Ukraine đã sản xuất kỷ lục 42 triệu tấn ngô vào năm 2021. Ảnh minh họa: Bigstock.
Mức tăng trưởng 140% đó được thúc đẩy bởi sự mở rộng cả về diện tích và sản lượng, phần lớn là nhờ khả năng sinh lời tốt hơn và tăng đầu tư nước ngoài.
Những phát triển đáng chú ý về sản lượng ngô của Ukraine đã cho phép nước này dần chiếm lĩnh thị phần và tiềm năng xuất khẩu từ các nhà cung cấp truyền thống, và Hoa Kỳ là người bị ảnh hưởng nhiều nhất.
Ngày nay, Ukraine chiếm 16% lượng ngô và 12% lượng lúa mỳ xuất khẩu toàn cầu, nhưng quốc gia Biển Đen này gần như không phải là một nhân tố quan trọng trong thương mại vào đầu thế kỷ này, đặc biệt là trong sản xuất ngô.
Tăng trưởng nhanh chóng trong ngành ngô của Ukraine cho phép các nhà xuất khẩu lần đầu tiên thu hút được sự chú ý của Trung Quốc vào khoảng năm 2013 và mối quan hệ đó đã bắt đầu phát triển. Trung Quốc chiếm 36% xuất khẩu ngô giai đoạn 2020-21 của Ukraine, tăng từ 19% một năm trước đó, mặc dù tổng xuất khẩu của Ukraine giảm 18% sau một vụ thu hoạch nhỏ hơn.
Nhà xuất khẩu ngô hàng đầu là Hoa Kỳ đã muốn thu hút hoạt động kinh doanh của Trung Quốc kể từ khi nước này trở thành người mua số 1 thế giới, nhưng Ukraine dường như là nhà cung cấp ưu tiên hơn. Ngô không biến đổi gen của Ukraine là một trong những lý do mang lại lợi thế lớn.
Hoa Kỳ chiếm 1/3 giao dịch ngô toàn cầu, giảm so với tỉ trọng 2/3 chỉ hai thập kỷ trước. Xuất khẩu lúa mì của Hoa Kỳ trong giai đoạn 2021-22 được thiết lập ở mức thấp kỷ lục 11% xuất khẩu thế giới so với khoảng 1/4 vào đầu những năm 2000.
Căng thẳng ở Ukraine đã gây ra biến động thị trường trong những tuần gần đây, đặc biệt là về giá lúa mì toàn cầu, mặc dù vẫn chưa có bằng chứng về việc xuất khẩu của Ukraine đã hoặc sẽ bị xáo trộn.
Khảo sát thu hoạch
Ukraine đã sản xuất kỷ lục 42 triệu tấn ngô vào năm 2021, một khối lượng khó lường chỉ sau một thập kỷ tập trung trồng ngô. Điều này có thể xảy ra do sự gia tăng mạnh mẽ diện tích trồng ngô, đã thay thế một số mặt hàng chủ lực truyền thống của Ukraine.
Khi giá ngũ cốc toàn cầu tăng vào đầu thập kỷ trước, tiềm năng lợi nhuận của ngô đối với nông dân Ukraine cũng tăng theo. Kể từ đó, họ đã tăng diện tích ngô khoảng 90%, và 5,3 triệu ha thu hoạch năm ngoái nhiều hơn một chút so với bang Iowa của Hoa Kỳ.
Ngô cũng là một lựa chọn hấp dẫn cho người trồng vì nó không bị hư hại trong mùa đông Ukraine khắc nghiệt. Lúa mạch là cây trồng bị ảnh hưởng nhất trong việc mở rộng trồng ngô vì diện tích đã giảm khoảng 40% trong thập kỷ qua, mặc dù tăng trưởng năng suất đã giữ cho sản lượng lúa mạch chủ yếu ổn định.
Cũng chính những yếu tố này cùng với nhu cầu ngày càng tăng trên toàn cầu đã khiến diện tích hạt có dầu ở Ukraine tăng trưởng 35% trong hơn 10 năm, 3/4 trong số đó là hạt hướng dương. Công suất nghiền dư thừa ở Ukraine đã tăng lên 23 triệu tấn vào năm 2020 từ mức 15 triệu tấn năm 2015 và 10 triệu tấn năm 2011. Từ đó hỗ trợ cho vai trò của nước này là nhà xuất khẩu dầu hướng dương hàng đầu.
Diện tích trồng lúa mì đã bị ảnh hưởng lớn ở Mỹ khi người trồng mở rộng diện tích trồng ngô và đậu tương, nhưng diện tích lúa mì của Ukraine đã tăng khoảng 8% trong thập kỷ qua khi nước này tiếp tục tăng thị phần xuất khẩu.
Cùng với lúa mạch, việc giảm diện tích trồng các loại cây trồng như kê, yến mạch, kiều mạch và củ cải đường đã mở đường cho sự bùng nổ của ngô và hạt có dầu ở Ukraine mà không tạo ra không gian cho lúa mì.
Sản lượng ngô của Ukraine đã tăng khoảng 30% trong thập kỷ qua so với mức tăng 11% ở Hoa Kỳ. Năng suất ngô ở Ukraine lần đầu tiên vượt qua mức trung bình thế giới cách đây một thập kỷ, và hiện họ dễ dàng vượt qua Brazil và đang trở thành đối thủ cạnh tranh với Argentina.
Ukraine cũng đã sản xuất một vụ lúa mì kỷ lục với 33 triệu tấn vào năm ngoái, gần bằng với Úc hoặc toàn bộ vụ lúa mì mùa đông của Hoa Kỳ.
Động lực xuất khẩu
Việc mở rộng sản xuất ngũ cốc của Ukraine rõ ràng có trọng tâm thương mại toàn cầu, bằng chứng là tỷ trọng cây trồng mà nước này xuất khẩu đã tăng lên đáng kể. Trong số bốn nhà xuất khẩu ngô lớn, Ukraine xuất khẩu phần lớn nhất trong sản lượng thu hoạch của họ với khoảng 80% hàng năm.
Argentina đứng sau với khoảng 73%, nhưng nhà xuất khẩu số 2 là Brazil bán khoảng 1/3 sản lượng ra nước ngoài, còn nước Mỹ bán chưa tới 20% tổng sản lượng ngô của mình.
Chỉ hơn 2/3 sản lượng lúa mì của Ukraine được đưa vào thị trường xuất khẩu, tương tự như Úc và nhiều hơn một chút so với Argentina, nhưng dưới mức trung bình của Canada (với tỉ lệ xuất khẩu hơn 70% sản lượng lúa mì trong nước), và cao hơn so với nước xuất khẩu hàng đầu là Nga (dưới 50%) và Hoa Kỳ (50% sản lượng lúa mì trong nước).
Ngoại trừ lúa mì của Nga, thị phần sản xuất xuất khẩu của các nhà cung cấp ngô và lúa mì hàng đầu hầu như không đổi trong những thập kỷ gần đây. Nhưng Ukraine bắt đầu nhận ra tiềm năng xuất khẩu của mình vào khoảng thời gian bùng nổ hàng hóa năm 2008.
Ngay trước thời kỳ lạm phát đó, Ukraine đã xuất khẩu khoảng 20% sản lượng lúa mì và 25% sản lượng ngô, nhưng số lượng này đã tăng lên khoảng 50% trong chu kỳ 2008-09. Kể từ đó, ngũ cốc Ukraine đã tạo dựng được uy tín trong số các nhà nhập khẩu vì có giá cả cạnh tranh và ngày càng đáng tin cậy.
