Hiện nay, nhiều tỉnh, thành đang phải gồng mình chống chọi với lũ lụt liên tiếp. Sau bão lụt, các công trình vệ sinh, cống rãnh bị ngập trong nước nên các chất thải của người và gia súc, xác động thực vật hòa vào nước gây ô nhiễm nặng cho môi trường.
Đồ vật chìm trong nước khiến mầm bệnh rất dễ lây nhiễm vào thức ăn, nước uống gây bệnh cho mọi người dân. Bệnh tiêu chảy, tả, lỵ là những bệnh hay gặp nhất sau bão lụt. Để phòng chống bệnh tật, trước hết cần sử dụng nguồn nước sạch và cách xử lý để có nguồn nước sạch là:
Nếu trời mưa, tốt nhất là hứng nước mưa vào các dụng cụ chứa đựng sạch để nấu nước uống và nấu thức ăn. Trong trường hợp phải dùng nước sông, suối, ao, hồ hoặc nước giếng bị nhiễm bẩn, thì dùng phèn chua hòa vào nước (với tỉ lệ 1gam phèn chua/20 lít nước), chờ 30 phút cho cặn lắng xuống đáy rồi gạn lấy nước trong. Trong trường hợp không có phèn chua có thể dùng túi vải để lọc nước. Sau đó, nước cần được khử trùng bằng hóa chất chloramine B hoặc clorua vôi.
Tại hộ gia đình, chloramine B dạng viên 0,25gam (hoặc 1gam) rất tiện lợi cho việc khử trùng các thể tích nước nhỏ như chum, vại, xô, chậu, một viên 0,25g dùng cho 25 lít nước (tỉ lệ 10%). Sau khử trùng, nước phải có mùi clo thì việc khử trùng mới có tác dụng. Nước sau khử trùng 30 phút là sử dụng được. Lưu ý: Tuyệt đối không được khử trùng đồng thời với đánh phèn vì phèn sẽ hấp thụ hết clo hoạt tính, làm mất tác dụng khử trùng của clo. Nước xử lí bằng clo vẫn phải đun sôi mới uống được.
Tuyệt đối không chế biến thực phẩm từ các loại động vật chết vì lũ lụt. Tuy không thể đáp ứng nhu cầu thực phẩm như ngày thường, nhưng người dân vẫn có thể sử dụng những thực phẩm thay thế khác, bảo đảm phần nào chất lượng bữa ăn. Các loại thức ăn thông thường như: Nước tương, muối lạc, muối vừng,... là những loại thức ăn tuy đơn giản nhưng đủ khả năng cung cấp các chất dinh dưỡng thiết yếu, thậm chí cả vi chất cần thiết cho cơ thể vừa dễ chế biến, ít có nguy cơ bị ngộ độc thức ăn. Đậu đỗ làm giá đỗ, mít xanh luộc chín, các bộ phận của cây chuối (thân, củ, quả) chính là nguồn bổ sung thay thế rau xanh sau những ngày lũ khi nguồn rau xanh đó bị cạn kiệt.
Đặc biệt, không nên ăn rau sống trong thời gian sau lũ lụt, vì nguồn nước rửa rau thường bị ô nhiễm. Các thực phẩm được cứu trợ trong thời gian này như mỳ tôm cũng không nên ăn sống mà phải được nấu chín mới ăn. Không ăn uống bất cứ loại thức ăn hay đồ uống nào khi thấy có biểu hiện nghi ngờ không an tòan (màu sắc khác thường, mùi vị lạ, nguồn gốc không rõ ràng, để quá lâu…).
Bên cạnh đó, sau khi nước rút người dân cần tổ chức tổng vệ sinh nhà cửa và khu vực xung quanh nhà, đường làng ngõ xóm, cào quét bùn đất và phù sa ra khỏi nhà, sân và đường đi. Thu gom rác, xác động thực vật chôn lấp kỹ. Chôn xác động vật, rác vào hố và rải vôi bột phủ lên rồi lấp đất dày 20cm, nện chặt. Xử lý phân, chất thải đảm bảo yêu cầu vệ sinh, không dùng phân tươi để bón và tưới rau...
