Mở đầu Hội nghị tăng cường công tác ứng phó với hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn và phòng chống thiên tai khu vực Bắc Trung bộ diễn ra sáng 22/7, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh:
“Chưa bao giờ loài người đối mặt với thách thức mang tính quy mô toàn cầu như lúc này. Ở nước ta, 5 năm gần đây thời tiết diễn biến hết sức khốc liệt, năm 2020 vào đêm giao thừa xuất hiện mưa lớn chưa từng có, sáng mùng 1 tết mưa đá lại xảy ra tại 7 tỉnh phía Bắc, từ đó đến có thêm khoảng 100 đợt thời tiết dị thường khác (mưa đá, dông lốc, lũ quét…), con số gấp đôi bình quân hàng năm”.
Chính vì thế, ngày 24/3/2020 Ban Bí thư đã ban hành Chỉ thị 42 - CT/TW về tăng cường công tác phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai đến các cấp ủy Đảng. Ngày 15/5, Thủ tướng Chính phủ trực tiếp chủ trì Hội nghị Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn năm 2020 với sự tham gia trực tuyến của 73.000 đại biểu, thậm chí nhiều huyện mời cả đại diện cấp xã.
Trên tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ cũng như qua công tác nắm bắt diễn biến thực tế, Bộ Nguyễn Xuân Cường nhận thấy tình hình rất nghiêm trọng, nhất thiết phải sớm triển khai phương án tại các khu vực trọng điểm.
Trên thực tế, tháng 6/2020 đã tổ chức Hội nghị tại Đồng bằng sông Cửu Long, hay mới đây triển khai tiếp ở 13 tỉnh thuộc Miền núi phía Bắc. Dự kiến sau chương trình tại Bắc Trung Bộ, kế hoạch sẽ mở rộng tại địa bàn Tây Nguyên.
Nhận định riêng về khu vực Bắc Trung Bộ, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường đánh giá: “Đặc thù của 6 tỉnh là vừa chống hạn vừa tập trung ứng phó với mưa bão tới đây, do đó phải tiến hành khẩn trương.
Vùng này có đến 25 con sông, hơn 3.300 hồ đập. Hệ thống dày đặc nhưng phần đa dung tích nhỏ, kết hợp với địa hình có độ dốc lớn, ruộng đồng manh mún nên sau những trận mưa, bão lớn thường để lại nhiều hậu quả”.
Theo số liệu thống kê, suốt từ tháng 5/2020 đến nay toàn vùng cơ bản không có mưa, thiếu nước tưới trầm trọng đã ảnh hưởng đến 350.000 ha lúa hè thu - mùa, hơn 9.000 ha đang ở chế độ chờ, gần 6.000 ha phải chuyển sang cây màu, 26.000 ha cây trồng chính thức bị hạn, trong đó 1 nửa có nguy cơ mất trắng.
Riêng Nghệ An là tâm điểm của đợt nắng hạn, hiện tại hơn 10.000 ha lúa hè thu - mùa đang bị hạn, trong số này khoảng 4.500 ha khó cứu nếu 1 tuần tới thời tiết không chuyển biến.
Khẳng định đặc trưng riêng của khu vực Bắc Trung bộ là “hạn thì rất hạn mà úng cũng rất úng”, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường yêu cầu hội nghị lần này ngoài tập trung thảo luận các giải pháp chống hạn, thiếu nước, nhất thiết phải lưu ý các giải pháp chủ động chống úng, chống lũ.