chuyển đổi cơ cấu giống, công tác nghiên cứu, chọn tạo, chuyển giao các giống lúa phát huy hiệu quả cao, sự phối hợp giữa ngành nông nghiệp các địa phương và doanh nghiệp để tìm kiếm các thị trường tốt hơn cũng đạt nhiều kết quả tích cực.