Vụ vỡ đập hồ thải của Cty CP Đầu tư khoáng sản Tây Bắc ở độ cao trên 200m chiều ngày 30/9/2014, khiến 5.000m3 bùn quặng đổ xuống đã nhấn chìm gần 2 ha lúa và hoa màu của người dân thôn Lương Thiện (xã Lương Thịnh, huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái). Con đập vỡ làm đổ vỡ niềm tin của người dân với DN này.
Đã gần một năm nay, Cty Khoáng sản Tây Bắc vẫn dùng dằng chưa nạo vét bùn trả lại ruộng cho dân SX, khiến người dân vô cùng bức xúc nên giữ máy móc, rào đường phong tỏa điểm mỏ của Cty…
Bà Triệu Thị Luyến thả trâu trên cánh đồng bị bùn thải quặng vùi lấp
Trưởng thôn Lương Thiện, anh Dương Phú Thịnh dẫn PV báo NNVN đi xem diện tích ruộng bị bùn thải quặng của Cty Khoáng sản Tây Bắc vùi lấp, không thể hình dung nổi cách nay một năm cánh đồng của thôn Lương Thiện lúa tốt bời bời cấy hai vụ ăn chắc nay chỉ là bãi đất hoang.
Đây là cánh đồng lúa nuôi sống 32 hộ dân người Dao quần chẹt (quần ống bó) cày cấy bao nhiêu đời, đã bị lũ bùn nhấn chìm, không còn nhận ra bờ đâu, ruộng đâu.
Anh Thịnh cho biết: Chỗ bị vùi lấp sâu nhất hơn 1m, trung bình là 70-80 phân. Nhìn cánh đồng bây giờ ngổn ngang những tảng đất, có tảng đất cao tới thắt lưng, sau gần một năm bùn thải quặng cô đặc rắn đanh trâu bước không lún chân, cỏ cũng không mọc lên nổi.
Những đống đất ngang thắt lưng nằm ngổn ngang khắp cánh đồng
Bà Triệu Thị Luyến, bế cháu dắt trâu trên cánh đồng bỏ hoang than thở: Bác ơi, dân chúng tôi kêu không thấu đến tai cấp trên rồi. Ruộng của chúng tôi bị bùn vùi lấp như thế này không biết đến bao giờ Cty mới khôi phục trả lại ruộng cho dân. Lại nghe người ta nói Nhà nước sẽ thu hồi đất của chúng tôi cho Cty làm hồ thải quặng với giá 160.000đ/m2. Giá rẻ như thế dân chúng tôi không nghe đâu…
Dương Phú Thịnh bảo: Ở đây đồi núi dốc lắm không còn đất để khai hoang ruộng nữa đâu. Khu ruộng này thì bị bùn thải quặng vùi lấp, còn công trình thủy lợi Lương Tàm tưới cho cánh đồng hai thôn Lương Thiện, Lương Tàm với tổng diện tích là 32 ha do Tổ chức Bánh mỳ thế giới hỗ trợ xây dựng năm 1989 thì bị bùn thải của Cty TNHH Tân Tiến, CMISTONE Việt Nam bồi lấp. Vụ xuân vừa qua kêu mãi họ mới vét, vụ mùa này lại bị tắc, không có nước tưới, trời lại hạn hán chắc là mất mùa thôi chú ạ…
Trưởng thôn Lương Thiện cho hay: Vụ mùa năm 2014 và vụ xuân 2015 Cty Tây Bắc đã đền sản lượng lúa bị bùn thải vùi lấp 250 kg/sào theo giá thị trường. Nhưng người dân không an tâm, họ muốn có ruộng để SX chứ không muốn nhận tiền.
Huyện Trấn Yên và tỉnh Yên Bái đã tổ chức một số cuộc đối thoại giữa người dân thôn Lương Thiện với Cty Khoáng sản Tây Bắc để thương lượng tìm giải pháp khắc phục sự cố vỡ đập bùn thải quặng.
Cty Tây Bắc muốn lấy diện tích ruộng đó với giá đền bù là 160.000đ/m2 để mở rộng hồ bùn thải, nhưng người dân không chịu, vì giá đền bù như vậy quá rẻ.
Dân đề ra 3 phương án: Cty tự san gạt trả lại ruộng cho dân, hỗ trợ sản lượng một số năm khi nào ruộng thuần thục lại như cũ thì thôi; phương án hai: Cty không san gạt được thì thuê lại người dân, với giá 140 triệu/sào; phương án 3: Nếu Cty muốn lấy đất thì đền bù cho dân 500.000đ/m2.
Dùng dằng cho đến nay hai bên không quyết nổi phương án nào, Cty thì im lặng, dân mới tức khí rào đường giữ máy móc, phong tỏa toàn bộ điểm mỏ không cho Cty vận chuyển máy móc và quặng tinh ra khỏi hiện trường.
Toàn bộ máy móc của Cty Tây Bắc bị người dân phong tỏa
Trưởng thôn Dương Phú Thịnh cho biết: Cách nay hơn chục ngày, cả thôn kéo nhau lên mỏ giữ một xe múc đất và một xe lu, rào đường không cho Cty vận chuyển quặng tinh và máy móc ra khỏi khu vực mỏ, khi nào Cty khắc phục xong, trả đất ruộng cho dân thì dân mới trả lại máy móc và tháo dỡ hàng rào…
Nói rồi Thịnh dẫn chúng tôi lên mỏ, nơi Cty Tây Bắc đặt máy móc tuyển quặng. Giữa trời nắng chang chang, cả khu chế biến im lìm. Sau sự cố vỡ đập chiều 30/9/2014 tỉnh Yên Bái đã buộc Cty Khoảng sản Tây Bắc dừng SX, khi nào khắc phục xong sự cố, gia cố bờ đập an toàn mới cho phép tái SX.
Sau khi người dân giữ máy múc đất và máy lu thì Cty dừng hẳn không làm bất cứ việc gì, hiện chỉ thuê 3 người bảo vệ.
Ông Lương Văn Tân đang làm bảo vệ cho Cty Tây Bắc cho biết: Cty thuê chúng tôi mỗi tháng 4 triệu đồng, nhưng từ Tết đến giờ mới trả được một tháng lương, gạo và thức ăn hàng ngày chúng tôi phải cắm dưới quán. Không biết đến bao giờ Cty mới hoạt động trở lại.
Ông Tân chỉ đống quặng tinh trước mặt bảo, số quặng tinh này nghe nói chừng 1.800 tấn và quặng thô chừng 23.000 tấn, Cty muốn vận chuyển đi cũng không được, vì dân rào đường rồi…
| Ông Nguyễn Thế Phước, Chủ tịch UBND huyện Trấn Yên: Quan điểm của huyện Trấn Yên đề nghị Cty Khoáng sản Tây Bắc hợp tác với người dân để tìm ra phương án khắc phục sự cố vỡ đập do Cty gây ra. Với hai phương án: Nếu Cty muốn lấy diện tích bị bùn thải vùi lấp thì thỏa thuận với dân giá cả bồi thường theo quy định của Luật Đất đai. Huyện và tỉnh sẽ làm các thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất cho Cty theo quy định của pháp luật. Phương án hai: Nếu Cty không thỏa thuận được giá cả với người dân thì phải khắc phục, hoàn nguyên lại ruộng như trước đây để người dân SX… |
