Ngổn ngang, lay lắt cửa khẩu quốc tế La Lay!

Tuy nhiên, với việc đầu tư không trọng điểm, ngân sách dàn trải thì cho đến nay, đã 3 năm, cửa khẩu quốc tế La Lay vẫn đang trong tình trạng dở dang, lay lắt.
 

“Trời của ta, đất của ta”

Ngày 30/4/1998, Cửa khẩu La Lay được Chính phủ 2 nước Việt Nam - Lào nâng cấp thành cửa khẩu quốc gia và ngày 25/6/2014 nâng cấp thành Cửa khẩu Quốc tế La Lay. 

Tiềm năng lớn, nhưng cửa khẩu quốc tế La Lay vẫn đang bề bộn, dở dang

Cửa khẩu Quốc tế La Lay ra đời sẽ góp phần phát triển hạ tầng khu vực kinh tế cửa khẩu, trong đó tập trung vào xây dựng trung tâm cửa khẩu; trung tâm trung chuyển hàng hóa gắn với trung tâm dịch vụ vận tải; trung tâm đô thị Tà Rụt gắn với khu công nghiệp Tà Rụt. Tăng cường hợp tác, liên kết vùng, hình thành chuỗi đô thị tạo động lực cho phát triển kinh tế - xã hội của Quảng Trị...

Tiềm năng là thế, song để đánh thức nó lại là vấn đề khác. Với tư duy “trời của ta, đất của ta”, lãnh đạo tỉnh và một số ngành liên quan, nhất là Ban Quản lý khu kinh tế Quảng Trị, đang hành xử một cách hết sức lạ lùng, hay còn gọi là “cạn tàu ráo máng” với DN thi công, đơn vị đã tự ứng vốn để làm hạng mục quan trọng nhất trong lễ tổ chức công bố nâng cấp cửa khẩu La Lay lên cửa khẩu quốc tế.

Xin được điểm qua một vài mốc thời gian để thấy tính cấp bách của công trình san nền bãi chờ nhập, bãi chờ xuất và hạ tầng giao thông 2km khu vực Quốc môn cửa khẩu La Lay:

Ngày 21/3/2014, Văn phòng Chính phủ ra văn bản về việc nâng cấp cửa khẩu La Lay, tỉnh Quảng Trị thành cửa khẩu quốc tế.

Ngày 9/5/2014, UBND tỉnh Quảng Trị có thông báo số 63 về ý kiến kết luận của Chủ tịch UBND tỉnh, trong đó yêu cầu Ban Quản lý khu kinh tế Quảng Trị chỉ đạo Cty TNHH Thống Nhất thi công công trình san nền bãi chờ nhập, bãi chờ xuất và hạ tầng giao thông phục vụ lễ công bố nâng cấp cửa khẩu.

Chỉ vài ngày sau đó, ngày 17/5/2014, Ban Quản lý khu kinh tế và đơn vị thi công thực hiện việc ký hợp đồng về việc thi công hạng mục san nền mặt bằng phục vụ lễ công bố nâng cấp cửa khẩu. Đây là một trong những hạng mục chính của dự án “san nền bãi chờ nhập, chờ xuất và hạ tầng giao thông 2km khu vực Quốc môn”.

Cũng ngay trong cuối tháng 5 và đầu tháng 6, Thủ tướng Chính phủ ra liền 2 văn bản về quyết định nâng cấp cửa khẩu La Lay thành cửa khẩu quốc tế và đồng ý phê duyệt đề án tổ chức Lễ khai trương cửa khẩu quốc tế La Lay.

Mọi việc tưởng chừng diễn ra thuận lợi, mặt bằng được thực hiện gọn gàng, sạch đẹp, lễ công bố được diễn ra hoành tráng, đúng kịch bản. Song, sự việc không đơn giản như thế…
 

Làm 50 tỷ đồng, quyết toán 1/2

Trong tài liệu mà PV thu thập được, thì ngày 30/5/2014, ông Hà Sỹ Đồng, hiện là Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị (thời điểm đó là Trưởng ban Quản lý khu kinh tế tỉnh Quảng Trị) đã ký Quyết định số 66 về việc phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công và dự toán của dự án san nền trên, tổng số tiền theo quyết định này là hơn 415 tỷ đồng.

Ngay lập tức, đơn vị thi công đã tập trung cao độ máy móc, phương tiện, nhân lực, vật lực và tài chính để khẩn trương thi công hoàn thành công trình đúng ngày công bố nâng cấp cửa khẩu, đáp ứng nhiệm vụ chính trị mà lãnh đạo tỉnh giao.

Theo tính toán, giá trị thực tế mà nhà thầu đã thực hiện đạt hơn 49 tỷ đồng. Tuy nhiên, đến tận thời điểm này, đã hơn 3 năm trôi qua mà nhà thầu vẫn chưa nhận được bất cứ một khoản tài chính tạm ứng hay thanh toán liên quan đến giá trị công trình nói trên.

Xin được nhắc thêm rằng, theo thông tin từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư, cuối năm 2015, Chính phủ có ghi kế hoạch vốn năm 2016 cho việc nâng cấp hạ tầng cửa khẩu quốc tế với số vốn 100 tỷ đồng.

Tuy nhiên, khi phân bổ, Sở Kế hoạch và Đầu tư Quảng Trị chỉ thông báo phân cho dự án san lấp tại La Lay 30 tỷ đồng, với lý do là “thủ tục thẩm định và phê duyệt chậm”. Số tiền còn lại được UBND tỉnh phê duyệt cho gói thầu san lấp bên cạnh, do Cty Xây dựng 384 thực hiện.

Một điều nghịch lý là, với việc gói san lấp do Cty Xây dựng 384 thực hiện, suốt nhiều năm nay, tiến độ thi công vẫn dường như “dậm chân tại chỗ”. Tại hiện trường thi công, chỉ có 1 - 2 xe ô tô chở đất, vài chiếc máy ủi và lác đác công nhân cắm chốt ở khu vực này.

Quay trở lại với gói thầu san nền, mới đây, ngày 10/3/2017, ông Nguyễn Quân Chính, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị đã ký quyết định về việc phê duyệt dự toán hạng mục công trình “san nền phục vụ lễ nâng cấp cửa khẩu La Lay lên cửa khẩu quốc tế thuộc dự án san nền và hạ tầng kỹ thuật thiết yếu tại khu vực trung tâm cửa khẩu quốc tế La Lay”. Tổng dự toán trong quyết định này chỉ vỏn vẹn 24,9 tỷ đồng, trong đó riêng chi phí xây dựng có 22,3 tỷ đồng.

Hạ tầng san nền thi công xong đã 3 năm, nhưng chưa được tỉnh thanh toán

Như vậy, với việc tự ứng vốn ra thi công khoảng hơn 49 tỷ đồng, sau hơn 3 năm, nếu được thanh toán, nhà thầu thu về 1/2 giá trị số tiền đã bỏ ra.

Ông Trần Quang Trung, Phó Ban quản lý Khu kinh tế tỉnh Quảng Trị, lý giải, do thời điểm đó, việc tổ chức lễ công bố nâng cấp cửa khẩu quá gấp gáp, thành thử UBND tỉnh cho phép công trình vừa thiết thế, vừa thi công và nhà thầu ứng vốn. Ngoài ra, lúc quyết toán, một số chi phí phát sinh của nhà thầu không được công nhận, dẫn tới số tiền được phê duyệt quyết toán chỉ có 24,9 tỷ đồng (?!).

Câu hỏi đặt ra là, trong thời điểm nhà thầu thi công, thì giám sát của chủ đầu tư ở đâu? Ngoài ra, được biết, tất cả mọi hạng mục công trình, khi đơn vị giám sát lấy mẫu giám định, đều đạt và vượt chất lượng đề ra.

Với những cách hành xử lạ lùng như vậy, thì có thể dễ dàng lý giải vì sao sau 3 năm, cửa khẩu quốc lế La Lay vẫn đang lay lắt với những công trình dở dang, bề bộn.