Làm gì với bệnh chết nhanh cây tiêu

Thời gian gần đây, lượng mưa ở các tỉnh Nam bộ, Nam Trung bộ và Tây Nguyên đã tăng rất nhiều so với những tháng đầu mùa mưa. Đây là điều kiện rất thuận lợi cho nấm Phytophthora capsici gây bệnh chết nhanh cây tiêu phát sinh, phát triển và gây hại mạnh. Diện tích tiêu bị nhiễm bệnh ngày một gia tăng, nhiều nhà vườn (nhất là những người mới “vào nghề”) trở nên lúng túng, điện và thư về nhờ chúng tôi tư vấn.

Để đáp ứng nhu cầu của bà con, chúng tôi xin cung cấp những hiểu biết cơ bản về cách phòng trị căn bệnh nguy hiểm này. Nấm Phytophthora có thể gây hại ở tất cả các bộ phận của cây tiêu như thân lá, hoa trái…nhưng nguy hiểm nhất vẫn là trên cổ rễ. Nếu trời mưa nhiều tạo ẩm thấp trong vùng gốc tiêu, nấm bệnh sẽ nhanh chóng phát triển bao quanh cổ rễ, hủy hoại mạch dẫn. Việc dẫn truyền nước và dinh dưỡng nuôi cây bị ngừng trệ, cây tiêu sẽ bị héo rũ và chết rất nhanh (nên người ta gọi là bệnh chết nhanh).

Trước mắt, để hạn chế tác hại của bệnh, bà con phải tiến hành một số công việc sau đây:

- Đánh rãnh để nước có thể thoát nhanh khỏi vùng rễ của cây mỗi khi có mưa.

- Dọn sạch cỏ dại, cắt tỉa cây nọc, cây che bóng, dây lươn… Tỉa bớt lá ở gốc (cách mặt đất 50-60cm) để gốc tiêu luôn thông thống, khô ráo, có nhiều ánh nắng chiếu vào.

- Những cây đã bị chết hoặc bệnh nặng không thể phục hồi, phải thu gom sạch sẽ thân, lá và bộ rễ đem tiêu hủy. Rải vào gốc vừa nhổ 0,5kg vôi bột và tưới 2-3 lít dung dịch nước thuốc Treppach Bul 607SL nồng độ 0,1%, (tức cứ 100 ml thuốc pha với 100 lít nước) để khử trùng đất trước khi trồng lại (lưu ý, khi tưới thuốc đất phải ẩm).

- Sử dụng luân phiên một số loại thuốc như: tưới Treppach Bul 607SL - phun Alpine 80WDG - tưới Mexyl MZ 72WP hiệu quả phòng trị bệnh sẽ rất cao. Cứ khoảng 20 ngày xử lý thuốc một lần.

Về lâu dài, bà con cần lưu ý:

- Không trồng tiêu trên đất trũng, thoát nước kém. Nên trồng trên đất cao, tơi xốp, thoát nước tốt như đỉnh đồi, lưng đồi… Phơi ải đất trước khi trồng.

- Vườn tiêu phải có hệ thống rãnh thoát nước tốt, để gốc tiêu không bị đọng nước, ẩm ướt khi có mưa.

- Đắp bờ bao, ngăn không cho nước bên ngoài chảy vào vườn tiêu (nhất là những vườn nằm sát với khu vực trồng cao su). Hạn chế việc đi lại của người và gia súc từ vườn tiêu đã bị bệnh sang vườn tiêu khỏe.

- Thu gom sạch tàn dư của cây tiêu và cỏ dại trong vườn tiêu hủy trước khi trồng tiêu mới, để hạn chế nguồn bệnh ban đầu.

- Không trồng quá dày (nên trồng hàng cách hàng 3m, trụ cách trụ 2m), để vườn tiêu luôn thông thoáng, khô ráo.

- Sau khi đào hố trồng, khử trùng đất bằng cách cứ mỗi m² hố trồng tưới 2 lít dung dịch nước thuốc Treppach Bul 607SL (nồng độ 0,1%). Sau đó bón lót cho mỗi hố 10- 20kg phân hữu cơ mục (có trộn chế phẩm Trichoderma). Bón xong trộn đều phân với đất, lấp đất cao hơn thành mô rồi trồng tiêu lên trên. Không trồng sâu dưới mặt đất rồi sau này đắp đất bồi gốc thành mô.

- Không lấy giống ở những vườn tiêu đã bị bệnh. Trước khi giâm, nhúng hom tiêu vào dung dịch nước thuốc Treppach Bul 607SL (đã nêu trên). Giâm hom xong, cứ mỗi m² vườn giâm tưới 2 lít dung dịch nước thuốc này, sau đó cứ khoảng 20 ngày tưới nhắc lại một lần.

- Trồng giống tiêu ít nhiễm bệnh như: Lada Belantoeng, tiêu Vĩnh Linh…

- Không trồng xen những cây cùng là ký chủ của nấm Phytophthora vào vườn tiêu như: cà tím, cà pháo, cà chua, ớt, bầu bí, khoai sọ, cà rốt, súp lơ…

- Tăng cường bón phân hữu cơ cho cây tiêu. Nên bón mỗi năm khoảng 15-20 kg phân chuồng mục trộn với chế phẩm Trichoderma cho một trụ tiêu. Ngoài đạm, lân cần tăng cường kali, vôi và một số vi lượng khác. Để đạt được yêu cầu này có thể sử dụng phân Calcium Nitrate (Nitrat Canxi), phân bón lá Multi-K, MKP, Poly feed.

- Tránh gây vết thương ở vùng gốc, rễ tiêu để hạn chế sự xâm nhập của nấm bệnh vào trong cây.