Những nỗ lực đáng ghi nhận
Chiều 14/3, đoàn công tác của Bộ NN-PTNT do Thứ trưởng Phùng Đức Tiến dẫn đầu đã về kiểm tra công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) của tỉnh Bình Định. Làm việc tại thị xã Hoài Nhơn, đoàn công tác của Bộ NN-PTNT đã kiểm tra tình hình triển khai tiểu dự án đầu tư xây dựng Khu neo đậu tránh trú bão cấp vùng Tam Quan và công tác chống khai thác thủy sản vi phạm IUU của địa phương này.
Báo cáo với đoàn công tác Bộ NN-PTNT, ông Nguyễn Tuấn Thanh, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Bình Định, cho biết, sau hơn 6 năm triển khai thực hiện các giải pháp chống khai thác IUU, đặc biệt là sau đợt kiểm tra lần thứ 4 của Đoàn Thanh tra Châu Âu (EC) vào tháng 10/2023 vừa qua, tỉnh Bình Định đã triển khai thực hiện đầy đủ ý kiến chỉ đạo của Thường trực Ban Bí thư, Thủ tướng Chính phủ, ý kiến kết luận của Ban Chỉ đạo quốc gia về IUU và các khuyến nghị của EC về chống khai thác IUU.
Trong thời gian qua, Bình Định tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền về công tác chống khai thác IUU đến từng cán bộ, từng người dân; tổ chức tuyên truyền trực tiếp đến tận người dân tại cơ sở; cử các đoàn công tác liên ngành vào làm việc với các tỉnh phía Nam; phối hợp tuyên truyền trực tiếp đến người dân có tàu cá thường xuyên di chuyển ngư trường hoạt động ở các tỉnh phía Nam hàng năm không đưa tàu về địa phương, nhóm tàu có nguy cơ cao vi phạm khai thác IUU, tổ chức ký cam kết không vi phạm vùng biển nước ngoài.
Đoàn công tác của Bộ NN-PTNT do Thứ trưởng Phùng Đức Tiến dẫn đầu làm việc tại thị xã Hoài Nhơn (Bình Định). Ảnh: V.Đ.T.
“Qua thực hiện công tác tuyên truyền, hướng dẫn với nhiều hình thức, nhận thức của người dân về phát triển thủy sản bền vững được nâng lên rõ rệt, đã tuân thủ các quy định của Luật Thủy sản, các văn bản hướng dẫn Luật cũng như triển khai các giải pháp chống khai thác IUU trên địa bàn tỉnh. Các chủ tàu, thuyền trưởng đã thực hiện nghiêm cẩn việc báo cáo trước 1 giờ khi tàu cập, rời cảng; ghi và nộp nhật ký khai thác thủy sản đúng quy định; luôn bật thiết bị giám sát hành trình trong quá trình tàu hoạt động trên biển; tuân thủ sự điều động của Ban Quản lý các cảng cá...”, ông Nguyễn Tuấn Thanh cho biết.
Ngoài ra, ngành chức năng Bình Định còn tăng cường công tác đăng ký, cấp phép khai thác thủy sản. Đầu năm 2023, Bình Định có 5.795 tàu cá hoạt động khai thác thủy sản; trong đó, số tàu cá có giấy phép khai thác là 4.870 tàu (chiếm 84%); tàu cá chưa có giấy phép khai thác là 925 tàu (chiếm 16%), chủ yếu là những tàu cá không còn ở địa phương do bị chìm, mục nát hoặc đã bán và tàu nhỏ khai thác vùng bờ, vùng lộng. UBND tỉnh Bình Định đã chỉ đạo Sở NN-PTNT phối hợp với chính quyền địa phương rà soát danh sách tàu cá đăng ký trên địa bàn tỉnh, hướng dẫn thủ tục cấp giấy phép khai thác thủy sản, xóa đăng ký tàu cá theo quy định. Đến nay Bình Định đã xóa đăng ký đối với 468 tàu cá. Đến 30/9/2023, số lượng tàu cá đăng ký là 5.360 tàu; trong đó, số tàu cá chưa cấp giấy phép đã giảm còn 558 tàu (chiếm 10,41%), giảm được hơn 5,59%.
Ngoài ra, Bình Định còn rà soát, nhận diện có 455 tàu cá thường xuyên hoạt động ở các tỉnh phía Nam hàng năm không về địa phương; trong đó, có 375 tàu cá thường xuyên hoạt động, 72 tàu cá đã bán ra ngoài tỉnh nhưng chủ tàu chưa làm thủ tục sang tên, 8 tàu cá chủ tàu chuyển nơi cư trú ra khỏi tỉnh. Ký kết quy chế phối hợp quản lý tàu cá với các tỉnh phía Nam là tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu và tỉnh Bình Thuận; quy chế phối hợp quản lý tàu cá chung với 10 tỉnh miền Trung từ Thanh Hóa đến Khánh Hòa. Bình Định cũng đã tổ chức 8 đoàn công tác liên ngành làm việc với các tỉnh phía Nam để phối hợp quản lý tàu cá của tỉnh; trực tiếp gặp gỡ, tuyên truyền, vận động ngư dân ký cam kết không vi phạm vùng biển nước ngoài đối với hơn 350 chủ tàu cá, thuyền trưởng; tiến hành kiểm tra bất thường về an toàn kỹ thuật và điều kiện tàu cá hoạt động đánh bắt thủy sản đối với 142 tàu cá, đề nghị lực lượng chức năng tỉnh bạn không làm thủ tục xuất bến đi đánh bắt thủy sản đối với 18 tàu cá không đảm bảo an toàn kỹ thuật.
Bộ NN-PTNT làm việc với UBND tỉnh Bình Định về công tác chống khai thác thủy sản vi phạm IUU. Ảnh: V.Đ.T.
“Bình Định cũng đã nỗ lực tăng cường công tác giám sát hoạt động tàu cá trên biển, tập trung thực hiện tốt công tác quản lý tàu cá tại cảng, thực hiện nghiêm túc việc xác nhận, chứng nhận nguồn gốc thủy sản khai thác, đặc biệt là công tác xử lý những tàu cá vi phạm được thực hiện triệt để, xử lý theo quy định của pháp luật, không còn nhân nhượng với những lời kể lể nghèo khổ của các chủ tàu vi phạm”, ông Nguyễn Tuấn Thanh chia sẻ.
Nhận diện tồn tại để khắc phục
Cũng theo ông Nguyễn Tuấn Thanh, bên cạnh những kết quả đạt được, tại thời điểm Đoàn Thanh tra EC kiểm tra lần thứ 4 về công tác chống khai thác IUU, Bình Định vẫn còn một số tồn tại. Ví như tình trạng tàu cá bị nước ngoài bắt giữ vẫn chưa chấm dứt hẳn; công tác quản lý tàu cá dưới 15m hoạt động vùng lộng ngoài tỉnh chưa thực sự hiệu quả; việc giám sát sản lượng tàu cá lên bến của các Ban Quản lý cảng cá còn nhiều khó khăn….
Sau khi nghe UBND tỉnh Bình Định báo cáo, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến biểu dương Bình Định khi tỉnh này được Thủ tướng Chính phủ khen về những việc đã làm được trong công tác chống khai thác IUU. Tuy nhiên, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhắc nhở Bình Định cần phải khẩn trương khắc phục những tồn tại như đã nêu ở trên. Đặc biệt là công tác truy xuất nguồn gốc thủy sản đánh bắt, bởi khi đoàn Thanh tra EC sang đây kiểm tra là họ đã có hồ sơ đầy đủ, mình không thể cãi chày cãi cối với họ được. Thứ đến là Bình Định phải quán triệt ngư dân phải tuân thủ việc ghi chép nhật ký hành trình, không thể thực hiện theo kiểu “hồi ký” để đối phó, phải làm chuẩn mực.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến lưu ý các đơn vị thuộc Bộ NN-PTNT cần phối hợp chặt chẽ với Bình Định, thị xã Hoài Nhơn tính toán kỹ lưỡng các giải pháp triển khai tiểu dự án xây dựng Khu neo đậu tránh trú bão cấp vùng Tam Quan. Ảnh: V.Đ.T.
“Tôi hy vọng Bình Định làm mẫu những vấn đề nêu trên để cả nước học tập. Đặc biệt là công tác xử lý vi phạm hành chính những tàu cá vi phạm, phải xử lý mức tối đa. Năm 2024 mà Việt Nam chưa gỡ được “thẻ vàng” IUU là kể như mất cơ hội. Về vấn đề tàu cá đánh bắt trên vùng biển chồng lấn được cho là vi phạm vùng biển nước ngoài, Bộ NN-PTNT đã giải trình với EC, đề nghị EC không tính những trường hợp đánh bắt trên vùng biển chồng lấn là vi phạm IUU”, Thứ tưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh.
Tiếp thu ý kiến của Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến, ông Nguyễn Tuấn Thanh ghi nhớ hơn 10 vấn đề tồn tại của tỉnh này trong công tác chống khai thác vi phạm IUU mà đoàn công tác của Bộ NN-PTNT đã chỉ ra trong chuyến công tác lần này. Ông Nguyễn Tuấn Thanh cam kết sẽ chỉ đạo cho Sở NN-PTNT Bình Định, cơ quan thường trực phải tham mưu cho UBND tỉnh những giải pháp khắc phục những tồn tại, nhất là vấn đề giám sát tàu cá ra vào bến, giám sát sản lượng, giám sát hành trình, tàu mất kết nối, xác định nguồn gốc thủy sản, xử lý tàu cá vi phạm chưa thực hiện nghiêm túc.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến phát biểu tại buổi làm việc.
“Với tinh thần cầu thị và với quyết tâm cao, Bình Định hứa với Bộ NN-PTNT là sẽ rà soát lại tất cả những vấn đề nêu trên và sẽ nhanh có kết quả báo cáo Bộ NN-PTNT và Ban Chỉ đạo quốc gia về IUU”, ông Nguyễn Tuấn Thanh chia sẻ.
Kết luận buổi làm việc, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến lưu ý các đơn vị của Bộ NN-PTNT cần phối hợp chặt chẽ với Bình Định, thị xã Hoài Nhơn tính toán kỹ lưỡng các giải pháp triển khai tiểu dự án xây dựng Khu neo đậu tránh trú bão cấp vùng Tam Quan. Đồng thời, yêu cầu tỉnh Bình Ðịnh khẩn trương rà soát, kiểm tra những vướng mắc trong chống khai thác IUU để khắc phục; đặc biệt là chuẩn bị hồ sơ, báo cáo phục vụ làm việc với Ðoàn Thanh tra của EC trong thời gian tới.
“Chống khai thác IUU là nhiệm vụ cấp bách của cả hệ thống chính trị, tỉnh Bình Định cần quyết tâm cao, làm tốt hơn nữa để cùng cả nước vào cuộc tháo gỡ thẻ vàng thủy sản của EC”, Thứ trưởng Phùng Ðức Tiến nhấn mạnh.
