Hiện nay dịch rầy nâu bùng phát gây hại nặng hại trà lúa mùa sớm trong giai đoạn chắc xanh đến chín đỏ đuôi ở các tỉnh Bắc Giang, Thái Nguyên, Bắc Kạn… Nếu không có thuốc tốt, phòng trừ đúng cách năng suất lúa có thể bị giảm 50-70%. Xin giới thiệu cách sử dụng hai loại thuốc trừ rầy mới an toàn, hiệu quả.
1. Elsin 10EC: Dạng gói 15ml hoặc chai 50ml. Với hoạt chất trừ sâu Nitenpyram 10% được chiết xuất từ một loài cây ở Nam Mỹ. Là loại thuốc trừ sâu có nguồn gốc sinh học với hai tác dụng tiếp xúc mạnh và nội hấp (lưu dẫn) nhanh. Thuốc có mùi thơm thảo mộc (mùi dầu cọ), ít độc với người và động vật máu nóng hơn các loại thuốc trừ rầy hoá học khác.
Thuốc Elsin 10EC đã được Cục BVTV cấp Giấy đăng ký sử dụng để trừ rầy nâu hại lúa, rầy xanh hại chè, rầy chổng cánh hại cam quít, rệp muội hại đậu tương. Nhưng thực tế sử dụng cho thấy thuốc Elsin 10EC diệt được tất cả các loại rầy (rầy nâu, rầy lưng trắng, rầy nâu nhỏ, rầy điện quang, rầy xanh đuôi đen, rầy xám), rệp muội, bọ trĩ, bọ phấn hại trên nhiều loại cây trồng khác.
Cách sử dụng hiệu quả: Căn cứ vào mật độ của rầy nâu và giai đoạn sinh trưởng của cây lúa để có cách sử dụng hợp lý. Giai đoạn làm đòng đến xuôi trái, bộ lá đòng (gồm lá đòng và 3 lá dưới lá đòng) còn xanh, khả năng hấp thu tốt. Mật độ rầy thấp < 30 con/khóm (< 1.000con/m2). Chỉ cần dùng 2 gói 15ml + 2 gói bám dính pha 20-24lít nước phun trên tán lá bằng bình bơm có béc tia nhỏ. Sau 3-4 giờ phun (gặp mưa không phải phun lại) toàn bộ thuốc được lá cây hấp thụ lưu dẫn trong cây diệt rầy dưới gốc khi chúng hút dịch cây. Thuốc có tác dụng lâu dài, sau 20 ngày phun rầy vẫn bị chết vì thế chỉ cần phun 1-2 lần/vụ là hoàn toàn yên tâm với các loại rầy hại lúa.
Giai đoạn lúa đòng non đến chín đỏ đuôi, lá đòng vẫn còn xanh, mật độ rầy cao > 100con/khóm (> 3.000con/m2) đến cháy rầy điểm, mặt ruộng cạn nước hay có một lớp nước mặt. Cần phun lượng nước và thuốc nhiều hơn. Khoảng 3 gói + 3 gói bám dính (45ml thuốc) hoà với 50-60lít nước, không cần rẽ lúa, dùng vòi phun thẳng điều chỉnh tia to hơn tia vòi của “béc” để phun ướt lá đòng và xuống tới được gốc cây lúa để sử dụng tốt cả hai tác dụng tiếp xúc và lưu dẫn của thuốc.
Những con rầy dính thuốc (khoảng 50-60%) số con sẽ chết ngay sau 1-2 giờ. Số rầy còn lại ở giữa khóm lúa, mặt dưới của lá sẽ bị chết sau đó 2-4 ngày qua con đường nội hấp. Rầy cám nở những ngày tiếp theo hoặc rầy ở ruộng khác bay sang sẽ bị chết đến 20 ngày sau khi phun thuốc, ngăn chặn hiệu quả bộc phát rầy những lứa sau.
Một số bà con nông dân ở xã Đông Lỗ, Bắc Lý (Hiệp Hoà - Bắc Giang) do điều kiện sức khoẻ không đeo được bình bơm đã sử dụng ống phụt dạng phun tơi, dùng lượng thuốc và nước lớn hơn, pha 4 gói thuốc + 4 gói bám dính với 80 lít nước phun cho 1 sào cũng đạt hiệu quả trừ rầy cao.
2. Exin 2.0SC: Là loại sản phẩm sinh học nằm trong nhóm Exin-PH 4.5HP, sản phẩm hoàn toàn không độc hại với người và môi trường sống. Tháng 7 năm 2010 sản phẩm Exin 2.0SC được Cục BVTV (Bộ NN-PTNT) cấp Giấy phép thử nghiệm thuốc BVTV trên đồng ruộng để diệt các loại rầy trên cây lúa, cây chè.
Sản phẩm tác dụng lên rầy bằng hai cơ chế, “Chất ngoại sinh” có mùi hăng nhẹ tác dụng xua đuổi ruồi ngay sau khi phun xịt 2-4 giờ làm giảm tối đa hiện tượng cháy rầy cho cây lúa. “Chất nội sinh” sau khi phun 2 giờ toàn bộ chất này được lá lúa hấp thu. “Chất nội sinh” khi xâm nhập vào mạch dẫn cây lúa 2 ngày sẽ kích thích cây lúa sinh tổng hợp một chất hữu cơ có tính chất gây ngán ăn, tiêu chảy, chướng bụng cho rầy. Toàn bộ rầy nâu quay lại ruộng hoặc rầy cám nở những ngày tiếp theo (thực tế theo dõi đến 20 ngày) sau phun sẽ dính chất “chống rầy” được cây lúa tổng hợp mà chết.
Kết quả khảo nghiệm diệt rầy bằng sản phẩm Exin 2.0SC của Cty TNHH ĐTPT Thiên Đức và Trạm KN Hiệp Hoà với qui mô 1ha lúa mùa sớm năm 2010 tại 2 xã Thái Sơn và Hoàng An cho thấy: Giai đoạn lúa đòng non đến xuôi trái, bộ lá đòng còn xanh phun sản phẩm Exin 2.0SC với lượng 20ml (2 gói 10ml/gói) pha 16-20 lít nước (kết hợp được với các loại thuốc trừ sâu, bệnh khác nếu cần) cho 1 sào Bắc bộ, phun bằng bình bơm có béc tia nhỏ lên tán lá lúa khi mật độ rầy thấp<30con/khóm. Sau 3 ngày phun 50-60% số rầy bị diệt và 100% lượng rầy bị chết sau phun 7 ngày. Sau 22 ngày phun kiểm tra ruộng mật độ rất thấp chỉ 3-5 con/khóm trong khi đó ruộng đối chứng không phun mật độ rầy rất cao > 100con/khóm.
Những ruộng lúa chắc xanh đến đỏ đuôi lá đòng vẫn xanh, mật độ rầy cao > 100 con/khóm dùng 3-4 gói (30-40ml) pha với 30-40 lít nước, cách phun như đối với thuốc Elsin 10EC dùng cho lúa với mật độ rầy cao đã giới thiệu ở trên. Kết quả sau phun 2 giờ 80% lượng rầy đã bị xua đuổi. Sau 7 ngày phun kiểm tra mật độ rầy rất thấp < 20con/khóm, khi thu hoạch cây lúa không bị cháy rầy, chất lượng thóc vẫn đảm bảo.
* Trường hợp đặc biệt cho cả hai loại thuốc trừ rầy trên: Những ruộng lúa thu hoạch sau so với đại trà 5-10 ngày cần phun kép 2 lần cách nhau 3-5 ngày vì lượng bọ rầy những ruộng xung quanh thu hoạch trước sẽ dồn đến nhiều gấp 5-10 lần ruộng bình thường.
