Bệnh LSĐ tái bùng phát ở ĐBSH: Căng sức đối phó

Trước tình hình bệnh virus Lùn sọc đen  (LSĐ) trên lúa ĐX đang diễn diễn biến rất nguy hiểm tại các tỉnh ĐBSH, đặc biệt là tại Thái Bình, hôm qua, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Cao Đức Phát và các Cục, Viện chuyên môn đã tức tốc về Thái Bình  để cùng lãnh đạo tỉnh này bàn cách đối phó. 

Toàn tỉnh Thái Bình cùng Bộ NN-PTNT đang căng sức đối phó với dịch

Lại có “bệnh lạ”? 

Kiểm tra tình hình dịch tại xã Đông Long (huyện Tiền Hải), ông Đỗ Tiến Chút, Chủ nhiệm HTX cho biết Đông Long là một trong những xã từng bị mất trắng vì bệnh LSĐ vụ mùa năm 2009 và cũng là xã xuất hiện bệnh trên lúa ĐX thuộc diện sớm nhất trong tỉnh (khoảng từ ngày 5/3/2010) với trên 85% diện tích có các biểu hiện lâm sàng. Tuy nhiên sau khi phát hiện và áp dụng các biện pháp kỹ thuật theo khuyến cáo của cán bộ Cục BVTV như: phun thuốc trừ rầy; tăng cường bón phân lân, kali và vôi bột; làm cỏ sục bùn... thì đến thời điểm này, đã có một số diện tích nhiễm bệnh mọc thêm lá mới và phục hồi khá tốt.

“Lúa bị bệnh LSĐ vụ mùa năm 2009 càng chăm sóc càng bị bệnh nặng hơn. Tuy nhiên vụ này chúng tôi bón phân, chăm sóc tốt thì lúa mọc thêm các lá mới khá khỏe mạnh và phát triển tốt. Còn các lá cũ bị bệnh thì vẫn giữ nguyên hoặc tàn lụi dần” – ông Chút khả quan. Ông Bùi Sỹ Doanh, Phó cục trưởng Cục BVTV cũng cho biết ban đầu bệnh bùng lên rất nhanh tại Thái Bình nhưng khác với năm ngoái là lúa vẫn tiếp tục ra lá và phát triển tốt. Ông Doanh cho biết tại Vĩnh Phúc cũng vừa xuất hiện nhiều diện tích lúa có các biểu hiện của bệnh LSĐ giống tại Thái Bình nhưng sau khi áp dụng phương pháp chăm sóc tới nay lúa đã bình phục tốt. Có chung nhận xét này, tại cuộc họp chiều qua tại Thái Bình, đại diện của Viện Cây lương thực cũng tiết lộ tại Gia Lộc (Hải Dương), một số diện tích lúa mang biểu hiện bệnh LSĐ sau khi được bón phân lân, kali, sục bùn... thì hiện đã phục hồi tốt. Vì điều này nên Viện này đang “khả nghi” là bệnh do nghẹt rễ hay ngộ độc hữu cơ?

Ông Ngô Vĩnh Viễn, Viện trưởng Viện Bảo vệ Thực vật cũng cho biết qua khảo sát 5 mẫu lúa bị bệnh vừa qua tại huyện Kim Thành (Hải Dương) cho thấy tới 65% cây bệnh khỏe mạnh trở lại. Theo ông Viễn thì đặc điểm này trái với đặc điểm của bệnh virus, vì đa số lúa bị bệnh virus khó có khả năng phục hồi? Mặt khác ông Viễn cũng cho biết 5 mẫu bệnh tại Thái Bình gửi về Viện BVTV kiểm tra cũng đều chưa phát hiện ra virus LSĐ, trong khi đó các mẫu xét nghiệm ở Trung tâm các bệnh cây nhiệt đới (Trường ĐH Nông nghiệp Hà Nội) và Cục BVTV đều xác định có virus.  

Bộ trưởng Cao Đức Phát kiểm tra chỉ đạo chống dịch tại Thái Bình

Mặc dù vậy, ông Viễn cũng nhận định việc tồn tại virus LSĐ tại ĐBSH là có thực. “Về cá nhân, tôi khẳng định định bệnh là do virus LSĐ vì sự có mặt của virus này tại ĐBSH cũng như Thái Bình là có thực. Việc chưa phát hiện ra virus chỉ là do các trung tâm chưa đủ khả năng xét nghiệm hết các cá thể mà thôi”. Đồng tình với ông Viễn, ông Nguyễn Văn Bộ, Viện trưởng Viện KHNN Việt Nam phát biểu: “Chúng ta băn khoăn biểu hiện bệnh khác năm ngoái thì tức là có bệnh mới. Nhưng cá nhân tôi cho rằng đây vẫn chính lá bệnh LSĐ mà thôi”. 

Để làm rõ những ý kiến trên, Bộ trưởng Cao Đức Phát đã “hạn” cho Viện BVTV, Cục BVTV và Trường ĐH Nông nghiệp Hà Nội từ nay đến ngày 15/3 phải có báo cáo chính thức về bệnh tại Thái Bình.

 Phá hay giữ? 

Trái với các ý kiến về biểu hiện của bệnh, cuối cuộc họp chiều qua tại Thái Bình, ông Trần Xuân Định, Phó GĐ Sở NN-PTNT Thái Bình thông tin, báo cáo của Trạm BVTV huyện Đông Hưng cho hay, những diện tích lúa mắc bệnh vừa ra lá non một thời gian nhưng hiện đã bắt đầu xoăn lại. Ông Định cũng cho biết mặc dù lúa có bình phục nhưng biểu hiện của bệnh ban đầu là hoàn toàn trùng khớp với đặc điểm của bệnh LSĐ mà Viện BVTV đã tập huấn. “Nếu là bệnh do ngộ độc hữu cơ, Thái Bình hoàn toàn có năng lực để khắc phục. Nhưng với biểu hiện bệnh như vậy thì tôi tin là do LSĐ mà thôi. Cái chúng tôi đang vướng là hơn 10 nghìn hecta đã bị bệnh sẽ xử lí thế nào, phá hay giữ? Lúa chưa bị bệnh thì làm gì để giữ, rồi phun loại thuốc trừ rầy nào, theo dõi bệnh ra sao?...” – ông Định lo lắng.

Cục trưởng Cục trồng trọt Nguyễn Trí Ngọc cũng nêu phương án: Vụ ĐX có thể kéo dài tới 25/3 nên đối với diện tích bị bệnh trên 30% thì cho tiêu hủy gieo thẳng lại. Và việc gieo lại không được quá ngày 20/3, nên từ nay đến đấy, nếu bị lác đác thì nhổ vùi các cây bệnh và cấy dặm. Tuy nhiên Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Bùi Bá Bổng lại e ngại rằng với tình trạng bệnh chưa nặng như hiện tại, bảo nông dân phá làm lại thì e rất khó. Kinh nghiệm phòng chống bệnh VL-LXL ở ĐBSCL cho thấy, nông dân khó chấp nhận phá lúa khi chưa bị... hư hoàn toàn! 

Lắng nghe ý kiến nhiều chiều về phương án xử lí lúa bệnh tại Thái Bình, Bộ trưởng Cao Đức Phát đã chỉ đạo trong 5 ngày tới, nếu lúa mắc bệnh phục hồi được thì giữ, nếu nặng thêm thì phá gieo lại. Nhưng việc gieo lại không được quá ngày 20/3. Đồng thời, không chỉ Thái Bình mà các tỉnh khác phải tập trung vào việc theo dõi diệt rầy ngăn môi giới lây lan bệnh ra diện rộng. “Tôi tin là diện tích nhiễm bệnh sẽ còn tăng trong thời gian tới. Các địa phương cần tăng bẫy đèn theo dõi rầy, thậm chí một xã một đèn để xác định mật độ rầy kịp thời phun thuốc. Kinh phí chống dịch thiếu bao nhiêu Bộ sẽ đáp ứng, quyết không vì thiếu thốn vật lực mà không chống được dịch” - Bộ trưởng chỉ đạo.