Bùng nổ xuất khẩu trái cây: [Bài 4] Trái sầu gieo vui

Xuất khẩu sầu riêng hình thành các tỷ phú

Theo thống kê, năm 2024, Đắk Lắk có diện tích sầu riêng đạt 34.000 - 35.000ha, sản lượng dự kiến ước đạt trên 300.000 tấn. Đến hết quý I/2024, lượng sầu riêng xuất khẩu đạt gần 57.000 tấn, trị giá thu về 253 triệu USD, tăng 42% về lượng và tăng 63,7% về trị giá so với cùng kỳ năm 2023.

Ông Trần Văn Thắng, Giám đốc HTX Nông nghiệp xanh Krông Pắc (huyện Krông Pắc) cho biết, HTX đã liên kết với 248 hộ dân, diện tích 162ha, sản lượng sầu riêng năm nay ước đạt hơn 3.000 tấn. Mùa thu hoạch sầu riêng này HTX thuê hàng trăm nhân công/ngày để thu hoạch, vận chuyển, vệ sinh trái sầu riêng, bóc múi...

“Năm nay giá sầu riêng dự kiến sẽ thấp hơn năm trước nhưng bù lại sản lượng nhiều nên mỗi ha sau khi trừ chi phí người dân sẽ thu lợi nhuận hơn 1 tỷ đồng. Nhờ xuất khẩu chính ngạch cùng với người dân quan tâm chăm sóc vườn, nâng cao chất lượng nên sầu riêng của HTX ngày càng được các doanh nghiệp quan tâm, thu mua”, ông Thắng chia sẻ.

Trong khi đó, theo bà Nguyễn Ngọc Phương Thảo, Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Song Toàn Phát, doanh nghiệp có kế hoạch xuất khẩu khoảng 400 - 500 container sầu riêng sang thị trường Trung Quốc.

“Doanh nghiệp đã ký kết các hợp đồng xuất khẩu và đang tập trung thu mua để đáp ứng yêu cầu phía đối tác đưa ra. Năm nay dự kiến giá sầu riêng tươi bán tại vườn sẽ không cao như năm trước và ổn định hơn, giúp doanh nghiệp dễ thu mua, xuất khẩu hơn”, bà Thảo thông tin.

Theo báo cáo của UBND huyện Krông Pắc, năm 2024, toàn huyện đã tăng gần 1.000ha sầu riêng so với năm 2023; diện tích sầu riêng trong thời kỳ kinh doanh cũng tăng 695ha; tổng sản lượng sầu riêng toàn huyện đạt trên 80.000 tấn, dự kiến thu về hơn 7.000 tỷ đồng. Diện tích sầu riêng được cấp chứng nhận VietGAP đã đạt trên 1.200ha.

Hiện tại huyện Krông Pắc có hàng trăm kho sầu riêng đang hoạt động để thu mua cho người dân. Đây được xem là vựa sầu riêng của tỉnh Đắk Lắk. Bà Ngô Thị Minh Trinh, Phó Chủ tịch UBND huyện Krông Pắc cho biết, những năm gần đây xuất khẩu sầu riêng thuận lợi đã mang lại hiệu quả kinh tế cho người dân, doanh nghiệp.

“Sầu riêng được nâng cao giá trị nhờ xuất khẩu chính ngạch, từ đó hình thành các nông dân tỷ phú, đóng góp vào tổng giá trị xuất khẩu của ngành nông nghiệp. Địa phương cũng trở thành vựa sầu riêng của cả tỉnh nên kéo theo các dịch vụ, an sinh xã hội phát triển”, bà Trinh chia sẻ.

Xây dựng thương hiệu cho sầu riêng Đắk Lắk

Bà Ngô Tường Vy, Giám đốc điều hành Công ty Cổ phần Tập đoàn Xuất nhập khẩu trái cây Chánh Thu nhìn nhận, sầu riêng Việt Nam được đánh giá cao về chất lượng so với thị trường Thái Lan, giá cả ổn định so với niên vụ trước.

Theo bà Vy, các đối tác Trung Quốc hiện nay đều yêu cầu sầu riêng Việt Nam áp dụng theo tiêu chuẩn của Thái Lan. “Năm nay, chất lượng sầu riêng tại các vườn trồng được nâng lên rất tốt, lượng xuất khẩu tăng lên mỗi năm và còn nhiều dư địa phát triển. Tuy nhiên, để xuất khẩu bền vững thì điều tiên quyết phải nâng cao được chất lượng sản phẩm”, bà Vy thông tin.

Theo bà Vy, các cơ quan chức năng cần tiếp tục chủ động xây giải pháp cùng với HTX, doanh nghiệp thu mua giải quyết đầu ra cho sầu riêng bền vững, mang lại lợi ích cho người nông dân.

“Chính quyền cần tăng cường truyền thông cho người dân về mô hình canh tác sầu riêng hiệu quả, tự bảo vệ thương hiệu và uy tín của chính mình, bảo vệ nguồn đất, diện tích canh tác, kiểm soát thuốc bảo vệ thực vật, chất lượng sản phẩm... Cơ quan chức năng cần hỗ trợ để các vùng trồng đã hoàn thiện hồ sơ đăng ký được kiểm tra sớm; cải thiện chuỗi liên kết, giải quyết tốt nguồn hàng sầu riêng, mở rộng thị trường xuất khẩu”, bà Vy chia sẻ.

Chất lượng sầu riêng Đắk Lắk ngày càng được khẳng định, hiện địa phương này có 2 huyện được Cục Sở hữu trí tuệ cấp Chứng nhận đăng ký nhãn hiệu là “Sầu riêng Krông Pắc” và nhãn hiệu “Sầu riêng Cư M’gar”. Ngoài ra, 2 huyện đang xây dựng đề án và đăng ký bảo hộ nhãn hiệu là Krông Búk và Ea H’leo.

Hiện nay, tỉnh Đắk Lắk đã cấp 266 mã số vùng trồng với tổng diện tích 7.292ha (chiếm 79,8% diện tích trồng thuần và 46% so với diện tích cho sản phẩm). Trong đó có 68 mã số vùng trồng với diện tích 2.521ha đã được Tổng cục Hải quan Trung Quốc phê duyệt và 198 vùng trồng với diện tích 4.771ha đang chờ phía Tổng cục Hải quan Trung Quốc phê duyệt.

Trong 68 mã số vùng trồng được phê duyệt, hầu hết do các tổ chức như doanh nghiệp, HTX, tổ hợp tác đứng tên đại diện, duy nhất chỉ có một vùng trồng do cá nhân đại diện. Về cơ sở đóng gói, tỉnh Đắk Lắk có 23 cơ sở được cấp mã.

Để phát triển ngành hàng sầu riêng với giá trị cao, bền vững trong thời gian qua UBND tỉnh Đắk Lắk đã tích cực phối hợp với Bộ NN-PTNT, Bộ Công Thương, Bộ Khoa học và Công nghệ trực tiếp là Cục Trồng trọt, Cục Bảo vệ thực vật, Cục Sở hữu trí tuệ…, triển khai nhiều hoạt động về sản xuất, cấp và quản lý mã số vùng trồng, xây dựng thương hiệu, xúc tiến thương mại…

Đặc biệt, UBND tỉnh Đắk Lắk đã chỉ đạo các ngành chức năng và các địa phương trong tỉnh đẩy mạnh tuyên truyền, tập huấn, hướng dẫn nhân dân canh tác sầu riêng theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, HACCP, ISO:22.000...; tích cực xây dựng mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói, truy xuất nguồn gốc, kiểm soát tốt đối tượng kiểm dịch thực vật. Trong thời gian qua, tỉnh Đắk Lắk đã tổ chức 2 Hội nghị chuyên đề để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cho ngành hàng sầu riêng.

Ông Nguyễn Thiên Văn, Phó chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk cho rằng, cùng với những giải pháp trên, cần tăng cường nâng cao năng lực cơ sở sơ chế, bảo quản đông lạnh, chế biến sâu, xây dựng thương hiệu và xúc tiến thương mại bảo đảm đáp ứng quy định của nước nhập khẩu. Địa phương sẽ đẩy mạnh xây dựng chuỗi liên kết chặt chẽ giữa nhà nông, doanh nghiệp và đơn vị xuất khẩu để bảo đảm quyền lợi cho các bên; thường xuyên kiểm tra, giám sát, hướng dẫn người dân vùng trồng, cơ sở đóng gói thực hiện đúng các quy định tại Nghị định thư về quả sầu riêng xuất khẩu từ Việt Nam sang Trung Quốc...

Theo Sở Công thương Đắk Lắk, năm 2024 sầu riêng được dự báo sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh khi sản lượng và giá tăng cao. Trong đó, Trung Quốc tiếp tục là thị trường tiêu thụ chính và lớn nhất trong năm 2024 cũng như nhiều năm kế tiếp. Đồng thời, Ấn Độ cũng sắp trở thành thị trường tiêu thụ tiềm năng tiếp theo của tỉnh. Đắk Lắk đã tổ chức hội nghị kết nối về tiêu thụ sầu riêng của địa phương này với các doanh nghiệp tại Ấn Độ.