Cà Mau: Cua chết bất thường trên diện rộng

Cua chết trên diện rộng

Gần đây, tình trạng cua chết xảy ra ở nhiều địa phương tại Cà Mau khiến chất lượng và sản lượng cua thương phẩm sụt giảm, nông dân lao đao.

Tại huyện Ngọc Hiển (tỉnh Cà Mau) hiện có hơn 23.100ha nuôi thủy sản. Theo ông Hồ Hoàng Chương, Phó Trưởng NN-PTNT huyện Ngọc Hiển, những tháng gần đây nắng nóng gay gắt, nhiệt độ, độ mặn tăng cao, môi trường trong ao nuôi biến động tạo thuận lợi cho mầm bệnh phát triển. Từ sau Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024, dịch bệnh trên cua nuôi tái diễn và ngày càng lan rộng ở hầu hết các xã, thị trấn trong huyện, gây ảnh hưởng đến kinh tế của bà con.

Trước đây, với hơn 3ha nuôi thủy sản với mô hình tôm, cua, cá kết hợp, anh Phan Thanh Sang (ấp Ông Ðịnh, xã Tân Ân Tây, huyện Ngọc Hiển) bỏ túi hơn 10 triệu đồng/tháng, trong đó nguồn thu từ cua chiếm hơn một nửa. Tuy nhiên hiện nay, nguồn thu này đã bị giảm đáng kể. Mỗi con nước, gia đình anh thu nhập chưa đến 1 triệu đồng từ cua, thậm chí có thời điểm không có cua để bán cho thương lái.

Theo anh Sang, hơn 2 tháng nay cua nuôi nhiễm bệnh chết ngày càng nhiều. Do bị bệnh nên cua bỏ ăn, rong rêu đóng theo vành mép, bọng thịt, đồng thời khi quan sát trong mang có ký sinh trùng bám. Một số con chết nổi trên mặt nước, số ít thì bò lên bờ rồi chết khô. Số bắt được, sau khi trói vài tiếng đồng hồ thì run càng, ngoe, sùi bọt rồi chết.

Nhìn số cua bắt lên chưa kịp bán đã chết gần hết, anh Sang ngậm ngùi chia sẻ: “Ðợt rồi cải tạo vuông, thả gần chục ngàn con giống, mua thêm cá vụn cho ăn hàng tuần, tốn cũng hơn chục triệu đồng, chưa kịp lấy vốn thì cua thiệt hại. Thấy cua bệnh nhưng mình cũng bất lực, không biết cứu làm sao”.

Cùng ấp, mấy tháng nay, gia đình ông Huỳnh Văn Phường cũng thất thu do cua nuôi bị chết. Ông Phường cho biết, nắm bắt nhu cầu tiêu thụ cua tăng cao và giá cao ở thời điểm trước, trong và sau vào kỳ nghỉ lễ 30/4 - 1/5 nên từ trước Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024, ông đã thả thêm giống và tăng cường cho ăn, chăm sóc cho cua mau lớn, lên gạch tốt để thu hoạch đúng thời gian này.

Sau 4 tháng nuôi, cua phát triển tốt, đều con, đạt kích cỡ, gia đình phấn khởi, đặt lọp, tỉa thưa bán dần. Tuy nhiên, mấy con nước gần đây, ông phát hiện xác cua chết rải rác. Ðể hạn chế thiệt hại, ông Phường nhanh chóng thu hoạch nhưng sản lượng rất thấp.

Ông Phường tâm sự: “Vợ chồng lớn tuổi, mọi chi tiêu, sinh hoạt đều trông cậy vào miếng vuông hơn 2ha. Giờ cua nuôi bị bệnh, nguồn thu từ con tôm không đủ trang trải, kinh tế gia đình khó khăn. Trước mắt, gia đình tạm ngưng thả giống nối vụ, đồng thời sử dụng chế phẩm sinh học, phân hữu cơ để ổn định môi trường trong vuông nuôi. Ráng cầm cự, chờ qua đợt nắng nóng này rồi tính tiếp”.

Theo ông Tô Văn Dưng, Trưởng ấp Ông Ðịnh (xã Tân Ân Tây, huyện Ngọc Hiển), qua rà soát, có hơn 60% hộ nuôi cua trong ấp đều chung tình trạng cua nuôi bị thiệt hại do dịch bệnh. Mức độ thiệt hại từ 20 - 70%.

“Trước tình hình trên, chúng tôi khuyến cáo bà con nhanh chóng thu hoạch số cua còn lại, tuyệt đối không thả thêm giống nối vụ vào thời điểm này. Riêng các diện tích có cua bị chết, bà con cần thu gom rồi đem chôn, xử lý bằng vôi nóng. Tuyệt đối không được vứt cua chết ra sông, rạch để hạn chế nguy cơ lây lan dịch bệnh trên diện rộng. Ngoài ra, hướng dẫn bà con cấp nước để nâng cao mực nước trong vuông và cắm thêm các nhánh chà thành nhiều cụm, vừa hạn chế ảnh hưởng nhiệt độ trước thời tiết nắng nóng, vừa làm nơi trú ẩn cho cua, tôm", ông Dưng cho biết.

Ông Hồ Hoàng Chương, Phó Trưởng NN-PTNT huyện Ngọc Hiển thông tin: “Hiện nay, tình hình dịch bệnh trên cua vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại. Phòng NN-PTNT đã ra thông báo khuyến cáo các biện pháp phòng ngừa, phối hợp với Trung tâm Văn hoá - Truyền thông và Thể thao huyện phát sóng ngày 3 buổi trên hệ thống loa truyền thanh để bà con nắm, thực hiện. Ngoài ra, phối hợp với chính quyền địa phương rà soát, thống kê số hộ và diện tích bị thiệt hại để đề xuất phương án hỗ trợ”.

Tại huyện Năm Căn, vùng nuôi cua nổi tiếng nhất tỉnh Cà Mau, diện tích cua nuôi thiệt hại khoảng 700ha của khoảng 270 hộ nuôi, mức độ thiệt hại 25 - 40%. 

Cũng theo ông Chương, phần lớn bà con nuôi cua trên địa bàn huyện Ngọc Hiển theo hình thức kết hợp nuôi tôm, cá, sò huyết... Nông dân quen với tập quán canh tác truyền thống là thu tỉa, thả bù, tận dụng thời gian sản xuất quanh năm, ít áp dụng khoa học - kỹ thuật vào quá trình nuôi.

Thời gian tới, huyện sẽ tăng cường mở các lớp tập huấn, trang bị kiến thức cần thiết, trọng tâm về kỹ thuật cải tạo, xử lý ao đầm, nguồn nước, mật độ thả giống, thức ăn, phòng ngừa dịch bệnh giúp bà con giảm thiểu thiệt hại và nâng cao thu nhập.

Ðồng thời, nhân rộng những mô hình nuôi hiệu quả, nhất là nuôi cua quảng canh có sử dụng chế phẩm sinh học, góp phần tăng năng suất, chất lượng cua thương phẩm và phát triển bền vững nghề nuôi cua. Huyện Ngọc Hiển đã ghi nhận diện tích cua nuôi bị chết đến nay khoảng 30ha thuộc 3 hộ tại xã Tân Ân Tây. 

Thu hoạch ngay, không thả thêm giống

Trước tình hình cua chết bất thường, Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh Cà Mau đã thành lập đoàn công tác tiến hành khảo sát, điều tra thực tế tại một số hộ nuôi cua ở các địa phương. Kết quả kiểm tra thực tế cho thấy, cua có màu sắc sạm màu, yếu, hoạt động chậm chạp, chết sau một vài giờ đến một ngày. Giải phẫu cho thấy hầu hết cua đen mang mức độ nhẹ đến nặng, màu nhợt nhạt, thân óp, bên trong trống rỗng, thịt tiêu biến, cơ thịt nhão, cơ thịt chuyển màu hồng, nghi có nhiều giáp xác chân đều trong xoang thân. Đặc biệt, cua chết xuất hiện ở tất cả các kích cỡ nuôi, từ 10 - 15 con/kg cho đến 3 - 4 con/kg.

Theo kết quả phân tích mẫu từ Phân viện Nghiên cứu Thủy sản Nam sông Hậu cho thấy, tất cả các mẫu cua đều ghi nhận vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus hiện diện trong gan, tụy cua, có dấu hiệu bệnh lý. Trong số đó, có 4/10 mẫu xuất hiện ký sinh Zothamium spp, đồng thời cũng có sự hiện diện của giáp xác chân đều, ký sinh trùng bám, trùng loa kèn phát triển.

Phân viện Nghiên cứu Thủy sản Nam sông Hậu nhận định, thông qua kết quả nhận diện sơ bộ cho thấy môi trường ao nuôi xấu, ô nhiễm nền đáy ao. Tại thời điểm khảo sát thời tiết đang trong giai đoạn nắng nóng 25 - 34 độ C, độ mặn cao (35- 40‰) làm biến đổi môi trường nước, tạo điều kiện chất hữu cơ nền đáy phát triển, vi khuẩn có hại phát triển, khí độc nền đáy tăng cao làm ảnh hưởng đến sức khoẻ cua nuôi.

Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh Cà Mau cho biết, hiện nay chưa có kết quả nghiên cứu chính thức giải pháp phòng, trị bệnh trên cua nuôi thương phẩm nên chưa có giải pháp phòng, trị hiệu quả. Hiện tượng cua nuôi chết năm nay cũng lặp lại tương tự như những năm 2020 - 2023 nhưng chết ít và muộn hơn, mức độ thiệt hại giảm nhiều so với các năm trước.

Để chuẩn bị tốt cho vụ nuôi mới đạt hiệu quả, Chi cục khuyến cáo người dân cần bình tĩnh, chủ động theo dõi diễn biến dịch bệnh. Đồng thời thu hoạch ngay cua còn lại trong vuông nuôi để hạn chế thiệt hại do dịch bệnh gây ra. Không nên thả thêm giống vào vuông nuôi để tránh thiệt hại, đồng thời cắt vụ nuôi.