“Bây giờ, chúng tôi đã đảm bảo cho chuỗi liên kết sản xuất từ khâu con giống, thức ăn, quy trình sản xuất cho đến thu mua, tiêu thụ sản phẩm cho bà con trong vùng nuôi cá lóc nước ngọt với giá thị trường rất có lợi cho người nuôi cá”, anh Trần Kim Phi, Giám đốc HTX Sản xuất dinh doanh Dịch vụ thủy sản Kim Phi (HTX Kim Phi) ở xã Ngư Thủy Bắc, huyện Lệ Thủy (Quảng Bình) cho hay.
Một hồ cá lóc được bơm cạn để thu hoạch. Ảnh: Tâm Phùng.
Người đi đầu nuôi cá nước ngọt ven biển
Cách đây hơn chục năm, người dân vùng bãi ngang các xã Ngư Thủy, Ngư Thủy Bắc (huyện Lệ Thủy) đã bắt đầu thay đổi tư duy. Ngoài việc đi biển, một số người đã hì hục đào bới cát thành hồ cá nước ngọt để nuôi cá lóc (dân địa phương hay gọi là cá tràu). Dần dần, phong trào nuôi cá nước ngọt trên vùng ven biển lan rộng vì ngư dân có nguồn lợi đáng kể.
Anh Trần Kim Phi (thôn Tân Hải, xã Ngư Thủy Bắc) là một trong những người đầu tiên đào ao nuôi cá nước ngọt ở vùng cát này. Anh kể lại: Ban đầu, thấy phong trào người dân ở mấy xã làm ruộng đào ao nuôi cá nên anh cũng thử nuôi. Ban đầu cũng nhiều bỡ ngỡ lắm, nhưng rồi cũng dần quen. Lãi ngày càng nhiều hơn
nên ai cũng ham mở rộng, đào thêm ao mới.
Theo anh Phi, với ao có diện tích mặt nước khoảng 300m2 (có độ sâu từ 0,7 - 1m) thì thả khoảng 3 vạn cá giống. Thời gian nuôi từ 5 - 6 tháng (tùy vào chăm sóc của người nuôi) là có thể xuất bán. Sản lượng trung bình của mỗi hồ đạt từ 6 - 7 tấn cá thương phẩm. Giá bán cá dao động từ 40 - 50 ngàn đồng/kg tùy vào từng thời điểm. Tổng thu mỗi hồ đạt khoảng 270 - 300 triệu đồng. Tùy vào giá bán, chi phí đầu tư, mỗi hồ cho lãi từ 15 - 20 triệu đồng. Mỗi năm có 2 vụ cá cũng cho lãi từ 30 - 40 triệu đồng. Đó là hiệu quả của cách đây 5 - 6 năm.
Hợp tác xã Kim Phi đã bao tiêu sản phẩm cho bà con. Ảnh: T.P
Còn bây giờ, người nuôi đã áp dụng công nghệ mới trong việc nuôi ươm cá giống; quy trình nuôi, thức ăn… đều mang tính chuyên nghiệp hơn nên năng suất cao gấp nhiều lần và lợi nhuận cũng theo đó tăng lên.
Gần trưa, chúng tôi kéo nhau ra động cát sau làng, nơi có hồ cá nuôi của anh Võ Văn Diễn đang thu hoạch cá. Hồ đào giữa đồng cát có độ sâu chừng 4m. Nước trong hồ luôn ở mức khoảng 1m. Trước khi thu hoạch, anh Diễn cho bơm cạn hồ nên nhìn xuống chỉ thấy cá đặc hơn cả nước. Anh Diễn cho hay, hồ rộng khoảng 300m2, cá đã thả chừng 7 tháng, cơ bản đạt loại một (trọng lượng mỗi con nặng 0,7kg trở lên). Những con cá vượt đàn có thể đạt đến 2 kg/con. “Ước trung bình mỗi hồ thế này có sản lượng từ 15 - 17 tấn. Mỗi vụ cá cho lãi khoảng 200 triệu đồng”, anh Diễn cho hay.
Nhấp ngụm nước, anh Phi xòe tay chia sẻ: “Từ đầu năm đến nay, giá thức ăn tăng, giá con giống tăng, giá vận chuyển cũng tăng mà giá bán cá không tăng nên người nuôi cũng chỉ còn lãi khoảng 150 triệu đồng thôi”.
Cá lóc sống được đưa đi tiêu thụ theo đơn hàng của HTX Kim Phi. Ảnh: Tâm Phùng.
Tại xã Ngư Thủy Bắc, có hơn trăm gia đình đào hồ nuôi cá lóc. Trong đó có hàng chục hộ đầu tư nuôi từ 5 - 6 hồ (có diện tích từ 100 - 300m2 mỗi hồ), mỗi năm thu lãi ròng ngót nghét bạc tỷ. Nhà ít cũng đầu tư được 1 - 2 hồ, thu nhập một vài trăm triệu đồng dễ ợt.
Ông Trần Kim Trung, Chủ tịch UBND xã Ngư Thủy Bắc cho biết, toàn xã có gần 1.300 hộ dân. Cách đây khoảng 3 năm, tỷ lệ hộ nghèo của xã chiếm hơn 30%. Đến nay đã giảm về còn khoảng trên 10%. Những năm gần đây, sản lượng cá lóc của bà con đạt từ 2.000 - 2.500 tấn, thu về từ 100 - 125 tỷ đồng mỗi năm.
“Nhiều hộ gia đình vươn lên khá giả, giàu có nhờ nuôi cá lóc. Vì vậy, chúng tôi có định hướng xây dựng thương hiệu cá lóc của địa phương và gắn liền với sản phẩm sạch, an toàn”, ông Trung nói thêm.
Nuôi cá lóc công nghệ cao
Trưa nắng gắt, anh Trần Kim Phi đưa chúng tôi ra khu trang trại mà anh đang thực hiện mô hình nuôi cá lóc công nghệ cao. Nói là trang trại nhưng cũng chỉ được khoảng 2 sào đất. Anh vừa để dành làm kho xuất nhập thức ăn nuôi cá, vừa là nơi thu mua cá lóc thương phẩm cho bà con.
Cạnh nhà kho là 2 hồ nuôi tròn được xây kiên cố bằng xi măng. Hồ có đường kình khoảng 6m và nước có độ sâu từ 1 - 1,2m. Theo anh Phi, mỗi hồ thả chừng 1 vạn cá giống. Anh Phi cho thức ăn xuống hồ và lấy ca nhựa gõ cành cạch lên thành hồ. Đám cá lóc nghe tín hiệu nhao đến tranh nhau đớp thức ăn làm nước bắn tung tóe. Nhìn vào hồ chỉ thấy rặt cá chứ không còn thấy nước.
Anh Trần Kim Phi: “Hi vọng cá lóc sạch sẽ được xuất khẩu để tăng thu nhập cho bà con":. Ảnh: Tâm Phùng.
Đây là mô hình nuôi được áp dụng đầu tiên ở đây. Nước trong hồ được thay mỗi ngày. Lượng thức ăn cũng được kiểm soát tốt hơn nên cá nuôi phá triển rất tốt. “Theo đà này, cá chỉ cần nuôi khoảng 6 tháng là xuất được. Theo kinh nghiệm thì đến lúc thu hoạch, mỗi hồ cũng có được 2,5 - 3 tấn cá.
Anh Phi cho rằng, lợi thế của công nghệ mới là tiết kiệm được chi phí, diện tích. Nếu đào ao đất có diện ích khoảng 300m2 thì với diện tích này có thể đặt được 6 hồ xi măng. Hàng năm, người nuôi không cần phải đầu tư nạo vét hồ, bơm nước. Điều quan trọng nhất là nuôi cá trong hồ xi măng dễ kiểm soát được bệnh của cá và phòng ngừa có hiệu quả hơn.
“Sắp tới, tui thiết kế hồ nuôi vững chắc hơn và có thể dịch chuyển hồ đặt ở nhiều vị trí khác nhau chứ không cố định như bây giờ. Mỗi hồ xi măng cũng chỉ đầu tư khoảng 20 triệu đồng”, anh Phi cho biết.
Không chỉ đi tiên phong trong việc nuôi cá và áp dụng công nghệ cao, anh Phi còn làm thêm nhiệm vụ quan trọng là cung ứng giống, thức ăn và thu mua hết sản lượng cá lóc cho bà con tại địa phương. Mỗi ngày, tại trang trại, trung bình HTX thu mua khoảng 7 - 10 tấn cá, sau đó chuyển đi cho các bạn hàng các tỉnh miền Trung và miền Bắc.
Trung bình mỗi năm, anh Phi thu mua khoảng 2.000 tấn cá. Bà Ngô Thị Liên vừa bán khoảng 3 tấn cá hồ hởi nói: “Nhờ có anh Phi mà mọi người đỡ vất vả trong việc nuôi con giống, thức ăn và còn được anh hướng dẫn kỹ thuật. Nếu không có anh thu mua hết cá thì bà con tiêu thụ cũng gặp khó khăn lắm. Giá thu mua cá của anh Phi luôn theo giá thị trường. Khi mua bao giờ anh cũng thông báo giá trước cho bà con tham khảo nên không có chuyện ép giá hay yêu sách gì cả”.
Một góc ở làng biển bãi ngang Ngư Thủy Bắc đổi thay. Ảnh: Tâm Phùng.
Sau khi thành lập HTX, anh Trần Kim Phi đã mạnh dạn thực hiện đề án chuỗi sản xuất. “Nghĩa là, chúng tôi sản xuất giống tốt để cung cấp cho bà con, cung ứng thức ăn, hỗ trợ kinh nghiệm, quy trình nuôi. Điều quan trọng nhất là thu mua, bao tiêu sản phẩm cho bà con ở mức giá cao nhất có thể. Như vậy, dần dần sẽ hình thành một vùng chuyên nuôi cá lóc khép kín ở tất cả mọi công đoạn. Hiện chúng tôi đang tiếp thị thị trường khắp cả nước để ổn định đầu ra. Qua đó, động viên bà con mở rộng diện tích hồ, tăng sản lượng nhằm tăng cao thu nhập", anh Phi bộc bạch thêm.
- Vậy thị trường xuất khẩu có nằm trong định hướng của HTX không, tôi hỏi thêm.
- Có chớ!, anh Phi đáp. Điều này cũng đã nằm trong chương trình mà anh là người đại diện cho HTX dự diễn đàn “Thương hiệu phát triển Châu Á AIA” được tổ chức tại Singapo. “Ở diễn đàn này, chúng tôi mang đến thông diệp sản phẩm sạch, chất lượng và mong muốn có sự hợp tác từ các đối tác nước ngoài. Hi vọng cá lóc thương phẩm sẽ được xuất khẩu trong tương lai gần”, anh Trần Kim Phi nói trong niềm tin mới...
