Hầu như bất kỳ ai khi được bác sĩ chẩn đoán là ung thư thì tâm lý cũng đều hoang mang, hoảng loạn, thậm chí suy sụp nghiêm trọng. Vì thế, việc chăm sóc, động viên từ phía người thân là rất quan trọng.
BS CKII Trần Nguyên Hà, trưởng khoa Nội 4 (BV Ung bướu TP.HCM) chia sẻ: Điều trị hóa chất (hóa trị) và thuốc sinh học là một trong những liệu pháp có thể được sử dụng trong điều trị những khối u ác tính.
Tùy theo đặc điểm và vị trí khối bướu, bác sĩ chuyên khoa sẽ thiết lập cho bệnh nhân một liệu trình điều trị phù hợp. Trong quá trình điều trị, có thể người bệnh sẽ gặp một số tác dụng ngoài ý muốn như chóng mặt, buồn nôn (ói), rụng tóc, da nhạy cảm, tiêu chảy…
Những triệu chứng này thường khiến một số người bệnh sợ hãi khi phải đi làm hóa trị, thân nhân xót thương, mềm lòng, nghĩ cách điều trị khác như tìm đến thuốc đông y.
Tuy nhiên, các tác dụng này đều có thể được kiểm soát hoặc làm giảm nhẹ triệu chứng khi xảy ra. So với các nguy cơ từ tác dụng ngoại ý thì lợi ích mà hóa trị mang đến cho bệnh nhân ung thư thật sự đáng kể hơn rất nhiều.
Hóa trị có thể làm giảm số lượng tế bào máu bình thường trong cơ thể, bao gồm hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu.
Trong quá trình thực hiện hóa trị, bệnh nhân có thể có nguy cơ thiếu máu do giảm hồng cầu, tăng nguy cơ nhiễm trùng do giảm bạch cầu và dễ bị chảy máu do giảm tiểu cầu.
Do vậy khi thấy cơ thể yếu, dễ mệt, chóng mặt, lạnh và khó thở, cần thông báo cho bác sĩ hoặc điều dưỡng đang điều trị ngày để được kiểm tra và xử trí thích hợp.
Trong thời gian hóa trị, để giảm nguy cơ nhiễm trùng, bệnh nhân cần thường xuyên rửa tay, hạn chế tiếp xúc với người đang có bệnh nhiễm trùng, theo dõi nhiệt độ cơ thể trong giai đoạn tế bào máu giảm thấp nhất. Điều này có thể giúp phát hiện tình trạng nhiễm trùng ngay khi bắt đầu.
Thêm vào đó, khi tiểu cầu giảm, cơ thể có thể sẽ khó tạo cục máu đông nếu có vết thương. Vì vậy bệnh nhân tránh sử dụng các dụng cụ sắc bén, nên dùng máy cạo râu thay vì dao cạo. Hạn chế tham gia thể thao hoặc các hoạt động có thể gây các vết bầm da.
Để giảm các triệu chứng trên da và tóc, bệnh nhân nên thường xuyên sử dụng kem chống nắng với SPF từ 15 trở lên, cắt tóc ngắn hoặc sử dụng tóc giả, chườm túi mát lên lòng bàn tay, bàn chân và dùng các loại kem làm mềm da tay, da chân.
Không nên tiếp xúc lâu với nước nóng cũng như ánh mặt trời. Nói chung mọi người vẫn có thể làm việc trong thời gian hóa trị nhưng nếu thấy mệt nên sắp xếp lịch làm việc phù hợp hơn.
BS Nguyên Hà nhắc nhở: Bệnh nhân không nên chơi thể thao, nhưng tập thể dục có thể giúp người bệnh dễ ngủ hơn và cũng có thể kiểm soát nôn. Và cuối cùng, quan trọng nhất là phải có chế độ dinh dưỡng phù hợp. Chia bữa ăn làm nhiều bữa nhỏ.
Nên ăn uống trước khi vào phòng hóa trị. Nếu phải hóa trị vào lúc gần trưa hoặc cuối buổi chiều thì nên lót dạ với bánh mì. Không ăn thức ăn chiên xào nhiều dầu mỡ. Không ăn nhiều thịt đỏ mà nên tăng cường ăn cá.
Đối với trường hợp bị tiêu chảy kéo dài quá 12 tiếng cần uống Imodium (2 viên cho lần đầu và tối đa 4 viện/ngày) hoặc smecta. Uống 8-10 ly nước lọc mỗi ngày và tránh uống sữa cũng như các sản phẩm từ sữa.
Đặc biệt, đừng chậm trễ, hãy liên hệ bác sĩ hoặc đến bệnh viện ngay khi thấy các hiện tượng: Sốt trên 38 độ trở lên, đổ mồ hôi hoặc lạnh run, ho, đau họng hoặc đau ngực, khó thở, chảy máu không cầm được, nôn hay tiêu chảy kéo dài.
