 |
| Wichai Kanonsri dự đoán thu nhập năm nay sẽ giảm vì hạn hán. Ảnh: Asahi. |
“Mưa lẽ ra phải xuất hiện vào thời gian này nhưng thực tế thì không”, Wichai nói với Asahi ngày 18/9. “Cánh đồng của tôi sắp khô hạn”. Khoảng 15% diện tích lúa không thể phát triển, nhiều cây chuyển sang màu nâu. Các vết nứt nẻ trên ruộng trở nên rõ ràng, những cây còn giữ được màu xanh cũng đang dần gục đổ.
“Không có đủ nước tưới nên sản lượng cùng chất lượng gạo năm nay khả năng cao sẽ giảm so với mọi năm”.
Nếu thời tiết thuận lợi, Wichai sẽ có thu nhập hàng năm khoảng 700.000 baht (22.700 USD). Năm nay, Wichai chỉ kỳ vọng nhiều nhất 400.000 baht. Ông phải chi 300.000 baht cho nông cụ cùng thuốc trừ sâu và có thể không có lãi.
“Tôi muốn đặt hy vọng vào tiền hỗ trợ thiên tai từ chính phủ nhưng quy trình thẩm định rất chặt chẽ. Tôi không biết mình sẽ được nhận bao nhiêu”.
Thái Lan năm nay phải đối mặt nạn hạn hán nghiêm trọng. Lượng mưa từ tháng 3 đến tháng 7, khi mùa khô kết thúc và mùa mưa bắt đầu, giảm 21% so với mọi năm. 4 đập nước ở tỉnh Nakhon Ratchasima, đông bắc Thái Lan, đã khô cạn. Mực nước trung bình tại các đập khác thấp hơn 20 – 30% so với sức chứa.
Một công ty nghiên cứu tư nhân ước tính thiệt hại kinh tế do hạn hán gây ra ở quốc gia Đông Nam Á này là 14,68 tỷ baht. Chính phủ Thái Lan đang triển khai các biện pháp tài chính để hỗ trợ những nông dân phụ thuộc vào vay nợ.
Hạn hán không phải mới diễn ra trong năm nay. Lamun Kanonsri, 65 tuổi, đã trồng lúa tại Nong Bua hơn 40 năm.
“Vài năm qua, ngay khi mùa mưa bắt đầu, những cơn mưa cũng bất ngờ ngừng lại. Thời tiết bất thường đã diễn ra nhiều năm”.
Số liệu cho thấy trong 30 năm gần đây, lượng mưa ở Thái Lan từ tháng 3 đến tháng 7 chỉ dưới 600 mm ba lần. Hai lần xảy ra vào năm 2015 và năm nay. Năm 2016, lượng mưa từ tháng 2 đến tháng 4 cũng thấp kỷ lục.
“Nông dân trồng lúa đang chịu thiệt hại thực sự”, Lamun nói.
Theo chính phủ Thái Lan, nhiệt độ tại nước này đã tăng 0,92 độ C trong 40 năm, tính đến năm 2009. Seree Supratid, phó giáo sư về biến đổi khí hậu tại Đại học Rangsit, nhận định nguyên nhân hạn hán gia tăng là “nhiệt độ tăng cùng lượng mưa giảm”. Sản lượng thu hoạch sẽ giảm 20% trong 30 năm tới vì biến đổi khí hậu.
Văn phòng Tài nguyên nước Quốc gia Thái Lan cho biết mực nước sông Mekong đã xuống thấp nhất một thập kỷ.
Cuộc khủng hoảng ở đồng bằng sông Cửu Long
Đồng bằng sông Cửu Long cũng không tránh được ảnh hưởng từ tình trạng ấm lên toàn cầu.
 |
| Một nông dân ở xã Trung Thành Tây đào hào nước quanh ruộng của ông để tích trữ nước mưa. Ảnh: Asahi. |
Tại tỉnh Vĩnh Long, rắc rối không phải là hạn hán mà là xâm nhập mặn do nước biển dâng cao. Bùi Văn Du, nông dân 42 tuổi ở xã Trung Thành Tây, từng chịu hậu quả từ xâm nhập mặn năm 2017 và 2018. Lúa bị chết rễ, ít hạt, sản lượng từ cánh đồng 3.000 m2 của ông giảm một nửa.
“Trước đó vài năm, xâm nhập mặn chưa từng xuất hiện trong khu vực”, ông Du nói.
Với khí hậu ôn hòa, đất đai màu mỡ, đồng bằng sông Cửu Long là khu vực trồng lúa quan trọng, đóng góp hơn nửa sản lượng nội địa, tới 90% sản lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam. Tuy nhiên, xâm nhập mặn cùng thiếu nước trong mùa mưa đang gây thiệt hại cho ngành gạo.
Ủy ban Sông Mekong, gồm các nước Lào, Thái Lan, Campuchia và Việt Nam, hồi tháng 7 cảnh báo mực nước sông đang thấp kỷ lục. Lũ thường về vào tháng 6 và tháng 7 hàng năm nhưng năm nay thì không. Lượng mưa cũng thấp, chỉ đạt khoảng 67% trung bình hàng tháng trong giai đoạn 2006 – 2018.
Quả bom nổ chậm ở Indonesia
Ở Indonesia, mọi người dân đều hứng chịu ảnh hưởng từ tình trạng thiếu mưa. Ngày 10/9, một xe tải của tổ chức Chữ thập Đỏ Indonesia chở nước tới làng Kenteng, cách Semarang, thủ phủ tỉnh Trung Java, hai giờ lái xe. Dân làng mang mọi dụng cụ có thể chứa nước tập trung quanh xe. 6.000 lít nước, phục vụ cho 90 hộ gia đình, được phân phối hết chỉ trong 30 phút.
“Việc này thực sự hữu ích. Tôi đã chờ mưa suốt 4 tháng”, Murti, 52 tuổi, nói.
Mưa không xuất hiện trong khu vực kể từ khi mùa khô bắt đầu hồi tháng 5. Murti cùng gia đình 9 người của bà không có nước để tắm hay dội nhà vệ sinh. Họ phải mua nước từ một công ty tư nhân hai tuần một lần với giá 600.000 rupiah (43 USD). Đó là một gánh nặng lớn với ngôi làng có thu nhập bình quân hộ gia đình chỉ hơn 1,4 triệu rupiah.
Khu vực quanh Kenteng là đất trồng với các loại cây chủ yếu là lúa, đậu tương và ngô. Hạn hán khiến canh tác khó khăn, nhiều diện tích hiện bị bỏ hoang. Mực nước các sông gần Semarang cao chưa bằng một nửa so với bình thường.
 |
| Nhân viên Chữ thập Đỏ Indonesia phân phối nước cho một ngôi làng ở tỉnh Trung Java. Ảnh: Asahi. |
Số khu vực bị hạn hán ảnh hưởng ở Indonesia đã tăng so với năm ngoái, lên tới 2.731 làng tại 7 tỉnh được xác nhận, tính đến tháng 8. Một số nơi phải tuyên bố tình trạng khẩn cấp. Các xe tải đã chuyển khoảng 78 triệu lít nước tới những khu vực bị ảnh hưởng.
Một quan chức cơ quan khí tượng, khí hậu và địa vật lý Indonesia nói nguyên nhân gây hạn hán là hiện tượng El Nino, khiến nước biển ấm lên.
“Trong quá khứ, thiệt hại nặng nề nhất thường xuất hiện sau chu kỳ 5 – 7 năm, giờ chỉ còn 2 – 3 năm”.
Mùa khô ở Indonesia thường kết thúc vào tháng 9 nhưng năm nay được dự báo kéo dài tới đầu tháng 11. Mùa mưa sắp tới cũng là vấn đề. Hiện tượng thời tiết La Nina, trái ngược với El Nino, những năm gần đây khiến mưa ở Indonesia thường lớn, gây lụt và lở đất.
