Gout là bệnh thuộc nhóm bệnh lắng đọng tinh thể mà acid uric là thủ phạm. Sự lắng đọng tinh thể monosodium urate ở bao khớp, gân gây ra các đợt viêm khớp ngoại biên, tức là viêm các khớp chân tay, đặc biệt hay xảy ra ở ngón chân cái. Tình trạng viêm này có thể tái đi tái lại nhiều lần gây ra biến dạng khớp nếu không được điều trị.
Không phải tất cả những người có acid uric trong máu cao là bị cơn gout, tuy nhiên nếu nồng độ acid này trong máu cao và kéo dài càng lâu thì càng có nguy cơ bị gout.
Nguyên nhân acid uric tăng cao là do thận không đào thải được; do cơ thể tạo ra quá nhiều (ăn uống, bệnh lý lympho, thiếu máu huyết tán, vảy nến…); hoặc do bất thường trong chu trình tạo ra acid này.
Bệnh sẽ biểu hiện bằng các cơn đau ở các khớp. Khớp có thể bị sưng to, đỏ, có thể tràn dịch khớp. Đặc biệt là ngón chân cái (khớp bàn ngón) hay bị nhất, nhưng các khớp khác đều có thể bị. Cơn gout thường xảy ra sau một chấn thương nhẹ, hoặc sau một bữa ăn linh đình.
Cơn gout có thể xảy ra vài ngày hoặc vài tuần và có thể tự bớt, nhưng nếu không điều trị, những cơn này sẽ xuất hiện thường hơn, gây ra biến dạng và huỷ khớp gây tàn phế.
Cà chua là thực phẩm tốt cho những ai bị gout
Nếu không điều trị hoặc để cơn gout xảy ra nhiều lần sẽ gây huỷ khớp và gây tàn phế, lúc đó cần đến các phẫu thuật tái tạo lại khớp. Khoảng 20% bệnh nhân bị gout bị sỏi thận do chính tinh thể urate lắng đọng gây ra sỏi làm tắc nghẽn đường tiết niệu có thể gây suy chức năng thận, nhiễm trùng tiểu…
Một số bệnh nhân có các cục ở dưới da như vùng khuỷu, mắt cá…, gọi là cục tophi là do lắng tụ tinh thể urate, khi bể làm chảy ra một chất bột trắng giống như phấn. Nếu cần thiết có thể nội soi khớp để làm sạch khớp, cắt bớt bao hoạt dịch. Một khi khớp bị hư hoàn toàn có thể thay khớp bằng khớp nhân tạo.
Thường thì cơn gout có thể bị khống chế bằng thuốc, nếu bệnh nhân chịu theo cuộc điều trị và chấp nhận ăn kiêng có thể ngăn chặn được bệnh, nhưng nên nhớ rằng đây là loại bệnh không thể chữa dứt, nghĩa là bệnh nhân phải chấp nhận chế độ ăn kiêng và theo dõi bệnh suốt đời.
Thức ăn và đồ uống không có lợi cho người bị bệnh gout:
* Thức ăn: Hạn chế tối đa những thực phẩm giàu đạm có gốc purin như hải sản; các loại thịt có màu đỏ như: Thịt trâu, bò, ngựa, dê, thịt thú rừng; các loại phủ tạng động vật như lưỡi, lòng, tim, gan, thận, óc; trứng gia cầm nói chung, nhất là các loại trứng đang phát triển thành phôi như trứng vịt lộn…
Giảm bớt những thực phẩm giàu đạm khác trong khẩu phần ăn như: Đạm động vật (thịt heo, thịt chó, thịt gà, thịt vịt, các loại thuỷ sản như lươn, ếch…); đạm thực vật (đậu Hà Lan, đậu trắng, đậu đỏ, đậu xanh; các chế phẩm từ đậu nành như đậu phụ, sữa đậu nành.
Kiêng ăn các loại thực phẩm có tốc độ tăng trưởng nhanh như: Măng tre, măng trúc, măng tây, nấm, giá, bạc hà (dọc mùng) vì sẽ làm gia tăng tốc độ tổng hợp acid uric trong cơ thể.
Giảm các thực phẩm giàu chất béo no như mỡ, da động vật, thức ăn chiên, quay, thực phẩm chế biến với các chất béo no như: Mì tôm, thức ăn nhanh…
* Đồ uống: Hạn chế tối đa các dạng đồ uống có chất cồn như rượu, bia, cơm rượu, nếp than… Hạn chế đồ uống có gaz, nước uống ngọt nhiều đường. Giảm các đồ uống có tính toan như: Nước cam, chanh, nước trái cây giàu vitamin C vì làm tăng nguy cơ kết tinh urate ở ống thận, tăng nguy cơ sỏi thận.
Thức ăn, đồ uống có lợi cho người bị bệnh gút:
* Thức ăn: Các thực phẩm giàu chất xơ nói chung như dưa leo, củ sắn, cà chua…, giúp làm chậm quá trình hấp thu đạm, làm giảm thoái hóa biến đạm.
* Đồ uống: Nên uống nhiều nước (tối thiểu 2,5 đến 3 lít nước/ngày). Nên uống nước khoáng không gaz có độ kiềm cao giúp tăng đào thải acid uric và hạn chế sự kết tinh urate tại ống thận, làm giảm nguy cơ sỏi thận.
