Mới sáng sớm, thay vì như bao người đàn ông khác đến cơ quan, công ty, ra đồng làm việc thì anh lại đi tìm “đệ tử lưu linh”. Bạn nhậu của anh đều là dân vô công rồi nghề nên chỉ cần gọi một tiếng là họ có mặt chật kín bàn nhậu.
Chẳng những là dân ma men, cả nhóm đều là tay cờ bạc, cá độ, đá gà có hạng. Cứ hễ xúm xít lại là bàn chuyện đỏ đen huyên thuyên không thôi. Thực ra anh Minh có bằng đại học hẳn hoi, không giống như các bạn của anh. Nhưng do lao vào cờ bạc nên cuộc sống trở nên sa sút. Cơ quan sa thải, nợ ngập đầu, giấy tờ đất cũng mang đi cầm cố.
Chị Quỳnh vợ anh Minh cũng không kém trong chuyện làm… biếng. Thấy chồng không lo làm ăn, chị cũng bỏ bê gia đình, buông xuôi, mặc tới đâu thì tới. Mỗi ngày, nếu chị không đánh số đề thì xòe quạt từ đầu thôn đến cuối xóm.
Hết tiền thì tụ nhóm với những bà bạn hàng xóm để buôn chuyện hoặc lân la vay tiền. Những lúc về đen bạc, máu hung hăng nổi lên, hai vợ chồng kiếm chuyện gây sự nhau. Đồ đạc vỡ nát theo bàn tay thô bạo của họ.
Cãi cọ xong, hai người tiếp tục ra khỏi nhà để tìm chỗ vay tiền và lao vào trò đỏ đen. Có khi trong nhà, một tháng cũng chẳng thấy gian bếp ấm lửa. Lạnh nhạt đến đau lòng.
Tội cho bé Loan con của hai người. Cô bé chỉ mới 13 tuổi mà phải hứng chịu những hình ảnh xấu xí của ba mẹ. Dù cô bé học khá tốt nhưng họ chẳng màng quan tâm. Thậm chí chẳng khi nào hỏi con được bao nhiêu điểm môn toán, môn văn… huống chi là giáo dục, bảo ban.
Nhiều khi thấy cha mẹ của bạn đến trường đón con, Loan thấy tủi thân mà chảy nước mắt. Những buổi họp phụ huynh đều một tay bà ngoại lo liệu. Ngoại giống như người giám hộ của Loan. Bà đã ngoài 70 tuổi nhưng vẫn cất công đến trường để họp. Nhiều ánh mắt phụ huynh nhìn bà với vẻ ái ngại, cảm thương.
Vì thương cháu, mong muốn cháu có tương lai, nên bà không quản khó khăn giúp Loan từ tiền ăn, tiền học… Số tiền hưu và tiền lãi tiết kiệm ít ỏi nhưng đủ để bà lo cô cháu gái học tập chu toàn. Cũng chính vì điều đó mà ba mẹ Loan ỷ lại, không thèm quan tâm con mình.
Một lần, sau giờ tan học, Loan về nhà lấy sách vở định mang qua bên ngoại học thì thấy đám đông xuất hiện trước nhà mình. Hỏi ra mới biết ba mẹ Loan trốn nợ.
Các chủ nợ thay nhau vây lấy tài sản trong nhà. Chiếc giường, tủ kính, thậm chí cái ti-vi rẻ tiền mà họ cũng chẳng tha. Loan không biết làm gì ngoài việc khóc, quỳ xuống van xin họ. Cô bé tuyệt vọng trong sự hung hãn của bọn người chợ búa.
Sau biến cố đó, Loan thu gom quần áo, sách vở về nhà ngoại sống. Loan đã lường trước được hậu quả là cậu mợ chẳng ưa gì mình. Họ ghét ba mẹ Loan nên đâm ra ghét luôn cả Loan. Nhưng cô bé chẳng biết phải đi đâu. Đành nương nhờ nhà ngoại tới đâu hay tới đó.
Có ngoại che chở, cô bé được an ủi phần nào, đồng thời giảm được sự khinh rẻ của cậu mợ. Nhưng cuộc đời thật trớ trêu. Người mà Loan thương yêu nhất rồi cũng bỏ Loan mà ra đi. Ngoại Loan trong một lần đột quỵ đã ra đi mãi mãi. Loan ôm ngoại khóc như mưa.
Hay tin, ba mẹ Loan về chịu tang. Họ cũng đã ăn năn về những việc đã làm. Sau những tháng ngày lăn lộn xứ người, họ đã thay đổi tính nết. Những giờ làm thuê ở xí nghiệp kiếm đồng lương ít ỏi họ mới thấu hiểu được nỗi cơ cực là như thế nào. Nhiều lúc còn bị chủ mắng mỏ, người làm ganh ghét nhau…
Kiếm đồng tiền từ đôi tay cần mẫn không dễ dàng chút nào. Hai vợ chồng hứa với lòng sẽ chăm chỉ làm việc để trả nợ từ từ. Đồng thời sát cánh bên con gái, dạy dỗ, quan tâm đến con nhiều hơn.
Cũng may trước khi mất, ngoại có để lại cho Loan số tiền tiết kiệm dùng cho việc học. Mặc dù cậu mợ không phục vì chuyện này nhưng pháp luật đã giải quyết số tiền ấy thuộc về Loan. Cô bé tự nhủ sẽ cố gắng học tập để không phụ lòng mong mỏi của ngoại.
Loan cũng đề nghị ba mẹ phải bỏ cờ bạc mà sống lành mạnh. Hai vợ chồng về lại mái nhà xưa sau một năm trời tha phương cơ cực dường như đã thấm thía, giác ngộ. Họ nhận ra rằng, chỉ có lao động chân chính mới mang lại giá trị kinh tế vững bền.
