Khu vực hoạt động của một số nhà máy gần nơi ở của người dân thôn Mường 1, xã Xuân Giao (huyện Bảo Thắng, Lào Cai). Ảnh: Hải Đăng.
Cây cối chết theo năm tháng
Người dân xã Xuân Giao (huyện Bảo Thắng, Lào Cai) tiếp tục phản ánh đến Báo Nông nghiệp Việt Nam tình trạng ô nhiễm không khí được cho là đến mức đáng báo động, ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống của họ.
Ông Nguyễn Văn Thưởng ở thôn Mường 1, xã Xuân Giao than thở, cây trồng mới nhú mầm thì đã chết, nếu chăm được tới lúc trưởng thành thì lá cây héo úa, táp hết cả. Các cây hoa màu, ngay cả chuối khỏe thế lá cũng bị cháy xém, nhất là khi trời mưa, lá chỉ còn xanh một nửa. Nhân dân chúng tôi mỗi khi họp cũng ý kiến lên chính quyền địa phương nhưng hiện tượng này vẫn xảy ra. Nguyên nhân do khí thải các nhà máy trong khu công nghiệp.
Khi dân kêu lên nhà máy, xã, huyện. Được mấy hôm có hỗ trợ cho người dân nhưng không thấy có biên bản kết luận nguyên nhân gì cả. Ra ngoài ủy ban xã đối thoại, rồi ra đấy lấy tiền rồi về.
Song lo ngại nhất đối với người dân ở thôn Mường 1 không phải là mất mùa mà sức khoẻ của họ về lâu, về dài khi sống ở môi trường như vậy.
“Cây cối, hoa màu đều chết dần, chết mòn. Hằng năm, chúng tôi cũng không được thu hoạch gì, kể cả mít, nhãn, xoài cũng chết theo năm tháng. Chúng tôi mong rằng các cấp chính quyền từ huyện, tỉnh, Trung ương và các nhà máy xem xét, nghiên cứu cho chúng tôi di dời nơi ở.
Nguồn nước còn có thể khắc phục, dẫn nước từ nơi khác về dùng song khí thải từ các nhà máy thì không thể nào sống được. Cứ 1-2h đêm, khói các nhà máy thải ra mà dính trận mưa thì cây cối hoa màu chết hẳn”, ông Hoàng Văn Ngãi thôn Mường 1, xã Xuân Giao nói.
Lá chuối của người dân thôn Mường 1 đều bị héo úa bất thường, không rõ nguyên nhân. Ảnh: Hải Đăng.
Mong muốn sớm được di dời nơi ở
Người dân phản ánh, cuộc sống của họ vốn dĩ phụ thuộc sản xuất nông nghiệp tuy nhiên ô nhiễm không khí nên vụ mùa nào cũng thất bát. Mặc dù, người dân được doanh nghiệp hỗ trợ bằng tiền mặt nhưng chỉ giải quyết được phần ngọn.
Từ đầu năm đến nay, theo người dân đã có ít nhất 2 lần xảy ra tình trạng cây cối, hoa màu héo úa bất thường.
Ông Nguyễn Văn Lập, Chủ tịch UBND xã Xuân Giao (huyện Bảo Thắng, Lào Cai) xác nhận, ngày 27/3/2023, tại thôn Mường 1 (khu vực thôn 5 cũ) xảy ra hiện tượng lúa, ngô và một số cây rau màu bị héo lá. Sau khi sự việc xảy ra, UBND xã Xuân Giao đã tiến hành kiểm tra thực tế và thống kê cụ thể diện tích lúa, ngô và các loại cây rau màu bị héo lá không rõ nguyên nhân với tổng số 2,6ha của 29 hộ, thiệt hại tính theo giá thị trường hơn 114 triệu đồng.
UBND xã đã báo cáo UBND huyện và phối hợp với các cơ quan chức năng tiến hành xem xét thực trạng để tìm nguyên nhân xảy ra hiện tượng trên. Đồng thời đề nghị lãnh đạo Công ty TNHH MTV hóa chất Đức Giang xem xét hỗ trợ kinh phí để giảm bớt khó khăn cho nhân dân.
Ngày 19/4/2023, UBND xã Xuân Giao đã tiếp nhận số kinh phí hỗ trợ của Công ty TNHH MTV Hóa chất Đức Giang và tiến hành chi trả đến các hộ có diện tích bị ảnh hưởng tại thôn Mường 1.
Chưa hết, tháng 6/2023, cây trồng của người dân thôn Mường 1 tiếp tục bị hiện tượng héo lá, khô mép lá chưa rõ nguyên nhân.
Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Bảo Thắng đã đánh giá trên cây chuối, thân cây không có biểu hiện sâu bệnh, 2 bên mép lá bị khô khoảng 70% chưa rõ nguyên nhân với diện tích khoảng 1,5ha. Một số cây trồng khác như: Quất, vải, nhãn, xoài, cau bị xoăn lá, khô lá không rõ nguyên nhân… Thời điểm kiểm tra các cây trồng nhãn, vải, xoài không có quả.
Tuy nhiên, từ tháng 6/2023 đến nay, người dân thôn Mường 1 vẫn chưa được giải thích thấu đáo về nguyên nhân đợt táp lá cây trồng, hoa màu này.
Thực tế, tại thôn Mường 1, xã Xuân Giao (huyện Bảo Thắng, Lào Cai) tình trạng cây bị táp lá, héo úa, cây không đậu hoa, đậu quả từng được Báo Nông nghiệp Việt Nam ghi nhận và phản ánh. Thôn Mường 1 nằm sát khu công nghiệp Tằng Loỏng (huyện Bảo Thắng, Lào Cai) và gần đó là ống khói của những nhà máy lớn của Tập đoàn hóa chất Đức Giang.
Chủ tịch UBND xã Xuân Giao thông tin thêm, "xã đã tuyên truyền, vận động các hộ dân bị ảnh hưởng để tạo sự thống nhất với biện pháp giải quyết và phương án hỗ trợ. Các hộ dân bị ảnh hưởng đã đồng thuận cao và đề nghị các cấp có thẩm quyền sớm xem xét di chuyển, giải phóng mặt bằng các hộ dân ra khỏi khu vực gần các nhà máy trong khu công nghiệp Tằng Loỏng để nhân dân ổn định đời sống và sản xuất".
Mới đây, Thanh tra Bộ Tài nguyên và Môi trường vừa ra quyết định xử phạt công ty con của "đại gia hóa chất Đức Giang" Đào Hữu Huyền. Theo đó, Công ty Cổ phần phốt pho Apatit Việt Nam có trụ sở tại khu công nghiệp Tằng Loỏng bị xử phạt số tiền 15 triệu đồng vì báo cáo công tác bảo vệ môi trường năm 2022 không đầy đủ nội dung theo quy định. Trong đó, không báo cáo khối lượng, biện pháp xử lý bùn thải phát sinh từ hệ thống xử lý khí thải.
