Nông dân Kenya sử dụng máy để thu hoạch khoai tây.
Sau nhiều năm lăn lộn, Kimani Mwaniki, một nông dân ở Elburgon, Quận Nakuru trong thung lũng Rift, cách thủ đô Nairobi của Kenya hơn 150km về hướng Tây Bắc, đã tìm ra phương pháp canh tác hiệu quả cho mảnh đất rộng 2ha của mình.
Trước khi đến với lớp học trực tuyến của dự án Dịch vụ Cơ giới hóa Nông nghiệp dành cho nông dân Kenya, người nông dân 33 tuổi hầu như chỉ biết cậy nhờ vào các chuyến thăm của cán bộ khuyến nông trên địa bàn. Lượng thông tin anh chắt lọc và có ích cho ruộng khoai tây thâm canh không đáng kể, một phần vì đường sá đi lại khó khăn.
Giờ đây, chỉ cần một chiếc điện thoại thông minh có kết nối Internet, Mwaniki đã có thể trao đổi với các chuyên gia trồng trọt hàng đầu Kenya cũng như vô vàn những nông dân khác. Những cuộc thảo luận có thể xoay quanh giống, hệ thống tưới tiêu, thời điểm gieo trồng, địa điểm thuê máy móc, cách sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và phương pháp canh tác với chi phí hợp lý.
Chương trình tổ chức các lớp học trực tuyến được hỗ trợ bởi Nakuru Farmers Call Centre, một tổ chức của chính quyền Quận Nakuru. Thông qua chương trình, khoảng 3.000 nông dân sản xuất nhỏ trong khu vực sẽ được tiếp cận nhiều loại thông tin. Chúng được chia thành các nhóm chủ đề, như phương thức canh tác bao gồm cơ giới hóa, chuẩn bị đất; tìm nguồn cung ứng hạt giống, chăm sóc cây trồng và quản lý sau thu hoạch.
Tham gia vào Nakuru Farmers Call Centre rất đơn giản. Nhóm đã có sẵn trang trên hai nền tảng mạng xã hội là Facebook và Twitter. Nông dân chỉ cần đăng nhập tài khoản của mình, sau đó ấn theo dõi trang. Những bài học sẽ được chuyển đến một cách định kỳ theo tuần, hoặc tương tác trực tiếp với các chuyên gia.
Trọng tâm của chương trình là cơ giới hóa, thúc đẩy tư duy kinh tế nông nghiệp nhằm cải thiện thu nhập, và nhận thức cho các nông hộ nhỏ lẻ.
Cho tới đầu tháng 8/2020, Mwaniki đã kết nối thành công với Nakuru Farmers Call Centre. Anh đã biết các mẹo về phân tích đất, thu thập mẫu đất để phân tích và gửi mẫu cho các viện nghiên cứu. Ngoài mong muốn nâng cao năng suất cây trồng, nông dân trẻ tuổi này còn hy vọng giảm chi phí sản xuất, thông qua các Dịch vụ Cơ giới hóa Nông nghiệp có trong chương trình.
Những nông dân kết nối với Nakuru Farmers Call Centre luôn được các phòng nông nghiệp ưu tiên. Mwaniki từng yêu cầu một máy kéo và một máy cày qua lớp học trực tuyến để trồng khoai tây. Chỉ sau vài ngày, anh toại nguyện. “Chiếc máy cày được hỗ trợ tốt hơn so với thứ tôi dùng trong nhiều năm trước đây. Nó giúp loại bỏ cỏ dại nhanh chóng, giảm thiểu sức lao động và thời gian làm việc”, anh bày tỏ.
Chi phí thuê máy là một ưu điểm nữa của chương trình. Theo Mwaniki, chỉ với 28 USD, một nông dân có thể yêu cầu một máy kéo và một máy cày để phục vụ canh tác cho khoảng diện tích chừng nửa hecta, rẻ hơn gần một nửa so với mức 50 USD trước đây. Lợi ích này có thể xem là cởi nút thắt cho nhiều công việc ruộng đồng ở Kenya, vốn luôn khiến nông dân đau đầu trong vấn đề thuê trang thiết bị khi chuẩn bị đất trồng trước mỗi mùa vụ.
Mwaniki, nông dân 33 tuổi ở Kenyam đang đi thăm đồng.
Kể từ ngày đăng ký tham gia các lớp học trực tuyến vào năm ngoái, Mwaniki hưởng niềm vui khi năng suất khoai tây tăng trung bình hơn 50%. Chi phí sản xuất cũng giảm khoảng một phần ba, nhờ máy móc giúp xới đất và làm cỏ “Thiết bị giúp tôi có thể thực hiện nhiều hoạt động cùng lúc trong trang trại”, anh phấn khởi nói.
Dù đã có thể yêu cầu chính quyền hỗ trợ về đất trồng, máy móc với một khoản chi phí nhỏ hơn đáng kể, và bắt đầu thu được thành quả từ mô hình, Mwaniki cho rằng việc canh tác nông nghiệp theo hướng mới chỉ dành cho những nông dân quy mô nhỏ và trung bình. Bên cạnh đó, chương trình cần nhân rộng để đảm bảo an ninh lương thực cho quốc gia, đồng thời phủ sóng Internet tại các khu vực sản xuất nông nghiệp để nhiều nông dân hơn được tham gia.
Giám đốc của dự án Dịch vụ Cơ giới hóa Nông nghiệp, Stephen Waithaka, cho biết chương trình khuyến khích áp dụng công nghệ và cơ giới hóa giữa các hộ nông dân. Thông qua tư vấn lựa chọn và sử dụng các thiết bị nông nghiệp phù hợp, người nông dân có thể cải thiện sản xuất và chất lượng sản phẩm.
Stephen Waithaka cho biết, chính quyền quận đã dành 250.000 USD để mua các thiết bị để phân phối cho các nhóm nông dân quy mô nhỏ trong giai đoạn đầu của dự án. Ngoài việc cải thiện năng suất cây trồng và sinh kế của nông dân, dự án còn hướng tới tính bền vững, bảo vệ đất nông nghiệp trong vùng thông qua các biện pháp cày bừa phù hợp.
Vai trò của số hóa trong tăng cường cơ giới hóa nông nghiệp đang nhận sự quan tâm từ nhiều tổ chức chính trị, xã hội tại Kenya, kể cả những đơn vị ngoài ngành nông nghiệp. Harriet Tergat, Trưởng nhóm Truyền thông và Số hóa của Farm to Market Alliance Kenya nhận xét, dự án Dịch vụ Cơ giới hóa Nông nghiệp đã mang lại những tác động không ngờ.
“Công nghệ này có thể được nhân rộng ở những nơi khác tại châu Phi để thúc đẩy nông nghiệp, trong bối cảnh nhiều khu vực ở đây còn bị đe dọa mất an ninh lương thực. Với dân số trẻ của lục địa, cơ giới hóa nông nghiệp bằng số hóa và điện thoại thông minh là lựa chọn khả dĩ lúc này”, bà nhận định.
Theo Harriet, Farm to Market Alliance làm việc với đối tác bằng ứng dụng điện thoại. Mục đích của công ty là kết nối chủ sở hữu máy kéo với người có nhu cầu, thông qua ứng dụng Hello Tractor. Hai bên có thể biết một số thông tin cơ bản về nhau qua ứng dụng, đồng thời có thể nhắn tin để trao đổi cặn kẽ.
Ngoài những lợi ích mang lại cho nông dân sản xuất nhỏ, Harriet tin quá trình số hóa tại Kenya còn mở ra cơ hội kinh doanh cho những người trẻ. Họ có thể ứng tuyển làm đại lý cho Hello Tractor và kiếm tiền hoa hồng cho các giao dịch thực hiện thành công.
