Đau vai gáy do tư thế thường gặp ở những người lao động mà công việc bắt buộc phải cúi đầu liên tục như thợ thêu, thợ may, làm việc với máy vi tính, học sinh, tài xế lái xe… hay những nghề buộc phải ưỡn cổ quá mức như thợ mỏ, thợ nề, thợ quét vôi…
Trường hợp nằm ngủ kê gối cao hoặc ngồi ngủ trên ghế tựa nghiêng đầu cũng là nguyên nhân thường gặp. Cơ chế đau chủ yếu là do rối loạn trương lực cơ và căng kéo dây chằng.
Vị trí đau thường là từ cổ gáy đến vai, đau một bên, có khi lan lên mang tai, thái dương hoặc xuống tay. Đau có thể khởi phát đột ngột sau khi ngủ dậy, sau khi làm việc ở một tư thế liên tục. Đau có thể làm hạn chế cử động cổ, khó quay đầu sang bên, sờ nắn thường đau nhiều hơn. Đau có thể tăng khi gặp lạnh, khi đứng, đi, ho, hắt hơi, vận động cột sống cổ, giảm khi nghỉ ngơi.
Y học cổ truyền quan niệm thống tức là đau do khí huyết không thông; kiên tức là vùng vai; bối là vùng lưng. Đau từ cổ đến vai gáy được y học cổ truyền quan niệm thuộc chứng kiên bối thống.
Khi cổ gáy ở tư thế sai, các kinh lạc đi qua vùng cổ gáy thường là các kinh dương, nơi có huyệt Đại chùy, hội của các kinh Dương bị tắc trở, khí huyết không lưu thông dẫn đến đau vùng cổ gáy.
Điều trị chủ yếu làm cho kinh lạc, khí huyết vùng cổ gáy lưu thông. Xoa bóp đúng cách sẽ đạt hiệu quả nhanh chóng mà lại rất an toàn.
Để xoa bóp đạt hiệu quả cao, người bệnh ngồi, người xoa bóp đứng sau lưng người bệnh, hoặc người bệnh nằm người xoa bóp ngồi phía trên đầu người bệnh, thực hiện tuần tự các động tác như sau:
- Thoa bột tác hoặc dầu trơn một lớp vừa phải lên da vùng cổ đến vai.
- Xoa: Dùng các ngón tay di chuyển lướt trên da nhẹ nhàng theo vòng tròn từ cổ gáy đến vai 2 bên.
- Day: Dùng ngón tay cái ấn xuống da rồi di động chậm theo đường tròn từ cổ gáy đến vai bên đau.
- Lăn: Dùng các khớp bàn ngón tay vừa ấn vừa lăn vùng cổ gáy.
- Ấn các huyệt Phong trì, Phong phủ, Phế du: Dùng đầu ngón tay cái ấn vào huyệt, rồi giữ nguyên ngón cái khoảng 10 đến 20 giây.
- Bóp gáy, bóp vai: Dùng ngón cái và các ngón kia ôm lấy khối cơ cổ gáy, cơ vai rồi bóp bằng 4 hoặc 5 ngón, vừa bóp vừa kéo thịt lên, không để thịt hoặc gân trượt dưới tay sẽ gây đau.
- Vờn: Dùng 2 bàn tay hơi cong bao lấy một khối cơ, chuyển động 2 tay ngược chiều nhau, kéo cả da thịt người bệnh chuyển động theo, khối cơ lay động giữa 2 bàn tay.
Phương pháp xoa bóp điều trị đau vai gáy do tư thế là một phương pháp điều trị hiệu quả nhanh chóng, đơn giản mà ai cũng có thể làm được. Tuy nhiên, nếu xoa bóp vài ngày mà không giảm đau hoặc đau hơn thì người bệnh nên đến đến các cơ sở y tế để được các bác sĩ chẩn đoán và điều trị.
