Sông Ravi của Pakistan đang ở trong tình trạng ô nhiễm trầm trọng. Một phần nguyên nhân là do nước thải chưa được xử lý từ Lahore đổ thẳng ra sông. Ảnh: Bloomberg.
Tuy nhiên, những người phản đối nói rằng điều đó sẽ có nguy cơ gây ra các vấn đề môi trường và xã hội
Warraich, chủ một mảnh đất 300 mẫu ở ngoại ô Lahore nằm trong số hàng chục chủ đất đang kiến nghị chống lại kế hoạch của chính phủ xây dựng một siêu đô thị trên bờ sông Ravi, một tuyến đường thủy từng phát triển mạnh nay đã bị cạn kiệt do ô nhiễm và mực nước cạn kiệt.
Kế hoạch xây dựng trị giá 7 tỷ USD sẽ bao gồm nhà ở, khu thương mại, bệnh viện và trường học - tạo ra một đô thị có thể giảm bớt áp lực lên Lahore quá đông dân số và hỗ trợ quá trình đô thị hóa của nó.
Cơ quan Phát triển Đô thị Ravi (Ravi Urban Development Authority – RUDA), một cơ quan chính phủ được thành lập để quản lý dự án, coi đây là một sáng kiến xanh sẽ mang lại những nguồn lực rất cần thiết để làm sạch dòng sông. Imran Amin, Giám đốc điều hành của RUDA, cho biết: “Ý tưởng là quản lý khu vực đúng cách".
RUDA đặt mục tiêu xây dựng một kênh nhân tạo và một loạt xà lan dọc theo bờ sông Ravi để kiểm soát mực nước của nó. Cơ quan cho biết sẽ giúp bảo tồn những gì dòng chảy hạn chế còn lại và khôi phục nguồn cung cấp nước ngầm cho Lahore.
Nhưng một số người chống đối lại nghi ngờ những tuyên bố đó và những gì họ coi là một cuộc chiếm đất của RUDA. Tòa án cấp cao của thành phố đã tạm dừng dự án vào năm ngoái và vụ kiện có thể được đệ trình lên Tòa án tối cao của Pakistan.
“Đây là tài sản của chúng tôi. Chúng tôi không muốn bán nó”, Warraich nói. “Họ đang mua đất của chúng tôi cho một thành phố mới, nơi cư dân địa phương sẽ không thể tiếp tục canh tác. Tôi không hiểu logic này".
Các nhà lãnh đạo của Pakistan đã cố gắng phát triển hai bờ sông Ravi trong gần một thập kỷ và Thủ tướng Imran Khan đã coi nhiệm vụ này là ưu tiên hàng đầu.
Sông Ravi là công cụ cho sự phát triển của Lahore, nhưng ngày nay các quãng sông lớn bị ứ đọng trong khi các đoạn khác đã khô hoàn toàn. Hiệp ước chia sẻ nguồn nước với Ấn Độ đã hạn chế dòng chảy này, trong khi sự quản lý yếu kém của chính Pakistan đã làm trầm trọng thêm vấn đề. Trong nhiều thập kỷ, con sông đã thu gom nước thải chưa qua xử lý từ Lahore, cũng như chất thải công nghiệp và nông nghiệp.
Trong những năm gần đây, Pakistan đã xây dựng luật để điều chỉnh việc sử dụng nước trước cảnh báo rằng nước này sẽ đối mặt với tình trạng khan hiếm nước vào năm 2025. Theo một nghiên cứu của chính phủ năm ngoái, chỉ 39% nguồn nước trên 29 thành phố là an toàn để uống.
Việc dọn dẹp sông Ravi có thể giúp Pakistan ngăn chặn một cuộc khủng hoảng nước sắp xảy ra - lưu vực của nó là nơi sinh sống của khoảng 50 triệu người và con sông này tưới cho khoảng 7 triệu mẫu đất.
RUDA nói rằng Thành phố Ravi sẽ bao gồm giao thông công cộng hiệu quả hơn, không gian xanh và hệ thống xử lý nước thải và trở thành một thành phố chị em với Lahore, giúp kiểm soát sự phát triển đô thị của nó trong khi hồi sinh dòng sông.
Nhưng các nhà phê bình lo ngại rằng thành phố mới, mà RUDA cho biết sẽ mất từ 12-15 năm để xây dựng, sẽ tái tạo các vấn đề của Lahore thay vì sửa chữa chúng - đặc biệt là sự bất bình đẳng của nó.
Họ cũng nói rằng sự tập trung của chính phủ vào việc xây dựng một thành phố mới có thể dẫn đến việc các khu vực của Lahore bị bỏ bê nhiều hơn. Khi thành phố phát triển vượt bậc, nó đã kéo dài về phía tây về phía sông Ravi, sinh ra các khu định cư đông đúc xung quanh sông.
Những cư dân có thu nhập thấp hơn ở Lahore phải chịu gánh nặng của thảm họa môi trường của thành phố, sống trong những khu vực có nước bẩn và không khí xấu. Trong khi đó, những cư dân giàu có hơn được bảo vệ trong các dự án phát triển nhà ở hoạt động như các doanh nghiệp tư nhân với nguồn cung cấp nước riêng biệt.
Fauzia Qureshi, một kiến trúc sư và nhà quy hoạch đô thị cho biết: “Đó là một phản ánh rất đáng buồn về những gì đã xảy ra với thành phố của chúng tôi vì nó đã bị thương mại hóa hoàn toàn".
Các nhà môi trường cũng nghi ngờ về trụ cột xanh khác của kế hoạch này: nhà máy xử lý nước thải đầu tiên của Lahore.
Vụ kiện chống lại sự phát triển dọc theo Ravi đã được đưa ra bởi những người kiện tụng vì lợi ích công cộng và các luật sư đại diện cho chủ đất. Họ cho rằng một nghiên cứu về môi trường mà RUDA đưa ra trước tòa là không đầy đủ và cơ quan có thẩm quyền đã không giải thích được chi tiết chính xác 100.000 mẫu đất bị thu hồi sẽ trở thành gì. Các luật sư nói rằng một kế hoạch tổng thể sử dụng đất chỉ mới được đệ trình lên tòa án vào tháng trước.
Waqar Sheikh, một luật sư lập luận rằng kế hoạch phát triển của RUDA không biện minh về mặt pháp lý cho việc thu hồi đất của chính phủ. Sheikh lập luận rằng việc loại bỏ đất nông nghiệp không có lợi cho cộng đồng vì Pakistan đã phải vật lộn với tình trạng thiếu lương thực.
Theo một nghiên cứu của Ngân hàng Phát triển Châu Á, 75% diện tích lưu vực sông Ravi được sử dụng cho nông nghiệp và một phần lớn nguồn cung cấp rau và sữa của thành phố đến từ các khu vực dọc sông Ravi.
RUDA hiện đang chờ phán quyết từ Tòa án tối cao Lahore. Nếu dự án không được phép tiếp tục, cơ quan có khả năng sẽ kháng nghị quyết định, gửi vụ việc lên Tòa án tối cao Pakistan. Trong khi đó, một số nông dân đã đồng ý bán đất của họ sau khi thương lượng các khoản thanh toán tốt hơn với RUDA.
Malik Ghulam Murtaza, một chủ đất 56 tuổi, cho biết ông bắt đầu thấy sự phát triển tích cực hơn sau các cuộc đàm phán bồi thường với RUDA. Ông tin rằng mức giá mà ông đưa ra sẽ đủ để mang lại cho gia đình mình một cuộc sống tốt đẹp hơn và các kế hoạch môi trường sẽ mang lại lợi ích cho mọi người.
Những người khác vẫn kiên quyết phản đối. Ngay cả khi được đề nghị nhiều tiền hơn, Warraich nói rằng sẽ không bán vì có nhiều nông dân và công nhân thuê nhà sống dựa vào đất đai của họ để sinh sống.
