Rau an toàn và câu chuyện truyền thông

TP Hà Nội đã quy hoạch các vùng SX rau an toàn (RAT) với quy mô diện tích trên 5.000 ha. Tuy nhiên, sản phẩm RAT từ đồng ruộng để đến được tay người tiêu dùng còn gặp rất nhiều trắc trở mà một trong những rào cản lớn là bài toán truyền thông.

CON DAO HAI LƯỠI

Với ngành nông nghiệp Hà Nội nói riêng, thì thỉnh thoảng trên các phương tiện báo chí truyền thông xuất hiện những thông tin, bài viết thậm chí là tin đồn về rau SX tại vùng này, HTX kia tưới bằng phân tươi hay sử dụng thuốc BVTV, thuốc cấm… trở thành một nỗi ám ảnh.

Bởi chưa biết đúng sai ra sao, nhưng ngay sau đó những người làm ăn chân chính sẽ khốn khổ vì bị người tiêu dùng tẩy chay sản phẩm kiểu cực đoan.

Theo một cán bộ trong ngành BVTV, phải thừa nhận, trong những thông tin được đăng tải trên báo chí có thông tin phản ánh kịp thời, chính xác giúp các cơ quan chức năng kịp thời xử lí và khắc phục bất cập, lỗ hổng, song cũng có không ít những bài báo vội vàng trong đưa tin khi chưa được kiểm chứng, người viết hiểu nông kiến thức chuyên môn dẫn tới những hệ lụy, hậu quả vô cùng tai hại.

Có thể kể đến thông tin mới đây trên một tờ báo mạng viết về thuốc kịch phọt (phân bón lá), khi chính nữ phóng viên này mua một gói thuốc kích thích sinh trưởng về (thuốc nằm trong danh mục cho phép) rồi hòa vào một ca nước (1,5 lít) rồi mua một mớ rau mùng tơi ngâm vào đó đến hôm sau thấy rau dài ra vài cen ti mét thì ngay lập tức đưa ra kết luận khiến mọi người tiêu dùng nếu đọc đều phải giật mình.

Tuy nhiên, nếu để ý kỹ sẽ thấy sự bất hợp lí ở đây khi 1 gói phân bón lá đó đúng liều lượng phải hòa với hàng chục lít nước và phun cho vài sào rau nên hoàn toàn vẫn đảm bảo an toàn trong ngưỡng cho phép.

Hay một câu chuyện khác về một vùng rau rất nổi tiếng của Hà Nội khi một phóng viên đến khảo sát, điều tra thì phát hiện có một vài vỏ bao bì thuốc BVTV nằm trong các thùng đựng rác thì ngay lập tức quy cho cả vùng rau hàng trăm ha đó sử dụng tràn làn, nhan nhản thuốc BVTV khiến các hộ làm ăn chân chính vô cùng bức xúc vì bị đổ oan.

Có một phản ứng tự nhiện khá nhạy cảm hiện nay với các phương tiện truyền thông khi thấy hình ảnh người dân phun, xịt gì đó lên ruộng rau là dễ quy cho bà con nông dân dùng thuốc trừ sâu hoặc vừa phun hôm trước mấy hôm sau đã đem đi bán…

Tuy nhiên, thực tế trên thị trường hiện rất có rất nhiều sản phẩm thuốc BVTV sinh học, thân thiện môi trường, không độc hại đến sức khỏe con người đã được kiểm chứng và cấp phép lưu hành mà thời gian cách li chỉ cần 1 - 2 ngày nên nếu người dân có phun lên rau, củ, quả rồi 1 - 2 ngày sau đi bán là bà con đang làm đúng quy trình theo hướng dẫn.

Một lãnh đạo Chi cục BVTV Hà Nội từng tâm sự, bản thân ngành nông nghiệp Hà Nội rất cảm ơn và tiếp thu những phản ánh, kiến nghị, đóng góp của các cơ quan truyền thông đại chúng bởi đây là kênh phản biện nhanh chóng, kịp thời và hiệu quả nhất.

Nhưng vị lãnh đạo này đề nghị các cơ quan báo chí khi đưa tin cần hiểu rõ bản chất của vấn đề và đưa tin trên tinh thần khách quan, xây dựng, không nên lấy một vài hiện tượng để quy cho bản chất bởi nó là con dao hai lưỡi.

TỔNG ĐÀI TƯ VẤN RAT

Để giải đáp những thắc mắc, kiến nghị kịp thời từ phía người tiêu dùng và cơ quan truyền thông, bắt đầu từ tháng tháng 6/2014, Chi cục BVTV đã vận hành thí điểm Tổng đài tư vấn về RAT (041081 nhánh 2) nhằm cung cấp thông tin nhanh nhất về SX, tiêu thụ RAT trên địa bàn Thủ đô.

Sau gần 5 tháng triển khai, kết quả ghi nhận được rất khả quan khi trung bình mỗi ngày Tổng đài tiếp nhận 30 cuộc gọi để tìm hiểu các thông tin về RAT, trung bình mỗi tháng trên 1.000 cuộc gọi. Qua nhật ký cuộc gọi nhận thấy, đối tượng gọi đến tổng đài chủ yếu là người tiêu dùng (chiếm khoảng 80%). Ngoài ra còn có người trồng RAT, DN muốn SX RAT.

Theo chia sẻ của cán bộ trực Tổng đài RAT Hà Nội, các cuộc gọi vào tổng đài 041081 chủ yếu để tìm hiểu thông tin và biết do được nghe lời chào giới thiệu về RAT trên tổng đài với nội dung giải đáp về RAT. Thực tế, người tiêu dùng Thủ đô rất quan tâm đến sản phẩm RAT, đặc biệt là các địa điểm cung cấp RAT do tổng đài cung cấp vì đây là kênh thông tin chính thức giải đáp về RAT có sự phối hợp của Chi cục BVTV Hà Nội. Một khảo sát nữa chỉ ra đối tượng gọi vào tổng đài đa số là người tiêu dùng nữ.

Dựa trên một số ý kiến của người tiêu dùng gọi đến tổng đài 041081, Chi cục BVTV Hà Nội xác định, trong thời gian tới cần phát triển thêm nhiều điểm bán RAT và có dấu hiệu về tem, nhãn nhận biết rõ ràng nguồn gốc, xuất xứ để người tiêu dùng dễ dàng phân biệt và mua được đúng RAT.