Người mua hàng tại khu vực dầu thực vật được trợ giá ở một cửa hàng của chính phủ ở Cairo, Ai Cập ngày 29/8/2017. Ảnh: Reuters.
Biển Đen chiếm 60% sản lượng dầu hướng dương thế giới và 76% xuất khẩu, do đó, sự không chắc chắn do cuộc khủng hoảng trong khu vực gây ra có thể ảnh hưởng đến sản xuất và vận chuyển dầu hướng dương, thúc đẩy người mua tìm kiếm các loại dầu thay thế.
Các nhà phân tích và thương nhân cho biết, giá dầu cọ và dầu đậu nành tăng vọt có thể đạt mức cao kỷ lục mới trong ngắn hạn và bóp nghẹt người tiêu dùng châu Á và châu Phi nhạy cảm với giá cả vốn đang quay cuồng vì chi phí nhiên liệu và thực phẩm tăng theo chiều hướng xoắn ốc.
James Fry, Chủ tịch Công ty tư vấn hàng hóa LMC International, nói với Reuters: “Chúng tôi đang đối mặt với một cơn bão hoàn hảo".
Người mua đang phải vật lộn để đảm bảo nguồn cung thay thế sau khi Indonesia, nước xuất khẩu dầu cọ hàng đầu - loại dầu ăn được sản xuất nhiều nhất - hạn chế xuất khẩu trong năm nay. Cùng lúc, hạn hán làm giảm sản lượng của dầu đậu nành - loại dầu ăn được sản xuất nhiều thứ hai - ở Nam Mỹ.
Giá dầu ăn toàn cầu đã kéo dài mức kỷ lục hoặc đạt mức cao kỷ lục trong nhiều năm do nguồn cung không chắc chắn.
Những người mua dầu thực vật đang tin tưởng vào dầu hướng dương, loại dầu được sản xuất nhiều thứ tư sau dầu hạt cải, để thu hẹp khoảng cách nguồn cung. Việc căng thẳng giữa Nga và Ukraine tiếp tục leo thang hiện làm dấy lên lo ngại về việc nguồn cung dầu hướng dương bị gián đoạn.
Sandeep Bajoria, Chủ tịch Hiệp hội Dầu Hướng dương Quốc tế (International Sunflower Oil Association) cho biết việc bốc dỡ hàng từ tàu dầu hướng dương đã bị trì hoãn ít nhất một tuần từ Ukraine.
“Dầu hướng dương hiện là loại dầu ăn rẻ nhất, nhưng người mua nghi ngờ về việc giao hàng. Họ đang hướng tới dầu đậu nành và dầu cọ”, Bajoria, người cũng là giám đốc điều hành của một trong những công ty môi giới dầu ăn lớn nhất của Ấn Độ, Sunvin Group, cho biết. Ấn Độ là nhà nhập khẩu dầu ăn hàng đầu thế giới.
Các thương nhân cho biết dầu cọ và dầu đậu nành thô đang được chào ở mức kỷ lục 1.700 USD/tấn - bao gồm chi phí, bảo hiểm và cước phí (CIF) - tại Ấn Độ cho các lô hàng trong tháng 3, so với mức giá 1.620 USD/tấn đối với dầu hướng dương thô.
Ít lựa chọn
Dầu cọ thường giao dịch với mức chiết khấu đáng kể so với dầu đậu nành và dầu hướng dương, nhưng việc hạn chế xuất khẩu của Indonesia đã nâng giá dầu cọ lên 27,5% trong năm nay, nhiều hơn bất kỳ đối thủ nào.
Điều đó đã làm chậm lại việc mua hàng từ những người mua nhạy cảm với chi phí ở Ấn Độ và Trung Quốc, những người đã hy vọng giá sẽ giảm đi, một đại lý có trụ sở tại Kuala Lumpur cho biết.
Tuy nhiên, việc thắt chặt hàng tồn kho trong nước tại các trung tâm tiêu dùng chính có nghĩa là những người mua đó có thể sớm phải tích trữ lại.
“Họ không có sự lựa chọn. Họ phải bổ sung hàng tồn kho với giá cao kỷ lục”, đại lý này cho biết.
Bất chấp những căng thẳng địa chính trị, dầu hướng dương vẫn là một lựa chọn phổ biến của những người mua tiềm năng.
Sudhakar Desai, Chủ tịch Hiệp hội các nhà sản xuất dầu thực vật Ấn Độ (Indian Vegetable Oil Producers’ Association - IVPA) cho biết: “Trong ngắn hạn, nguồn cung cấp dầu hướng dương có thể bị gián đoạn, nhưng một khi tình hình bình thường trở lại, nguồn cung cấp dầu hướng dương sẽ tăng lên".
Xuất khẩu dầu hướng dương từ Ukraine có thể tăng lên 6,6 triệu tấn trong năm tiếp thị 2021 - 2022 từ mức 5,3 triệu tấn trong năm tiếp thị 2020 - 2021, nghiệp đoàn các nhà sản xuất dầu hướng dương Ukraine ước tính.
Trong khi sự không chắc chắn xung quanh các lô hàng dầu hướng dương ở Biển Đen vẫn còn, giá dầu ăn toàn cầu được dự báo sẽ tiếp tục tăng trừ khi Indonesia dỡ bỏ các hạn chế xuất khẩu, một đại lý có trụ sở tại Mumbai với một công ty thương mại toàn cầu cho biết.
“Chỉ Indonesia mới có thể cứu người tiêu dùng. Chúng tôi không thể dựa vào đất trồng vì quy mô vụ mùa đậu nành liên tục bị thu hẹp ở Nam Mỹ”, đại lý cho biết.
