Rừng gỗ lớn 'khát' chính sách hỗ trợ: [Bài 2] Doanh nghiệp cần được trợ lực

“Mướt mồ hôi” chạy vốn

Công ty TNHH Lâm nghiệp Sông Kôn (huyện Vĩnh Thạnh) là một trong những đơn vị trồng rừng gỗ lớn sớm nhất Bình Định. Từ năm 2012, đơn vị này đã thực hiện trồng 30ha rừng gỗ lớn tại xã Tây Thuận (huyện Tây Sơn), diện tích này được khai thác trong năm 2023.

Đến năm 2015, đơn vị này tiếp tục trồng 170ha rừng gỗ lớn tại xã Đăk Mang (huyện Hoài Ân), trong diện tích này, năm 2024 công ty đã khai thác 80ha, năm 2025 tiếp tục khai thác 90ha còn lại. Năm 2016, Công ty TNHH Lâm nghiệp Sông Kôn tiếp tục trồng 92ha tại 2 xã Đăk Mang và xã Bok Tới (huyện Hoài Ân), diện tích này dự kiến sẽ khai thác vào năm 2026.

Năm 2018, Công ty TNHH Lâm nghiệp Sông Kôn quay lại xã Tây Thuận (huyện Tây Sơn) trồng thêm 20ha, sang năm 2020, cũng tại xã Tây Thuận, đơn vị này trồng thêm 26ha, những diện tích nói trên dự kiến sẽ khai thác vào năm 2028 và 2030. Hai năm 2021 và 2022, đơn vị này cũng đã trồng thêm được gần 180ha tại xã Đăk Mang (huyện Hoài Ân).

Giai đoạn 2023-2025, theo kế hoạch, Công ty TNHH Lâm nghiệp Sông Kôn sẽ khai thác rừng trồng gỗ nhỏ và trồng lại rừng gỗ lớn với diện tích gần 287ha. Trong đó, năm 2023 công ty khai thác, trồng lại rừng gỗ lớn trên địa bàn 2 xã Đăk Mang và Bok Tới (huyện Hoài Ân) với hơn 89ha, diện tích này dự kiến khai thác vào năm 2032. Năm 2024 doanh nghiệp tiếp tục thực hiện tại 2 xã Đăk Mang, Bok Tới (huyện Hoài Ân) và xã Vĩnh Quang (huyện Vĩnh Thạnh) với diện tích 117ha, diện tích này dự kiến sẽ khai thác vào năm 2033. Năm 2025, đơn vị này có kế hoạch trồng mới tại xã Đăk Mang 80ha, diện tích này dự kiến sẽ khai thác vào năm 2034.

Để diện tích rừng trồng gỗ lớn không ngừng tăng trưởng như đã kể trên, Công ty TNHH Lâm nghiệp Sông Kôn đã phải “mướt mồ hôi” chạy vốn. Bởi, theo ông Nguyễn Ngọc Đạo, Chủ tịch Công ty, chi phí trồng rừng gỗ lớn rất cao, bình quân hơn 72,6 triệu đồng/ha, trong khi vốn đầu tư trồng rừng gỗ lớn đều là vốn sản xuất kinh doanh của công ty và vốn vay.

“Theo Dự án bảo vệ và phát triển rừng giai đoạn 2021-2025 của Công ty TNHH Lâm nghiệp Sông Kôn, đơn vị này được UBND tỉnh Bình Định phê duyệt vay vốn ngân hàng thương mại 10,8 tỷ đồng để thực hiện trồng rừng gỗ lớn. Tuy nhiên, lãi suất của ngân hàng thương mại quá cao nên công ty gặp không ít khó khăn”, ông Đạo chia sẻ.

Theo ông Nguyễn Ngọc Đạo, dù khó khăn về tài chính, nhưng Công ty TNHH Lâm nghiệp Sông Kôn vẫn nỗ lực vượt khó để nuôi rừng gỗ lớn vì nó mang lại lợi ích lớn. Bởi, gỗ rừng trồng đến năm thứ 3 cây mới bắt đầu cho sinh khối, những năm tiếp theo mức tăng trưởng sinh khối ngày càng cao. Nếu nuôi rừng đến năm thứ 6 rừng trồng sẽ cho năng suất đạt 120 tấn/ha, sang năm thứ 7 năng suất tăng lên 160 tấn/ha, đến năm thứ 8 năng suất tiếp tục tăng thêm đến 180 tấn/ha.

“Rừng trồng năm thứ 3, thứ 4 khai thác cho năng suất rất thấp, chỉ khoảng 60 tấn/ha, chỉ để băm dăm hoặc làm viên nén. Hiện gỗ rừng trồng bán cho chế biến dăm gỗ và viên nén chỉ 1,4 triệu đồng/tấn, trong khi gỗ lớn có giá đến 1,75 triệu đồng/tấn. Nếu khai thác gỗ nhỏ, sau khi trừ công khai thác, vận chuyển, đào hố để trồng lại, mua cây giống… người trồng rừng chẳng còn cầm được bao nhiêu tiền. Nếu nuôi rừng đến 8 năm, khi ấy năng suất đạt 180 tấn/ha, kích cỡ cây rừng cũng đủ tiêu chuẩn đưa vào chế biến nên giá bán cũng tăng thêm khoảng 30%, người trồng được lợi kép. Đặc biệt, độ che phủ của rừng duy trì hàng chục năm nên đất đai được giảm độ xói mòn”, ông Đạo chia sẻ.

Rừng gỗ lớn cần được “tiếp sức”

Rừng gỗ lớn lợi ích hiển hiện là thế, nhưng trồng rừng gỗ lớn có thời gian dài, như cây keo có chu kỳ trên 10 năm, hay các loại cây bản địa như cây cà te, hương trên 70 năm, nên nguồn vốn đầu tư khá cao, công chăm sóc lâu dài. Trong khi chính sách hỗ trợ vốn vay để phát triển rừng gỗ lớn hiện nay chưa đi vào thực tiễn.

Do đó, nhiều đơn vị tham gia trồng rừng gỗ lớn ở Bình Định hiện phải loay hoay xoay xở để có vốn nuôi rừng gỗ lớn dài ngày. Ví như Công ty TNHH Lâm nghiệp Hà Thanh (huyện Vân Canh) được UBND tỉnh  phê duyệt diện tích trồng rừng gỗ lớn là 2.500ha, thế nhưng hiện công ty mới chỉ thực hiện được hơn 1.112ha. Bởi, do phải đối mặt với rất nhiều áp lực về tài chính, nên đơn vị phải thực hiện trồng rừng gỗ lớn theo kiểu cuốn chiếu, lấy thu nhập từ rừng trồng trước đầu tư cho rừng trồng sau chứ không thể làm cùng lúc.

“Với vốn điều lệ 46 tỷ đồng, Công ty TNHH Lâm nghiệp Hà Thanh chỉ được vay kênh Nhà nước được 2-3 tỷ theo hạn mức, còn lại phải vay vốn từ các ngân hàng thương mại với lãi suất cao”, ông Phạm Bá Nghị, Giám đốc Công ty nói và cho biết, mặc dù hiện nay từ Trung ương đến địa phương đều động viên, kêu gọi các tổ chức, cá nhân tham gia trồng rừng gỗ lớn với hứa hẹn sẽ có chính sách hỗ trợ. Thế nhưng thực tế các đơn vị trồng rừng gỗ lớn chưa thấy có sự hỗ trợ nào.

“Để thực hiện trồng rừng gỗ lớn theo chỉ đạo của UBND tỉnh Bình Định, hiện nay toàn bộ vốn liếng chúng tôi phải vay ngân hàng với lãi suất thương mại. Bây giờ vay 1 tỷ đồng để đầu tư, 10 năm sau rừng thu hoạch, chúng tôi phải trả cả vốn lẫn lãi 2 tỷ đồng, thành ra lãi suất 100%/10 năm”, ông Cái Minh Tùng, Chủ tịch Công ty Lâm nghiệp Hà Thanh chia sẻ.

Rừng gỗ lớn không chỉ đối mặt với khó khăn về tài chính, mà nhiều rủi ro khác cũng thường xuyên bao vây là gió bão và dịch bệnh. Theo ông Phạm Bá Nghị, hiện rừng trồng của đơn vị đang bị gây hại bởi bệnh chết đứng. Cây rừng từ năm thứ 2 đã bị bệnh chết đứng gây hại, rừng trồng từ năm thứ 3 thứ 4 trở lên là bệnh này xuất hiện tập trung. Công ty đã báo cáo tình hình lên trên và mời các cơ quan chuyên môn như Chi cục Kiểm lâm, Chi cục Trồng trọt và BVTV tỉnh lên kiểm tra, đánh giá, nhưng hiện vẫn chưa có giải pháp phòng trừ bệnh hiệu quả.

“Rừng trồng thì không thể phun thuốc, chỉ có thể phòng bệnh tại vườn ươm từ cây giống và rắc vôi khi trồng rừng nhưng vẫn không ăn thua. Khi bệnh đã phát sinh thì bó tay, không thể điều trị. Đây cũng là thách thức lớn cho những diện tích rừng gỗ lớn. Có những khu cây rừng bị chết tập trung, chúng tôi cho anh em gom lại, mang ra khỏi rừng đốt để bệnh khỏi lây lan”, ông Nghị chia sẻ.

Theo ông Lê Đức Sáu, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm Bình Định, một vấn đề nữa cũng cần được tháo gỡ, đó là khu vực miền Trung nắng nóng kéo dài và nhiều bão lũ, rừng gỗ lớn đối mặt với nhiều rủi ro. 

"Hiện nhiều doanh nghiệp đã tính toán đến việc mua bảo hiểm cho rừng gỗ lớn nhưng hiện chưa có công ty bảo hiểm nào bán. Do đó, cần có những chính sách bảo hiểm để doanh nghiệp và người dân đảm bảo nguồn vốn tái sản xuất khi có thiên tai xảy ra. Để người dân tham gia trồng rừng gỗ lớn, phải có những chính sách hỗ trợ về vốn vay cũng như giao quyền sử dụng đất để người dân yên tâm trồng rừng”, ông Lê Đức Sáu chia sẻ.