'Ăn sáng cùng ngư dân' để chống khai thác IUU

Tích cực “cà phê sáng” cùng ngư dân

Thời gian gần đây, nhiều sáng kiến, cách làm hay trong công tác tuyên truyền IUU ở các phường, xã, thị trấn của huyện Long Điền (Bà Rịa - Vũng Tàu) được nhân rộng như: Mô hình “cà phê sáng cùng ngư dân” hay “ăn sáng, ăn Tết cùng ngư dân” kết hợp với việc vận động tư vấn về ứng dụng chuyển đổi số trong hoạt động đánh bắt trên biển, phát tờ rơi tuyên truyền về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU).

Đại úy Bùi Đình Tâm, Đồn biên phòng xã Phước Tỉnh chia sẻ: “Với ý thức ngày càng cao về việc tuân thủ quy định IUU, ngư dân, chủ tàu cá trên các địa bàn xã, huyện và TP. Vũng Tàu đã ngày càng chấp hành tốt hơn các quy định IUU; đồng thời đầu tư công nghệ hiện đại, áp dụng chuyển đổi số vào trong hoạt động quản lý đánh bắt nhằm hướng tới gỡ 'thẻ vàng' của EC”.

Theo Đại úy Tâm, các xã Phước Tỉnh, Phước Hưng và thị trấn Long Hải đã phối hợp rất tốt với đồn biên phòng vận động 100% chủ phương tiện, thuyền trưởng ký cam kết không vi phạm vùng biển nước ngoài, không khai thác hải sản trái phép…

Ông Võ Hòa, thuyền trưởng tàu cá BV 7273 TS (phường 2, TP.Vũng Tàu) cho biết, nhận thức rõ tầm quan trọng của việc gỡ “thẻ vàng” của EC, tàu ông luôn cố gắng tuân thủ các quy định chống khai thác IUU. Cụ thể, tuyệt đối không vượt ranh giới đánh bắt ra vùng biển nước ngoài, luôn bật máy giám sát hành trình 24/24, chấp hành việc ghi nhật ký khai thác đầy đủ, chính xác…

“Những lúc thời tiết không tốt, mất tín hiệu máy giám sát hành trình, tôi đều thông báo cho Chi cục Thủy sản liên hệ nhà mạng phối hợp sửa chữa kịp thời. Riêng việc ghi nhật ký khai thác, lúc đầu bà con chúng tôi không quen, chỉ mải lo làm quên ghi sổ, nhưng sau nhiều lần cải thiện, giờ có thể ghi nhật ký tốt rồi, chữ viết cũng rõ ràng dễ đọc hơn”, ông Hòa kể.

Còn với ông Ngô Tám, thuyền trưởng tàu cá BV 91666-TS (cảng Incomap, TP. Vũng Tàu) khi tàu vừa cập cảng, ông cầm điện thoại bấm khai báo, chuyển dữ liệu in nộp cho nhân viên cảng cá rất nhanh chóng. “Để thử nghiệm áp dụng công nghệ ghi nhật ký khai thác điện tử qua 'áp' (app) điện thoại di động, tôi đã phải mất mấy tháng mày mò mới làm quen được với việc sử dụng, một phần cũng do mình lớn tuổi rồi không quen dùng công nghệ mới, nhưng giờ thì... ngon rồi”, ông Tám cười vui.

Theo ông, việc ghi nhật ký điện tử sẽ giải quyết được hết các vấn đề chữ viết xấu hay ghi sai tọa độ, ghi thiếu loài này, loại kia, cực lúc đầu nhưng sau làm được thì khỏe và tiện dụng. 

Có máy định vị, điện thoại vệ tinh để liên lạc với đất liền, giờ lại thêm ghi nhật ký điện tử, việc tuân thủ các quy định IUU của các ngư dân đã ngày càng dễ dàng hơn. Nhờ đó, tình hình thực hiện các quy định IUU trên địa bàn tỉnh đã được dần cải thiện và tiến bộ rõ rệt.

Lập chốt liên ngành kiểm tra, xử lý vi phạm

Là một trong những tỉnh ven biển có số lượng tàu cá lớn nhất cả nước, BR-VT có hơn 4.660 tàu cá, với 11 cảng, trong đó 5 cảng cá đủ điều kiện xác nhận nguyên liệu thủy sản từ khai thác.

Để ngăn chặn tình trạng đánh bắt thủy sản trái phép, tìm cách gỡ thẻ vàng đối với thủy sản Việt Nam, UBND tỉnh BR-VT đã triển khai kiện toàn Ban chỉ đạo chống đánh bắt cá trái phép đến các huyện và TP. Vũng Tàu. Đồng thời, lập các chốt liên ngành chống khai thác trái phép trên biển tại ba cửa biển, gồm Sao Mai, Bình Châu và Lộc An nhằm kiểm tra tàu cá ra vào cảng, giấy tờ liên quan đến thuyền viên, tàu cá, trang thiết bị lắp đặt trên tàu, việc thực hiện quy định về khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản…

Bà Phạm Thị Na, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh BR-VT cho biết, địa phương đã tuyên truyền cho bà con ngư dân nâng cao ý thức chấp hành pháp luật, tăng cường kiểm tra, giám sát khi tàu ra vào bến, xử lý nghiêm hành vi đánh bắt thủy sản trái phép ở vùng biển nước ngoài. Đồng thời, tích cực áp dụng chuyển đổi số trong các hoạt động khai thác, tỉnh sẽ có chính sách chuyển đổi nghề, cơ cấu lại đội tàu khai thác vùng khơi để hướng đến khai thác hải sản hiệu quả, khôi phục nguồn lợi thủy sản.

Theo bà Na, tỉnh BR-VT cũng yêu cầu gắn trách nhiệm của chính quyền xã, phường, thị xã ven biển trong việc tuyên truyền, phối hợp quản lý, kêu gọi ngư dân chấp hành quy định pháp luật về phòng, chống khai thác hải sản bất hợp pháp. Đồng thời, tỉnh ra quy chế phối hợp với các lực lượng chấp pháp trên biển, gồm Bộ Tư lệnh Vùng 2 Hải quân, Kiểm ngư, Vùng Cảnh sát biển 3 và 4 nhằm phối hợp kiểm tra giữa các ngành, thông báo cho cơ quan chức năng phối hợp xử lý theo quy định.

Hàng loạt quyết định, chỉ đạo triển khai kế hoạch chống khai thác IUU xuống các địa phương. Trong đó, tiến hành xây dựng 126 tổ đoàn kết đánh bắt hải sản trên biển, tổ chức cho các lãnh đạo các phường, xã, tổ trưởng khu phố đi từng ngõ, gõ cửa từng nhà, xuống từng tàu cá, kiểm điểm trước tổ dân phố, nêu đích danh các trường hợp vi phạm trên các bản tin tại địa phương… Từ đó, kéo dần khoảng cách ngư dân với địa phương, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của ngư dân.

Trao đổi với Báo Nông nghiệp Việt Nam, bà Trần Thị Thu Hường, Trưởng phòng Kinh tế UBND TP. Vũng Tàu cho biết: “TP. Vũng Tàu là một trong những địa phương có năng lực khai thác lớn của tỉnh, chiếm hơn 40% về số lượng và 37% tổng công suất của tàu khai thác thủy sản. Đến nay, 100% ngư dân thành phố đã ký cam kết không đánh bắt xâm phạm vùng biển nước ngoài. Số tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên đã lắp đặt thiết bị giám sát hành trình theo quy định là 807/820 tàu (đạt tỷ lệ 98,41%); còn lại 13 tàu chưa lắp đặt thì đang nằm bờ, không hoạt động”.

Theo bà Hường, UBND TP. Vũng Tàu cũng đã có chỉ đạo cho các địa phương thống kê số lượng, chụp lại hình ảnh minh chứng và bố trí cán bộ giám sát, phối hợp với lực lượng Biên phòng không cho các tàu này xuất bến nếu chưa đáp ứng đủ các điều kiện khai thác trên biển theo quy định pháp luật.

Để thực hiện tốt công tác IUU, các địa phương tỉnh BR-VT phối hợp chặt chẽ với Chi cục Thủy sản và các đơn vị liên quan trong việc nắm bắt thông tin dữ liệu tàu cá, nhất là trường hợp tàu cá có nguy cơ vi phạm vùng biển nước ngoài, tàu cá vượt ranh giới trên biển, tàu cá tắt thiết bị giám sát hành trình trái quy định... để tăng cường kiểm tra, xác định nguyên nhân, có biện pháp ngăn ngừa, và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.