 |
| Cổng chính dẫn vào nhà tù Tần Thành của Trung Quốc. Ảnh: SCMP |
Tiếng ho quen thuộc từ buồng giam bên cạnh mà Yan Mingfu không thể nhìn thấy đã dày vò ông suốt nhiều ngày liền trong quãng thời gian đen tối ông thụ án 7 năm tù tại nhà tù Tần Thành. Tiếng ho như nghẹn lại, dường như chỉ cách ông vài mét, khiến người đàn ông lẽ ra đã ngồi vào ghế lãnh đạo Ban Công tác Mặt trận Trung Quốc không khỏi nhớ đến cha, theo South China Morning Post. Vì hầu hết các phạm nhân ở nhà tù này đều bị biệt giam, Yan chỉ có thể trấn an bản thân bằng cách tự động viên tinh thần rằng cha ông, một người đã nghỉ hưu, khó lòng nằm trong số những người bị xét xử sau cuộc Cách mạng Văn hóa.
Tuy nhiên, mối hoài nghi của Yan hóa ra lại chính xác. Cha ông qua đời vài ngày sau khi ông nghe được những tiếng ho ấy. Trong cuốn hồi kỳ xuất bản năm 2015, Yan cho hay ông chỉ biết điều này vào năm 1975, lúc ông được trả tự do. Nhiều thập kỷ đã trôi qua kể từ đó, song đến giờ, Tần Thành vẫn là một trong những nhà tù an ninh bậc nhất Trung Quốc. Ngày nay, Tần Thành trở thành nơi giam giữ các quan chức tham nhũng cấp cao, những con “hổ” bị cắt móng vuốt trong chiến dịch truy quét tham nhũng “đả hổ diệt ruồi” của Chủ tịch Tập Cận Bình. Cựu Bí thư Thành ủy Trùng Khánh Bạc Hy Lai hay cựu ủy viên thường trực Bộ Chính trị Chu Vĩnh Khang đều bị giam tại Tần Thành.
Theo giới chuyên gia, thông tin về nhà tù này chỉ dành cho các quan chức từ cấp Bộ trưởng trở lên vì thế rất khó khai thác. Không giống các cơ sở giam giữ khác do Bộ Tư pháp quản lý, nhà tù Tần Thành nằm dưới sự giám sát của Bộ Công an. “Đây là nhà tù bí ẩn nhất Trung Quốc”, ông Wang Zhiliang, giáo sư tại Viện Khoa học Chính trị và Pháp luật Thượng Hải, nhận xét.
Tần Thành thuộc quận Xương Bình, cách trung tâm thủ đô Bắc Kinh khoảng 30 km. Nó được xây dựng từ năm 1958 với sự giúp đỡ của Liên Xô. Trong bối cảnh chiến dịch truy quét tham nhũng do ông Tập phát động chưa có dấu hiệu ngừng lại, nhà tù Tần Thành trở nên đông đúc hơn bao giờ hết.
Yan kể thời của ông, các phạm nhân chỉ được tắm một lần/tháng và bị giám sát vô cùng chặt chẽ. Thời gian tắm cũng là cơ hội duy nhất để họ cắt tóc, móng tay. Mỗi buồng giam có một bồn cầu, một bồn rửa mặt và một lỗ thủng nhỏ trên cửa để trao đổi với lính gác. Thức ăn được chuyển vào qua một ngăn nhỏ dưới chiếc lỗ. Tù nhân được phép đi bộ quanh khu vực nhỏ ngoài trời để tập thể dục. Sau mỗi lần như vậy, bảo vệ sẽ quét sân nhằm đảm bảo tù nhân không để lại lời nhắn cho nhau.
“Tôi là phạm nhân số 6832”, Sidney Rittenberg, người Mỹ đầu tiên gia nhập đảng Cộng sản Trung Quốc, bị giam tại Tần Thành từ năm 1968 - 1977 với cáo buộc gián điệp, hồi tưởng. “Họ không dùng tên thật, đấy là một phần quy định của Tần Thành. Hầu hết những người bị giam ở đây đều từng có quyền lực. Mục đích là nhằm khiến những người này hiểu rằng tại nơi đây, họ chẳng là ai”.
Rittenberg miêu tả phòng giam của ông dài 6 bước, rộng 3 bước chân. Trong phòng có một cửa sổ gắn song sắt cùng hai bóng đèn trên trần nhà, một dùng cho ban ngày, một cho ban đêm. Chiếc giường gỗ được đặt trên hai thanh xà ngang và các nhân viên an ninh thường xuyên quan sát tù nhân thông qua lỗ nhỏ trên cánh cửa. Bữa ăn chỉ gồm cháo loãng hoặc canh cùng bánh ngô. “Thức ăn bị tịch thu như là cách để trừng phạt phạm nhân”, Rittenberg kể.
“Một trong những hình phạt nhẹ nhất và phổ biến nhất là ban đầu, họ bỏ đói tù nhân, sau đó ‘bù đắp’ cho anh hoặc cô ta một bát mỳ đầy dầu mỡ”, Wei Jingsheng, nhà hoạt động vì nhân quyền, viết về quãng thời gian bị giam ở Tần Thành.
Sự biến đổi của Tần Thành trải qua 4 giai đoạn. Từ khi thành lập đến những năm 1960, nhà tù Tần Thành là nơi giam giữ các quan chức Mãn Châu cũ, tù nhân chiến tranh Nhật Bản và lãnh đạo Quốc Dân đảng. Từ những năm 1960 đến đầu những năm 1970, hầu hết tù nhân ở Tần Thành bị bắt vì “chống cách mạng”. “Bè lũ 4 tên” cùng các đồng minh bị giam tại Tần Thành trong giai đoạn từ cuối những năm 1970 đến những năm 1980. Giai đoạn cuối cùng, từ những năm 1990 đến nay, Tần Thành là nơi giam giữ chủ yếu các quan chức tham nhũng.
Tần Thành hiện tại rất khác so với trước đây, ít nhất là đối với một số người. Nhà tù bây giờ còn có khu vực đặc biệt dành cho những tù nhân “VIP”.
Ông He Diankui, cựu giám đốc văn phòng giám sát nhà tù, người đã làm việc tại Tần Thành hơn 40 năm, cho biết các tù nhân được đối xử dựa trên cấp bậc. Ông nhớ có lần nhà tù còn phục vụ tù nhân cả món súp vi cá mập do đầu bếp từ một khách sạn 5 sao ở Bắc Kinh thực hiện. Một bản tin do China Newsweek đăng tải khẳng định những tù nhân “cấp cao” nhất đều được hưởng các bữa ăn bổ dưỡng và có chăn sưởi vào mùa đông.
