'Thủ phủ' lươn đồng xứ Nghệ

Những năm gần đây, người tiêu dùng ngày càng ham thích mua lươn đồng đã qua sơ chế về sử dụng. Biết được nhu cầu đó, nhiều hộ vùng giáo dân xã Long Thành, huyện Yên Thành (Nghệ An) từ chỗ chỉ mua lươn rồi bán lươn, nay chuyển sang thu mua và sơ chế lươn đem lại thu nhập cao và tạo việc làm cho nhiều lao động ở địa phương.

Đánh bắt lươn đồng

Long Thành là xã thuần nông đất chật, người đông, lại là xã thuộc vùng thấp trũng nhất của huyện Yên Thành. Những năm trước đây đời sống gặp nhiều khó khăn, nhất là bà con ở các xóm vùng giáo do mật độ dân số đông, ruộng đất không có nhiều. Người dân phải tha phương đi kiếm đủ nghề làm ăn.

Những năm gần đây, vùng giáo dân ở xã Long Thành ngoài việc thâm canh cây lúa, bà con còn có thêm nghề mua và sơ chế biến lươn đồng đem lại thu nhập cao làm thay đổi diện mạo cuộc sống nhanh chóng.

Đến xóm giáo Phan Thanh ai cũng ngỡ ngàng và hết lời khen ngợi ngôi nhà 3 tầng rộng rãi khang trang và đẹp đẽ mới xây dựng xong có giá gần 2 tỉ đồng của gia đình anh Nguyễn Văn Khâm. Có được ngôi nhà này, anh Khâm cho biết: Ngoài 6 sào ruộng, gia đình còn làm thêm nghề phụ, đó là nghề mua và mở cơ sở sơ chế lươn đồng tại nhà. Cơ sở của gia đình anh tương đối lớn, mỗi ngày có trên 30 lao động là chị em phụ nữ trong và ngoài xóm đến làm việc. Cũng theo anh Khâm, làm nghề này không phải đầu tư nhiều vốn, tiêu thụ nhanh, thu nhập khá.

Bây giờ không riêng gì gia đình anh Khâm mà đã có nhiều hộ giáo dân ở các xóm Đông Sơn, Bắc Sơn, Nam Sơn và Phan Thanh đã tham gia làm nghề thu mua và mở cơ sở sơ chế lươn cho thu nhập ổn định. Trao đổi với chúng tôi, họ cho biết: Để có sản phẩm đảm bảo chất lượng tốt, phải thu mua lươn còn sống, lươn được đánh bắt trên đồng ruộng, bình quân mỗi con phải đạt trọng lượng từ 0,3 - 0,4 kg trở lên. Lươn sau khi mua về được thả vào trong bể xây sẵn để giữ cho lươn sống và xem đó như là cái kho dự trữ nguyên liệu. Theo kinh nghiệm của người dân ở đây thì con lươn đồng béo nhất vào thời điểm từ cuối tháng 3 đến tháng 4, khi cây lúa xuân có đòng và trổ bông và mùa thu từ tháng 8 đến tháng 9.

Lươn đồng đem lại thu nhập cho bà con

Trong các loại lươn, con nào càng to, tuổi lươn càng cao con đó càng béo hơn. Trong khi sơ chế, để vừa đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, vừa có chất lượng thịt lươn ngon thì phải là những con lươn còn sống, rửa thật sạch cho vào nồi nước đã được đun sôi để luộc. Trong nồi nước luộc lươn cho thêm ít muối, bột nghệ hoặc cả củ nghệ đập dập để thịt lươn vừa săn chắc, vừa có màu vàng trông ngon lành, vừa có mùi thơm hấp dẫn và chỉ luộc trong thời gian từ 5 - 7 phút để lươn vừa chín tới. Lươn sau khi luộc xong, vớt ra rửa lại bằng nước đun sôi để nguội có thêm ít gừng và bắt đầu tiến hành công đoạn sơ chế.

Người sơ chế lươn không dùng dao mà chỉ dùng một cái móc tự chế bằng nhựa để róc thịt, loại bỏ hết nội tạng và xương ra, sau đó đóng vào gói ni lông cẩn thận cho vào ngăn đông lạnh để bàn giao cho khách hàng.

Trung bình 1 kg lươn sống cho ra 0,7 kg lươn thành phẩm qua sơ chế và trung bình mỗi ngày mỗi cơ sở sơ chế biến được từ 300 - 400 kg thịt lươn.

Chúng tôi gặp chị Nguyễn Thị Hiền, một người làm nghề trong xóm Nam Sơn, chị cho biết: Gia đình không có vốn vì vậy chị đi sơ chế cho họ lấy tiền công hàng ngày. Làm nghề này không vất vả, không dầm mưa dãi nắng, chỉ cần nhanh nhẹn và khéo tay, nhất là chị em phụ nữ rất hợp. Bình quân mỗi ngày, một người có thể làm được từ 7 - 8 kg lươn thành phẩm được chủ cơ sở trả 200.000 đồng tiền công.

Ông Nguyễn Văn Đề - Phó Chủ tịch UBND xã Long Thành cho biết: Lúc đầu cả xã chỉ có vài hộ gia đình ở xóm giáo Nam Sơn làm nghề này, hiện nay đã có hơn 30 hộ của cả 4 xóm giáo: Đông Sơn, Bắc Sơn, Nam Sơn và Phan Thanh làm nghề thu mua và chế biến lươn đồng, tạo việc làm cho hơn 300 lao động tại địa phương với mức thu nhập ổn định từ 4 - 5 triệu đồng/người/tháng, trung bình mỗi năm chế biến và xuất bán ra thị trường hơn 1.000 tấn lươn thành phẩm cho người tiêu dùng cả trong và ngoài tỉnh.

Một chú lươn dính câu

Để duy trì và phát triển nghề này thành một nghề lớn có thương hiệu mạnh được người tiêu dùng khắp nơi biết đến, UBND xã Long Thành đã có nhiều cơ chế chính sách hỗ trợ cho các hộ dân có điều kiện mở rộng cơ sở sản xuất chế biến. Đồng thời tổ chức tập huấn cho tất cả mọi người, mọi nhà có cơ sở sơ chế biến lươn về kiến thức vệ sinh an toàn thực phẩm, vệ sinh môi trường và liên hệ với các nhà hàng lớn ở các tỉnh, thành trong cả nước để bao tiêu sản phẩm đầu ra cho nhân dân.

Ông Vương Ngọc - Phó Chủ tịch UBND huyện Yên Thành: Yên Thành là huyện có diện tích và năng suất lúa cao nhất tỉnh. Trung bình mỗi vụ gieo cấy gần 12.500 ha lúa, năng suất đạt bình quân trên 70 tạ/ha trong vụ xuân và trên 60 tạ/ha trong vụ hè thu. Yên Thành là nơi có những cánh đồng lúa rộng mênh mông, quanh năm có đủ nước tưới từ hệ thống ba ra Đô Lương chảy về. Vì vậy đồng ruộng Yên Thành cũng là nơi sinh sôi, nẩy nở và phát triển của con lươn đồng. Lúa nhiều, lươn nhiều. Khi nói đến Yên Thành, người ta thường nghĩ ngay: Yên Thành vừa là vựa lúa, vừa là vựa lươn. Con lươn Yên Thành đã đi ra nhiều tỉnh, thành trong cả nước với thương hiệu "Lươn đồng xứ Nghệ" từ đây mà ra.