Cảng cá xuống cấp, tàu thuyền chỉ ra vào cảng lúc thủy triều lên
Thanh Hóa hiện có 3 cảng cá lớn gồm Lạch Bạng (thị xã Nghi Sơn), Lạch Hới (TP Sầm Sơn) và Hòa Lộc (huyện Hậu Lộc). Với bờ biển dài, số tàu thuyền trên 7 nghìn phương tiện đánh bắt, khai thác hải sản được coi là ngành kinh tế quan trọng của tỉnh Thanh Hóa.
Tuy nhiên, với hiện trạng cảng cá xuống cấp như hiện nay, việc khai thác hải sản của ngư dân Thanh Hóa đang gặp rất nhiều khó khăn.
Cảng cá Lạch Hới bị xuống cấp, bồi lắng, tàu thuyền chỉ có thể ra vào cảng vào thời điểm thủy triều lên. Ảnh: Võ Dũng.
Cảng cá Lạch Hới một sáng tháng 3/2021. Nhiều tàu cá nội tỉnh cập cảng, chuyển tôm cá lên bờ. Trên bờ, thương lái tranh nhau thu mua hải sản. Những chiếc xe bồn chở dầu, đá vào tận cảng, chen lấn, tấp nập. Trời mưa phùn, từng vũng nước đọng lại trên cầu cảng, xác cá vương vãi khiến mùi tanh bốc lên nồng nặc.
Một cán bộ cảng cá Lạch Hới cho biết, đội vệ sinh của đơn vị thường xuyên dội nước, vệ sinh khu vực cầu cảng nhưng do địa hình chật hẹp, người đông chen lấn nên không thể có được một không gian đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm cho hải sản khi lên đến bờ.
Cán bộ cảng Lạch Hới dẫn chúng tôi đi xem một vòng cầu cảng và cho hay, khu vực cầu cảng, âu tránh trú bão đã bị bồi lấp hàng mét đất cát nên ngư dân Thanh Hóa thường phải chờ lúc thủy triều lên mới cho tàu xuất - nhập cảng. Cảng Lạch Hới được đầu tư duy tu, sửa chữa năm 2001, thời điểm đó đủ đáp ứng để những tàu đánh cá có công suất 300CV ra vào cảng.
Tuy nhiên, sau 20 năm vận hành, cảng Lạch Hới đã bị bồi lắng. Nhiều tàu thuyền của ngư dân Thanh Hóa hoặc cải hoán hoặc đóng mới, đa phần có công suất từ 400 - 800CV. Vì vậy, việc ra vào cảng đã khó khăn nay càng khó hơn. Cảng Lạch Hới hiện chỉ là nơi ra vào của các tàu trong tỉnh, không thu hút được tàu ngoại tỉnh đem hải sản vào bờ buôn bán.
Cảng cá Hòa Lộc xuống cấp, bị bồi lắng nên chỉ thu hút được những tàu có công suất nhỏ ra vào cảng; nguồn hải sản thông qua cảng rất nghèo nàn. Ảnh: Võ Dũng.
Ông Viên Đình Sỹ, trú tại phường Quảng Cư (Sầm Sơn), chủ tàu TH-92929TS cho biết, tàu của gia đình ông được đóng theo Nghị định 67, có công suất thiết kế 822CV. Việc cảng cá bị bồi lắng khiến việc ra vào cảng rất bất tiện. Muốn tàu cập bến hoặc rời bến, ông thường phải chờ thời điểm thủy triều lên. Vì thế, có những lúc thời tiết xấu nhưng thủy triều lên, ông và các thuyền viên cũng phải xuất cảng để không lỡ “con nước”.
Theo báo cáo của UBND tỉnh Thanh Hóa, địa phương hiện có 8 cảng cá lớn nhỏ; 4 khu neo đậu tránh trú bão cho tàu thuyền đã được đầu tư, đang hoạt động. Hiện nay, các cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu đã có nhiều hạng mục xuống cấp như cầu cảng, hạ tầng kỹ thuật phụ trợ, luồng lạch vào cảng, khu neo đậu bị bồi lắng. Vì vậy, các cảng cá, khu neo đậu không còn đáp ứng được nhu cầu neo đậu, bốc dỡ hải sản, gây khó khăn cho tàu cá ra vào cảng. Các cảng cá hiện cũng không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, bảo vệ môi trường.
Cần nguồn kinh phí khổng lồ để nâng cấp, sửa chữa, mở rộng
Cảng Cá Hòa Lộc mới xây dựng từ năm 2007, đáp ứng được những tàu có công suất 400CV ra vào cảng. Tuy nhiên, do chưa một lần được cấp kinh phí duy tu bảo dưỡng, đến nay cảng đã xuống cấp nghiêm trọng. Âu thuyền được thiết kế, xây dựng đủ để 264 tàu vào tránh trú bão nhưng những cơn bão lớn, âu thuyền phải đón trên 500 tàu thuyền vào tránh trú. Cũng như cảng Lạch Hới, hiện nay cảng cá Hòa Lộc đã bị bồi lắng, chỉ những thời điểm thủy triều lên thì tàu thuyền mới có thể ra vào cảng.
Những chiếc thuyền nằm chờ thủy triều lên để ra khơi tại cảng cá Hòa Lộc. Ảnh: Võ Dũng.
Ông Lê Văn Thăng, Giám đốc Cảng cá Hòa Lộc cho hay, cảng cần được nâng cấp; mở rộng thêm cảng và âu; nạo vét âu thuyền và cửa Lạch Trường để các tàu lớn ra vào thuận tiện.
“Âu thuyền hiện nằm trong trạng thái phải nạo vét khẩn cấp nhưng chúng tôi chưa có dự án nào đầu tư. Nếu muốn cảng cá thu hút được nhiều tàu thuyền ra vào buôn bán hải sản, phát triển hậu cần nghề cá, ngoài việc nâng cấp, cải tạo, nạo vét thì cảng cần được đầu tư thêm máy cẩu, băng chuyền để thuận tiện trong vận chuyển cá từ tàu thuyền lên cầu cảng”, ông Thăng nói.
Ông Thăng cũng cho biết thêm, hiện nay, phía bên kia cửa sông thuộc địa phận xã Hải Lộc có 3 cầu cảng tự phát của người dân. Các cầu cảng này hoạt động thu hút khoảng 100 tàu thuyền thường xuyên cập bến nên việc kiểm soát ra vào bờ, kiểm tra hồ sơ liên quan đến xuất nhập cảng gần như không thể thực hiện.
Để khắc phục những hạn chế của hệ thống cảng cá, âu tránh trú bão, UBND tỉnh Thanh Hóa đã đề xuất, đưa vào kế hoạch đầu tư giai đoạn 2021 - 2025. Nguồn vốn đầu tư khắc phục các hạn chế trên trên 600 tỷ đồng. Trong đó, UBND tỉnh Thanh Hóa làm chủ đầu tư nâng cấp, mở rộng cảng cá kết hợp khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá Lạch Trường (huyện Hậu Lộc) và nâng cấp, mở rộng cảng cá Hoằng Trường (huyện Hoằng Hóa) với tổng mức đầu tư 255 tỷ đồng. Dự án nâng cấp cảng cá Lạch Hới (TP. Sầm Sơn) thuộc dự án thành phần dự án “Phát triển bền vững vốn vay WB” do Bộ NN-PTNT làm chủ đầu tư đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt với tổng mức đầu tư dự kiến 250 tỷ đồng. Dự án nâng cấp và mở rộng cảng cá Hải Thanh (thị xã Nghi Sơn) hiện đã được Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa chỉ đạo đưa vào kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 với tổng mức đầu tư 90 tỷ đồng...
Ông Lê Đức Giang, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa cho biết, để phần nào đáp ứng nhu cầu ra vào cảng, vào âu neo đậu tránh trú bão, Thanh Hóa cần đầu tư trên 600 tỷ đồng để đầu tư, nâng cấp, mở rộng các cảng cá, âu tránh trú bão. Trong đó, riêng cảng Lạch Hới và Lạch Bạng cần đầu tư 600 tỷ đồng. Đây là những điều kiện cần và đủ để giúp Thanh Hóa hiện đại hơn nghề khai thác, chế biến hải sản, nâng cao giá trị nguồn hải sản khai thác, khuyến khích ngư dân vươn khơi bám biển.
“Thủy sản là ngành kinh tế lớn của tỉnh Thanh Hóa. Cơ sở hạ tầng nghề cá của Thanh Hóa được đầu tư từ rất sớm nên đã xuống cấp, không đáp ứng đủ nhu cầu phát triển. Khi ngư dân đưa nguồn lợi thủy sản về rất khó cập cảng. Khi thời tiết bất lợi bà con vẫn phải ra khơi bởi nếu chờ đến khi trời yên biển lặng thì không ra được. Hiện nay, tỉnh đang bố trí nguồn lực và đệ nghị với Bộ, Chính Phủ để nâng cấp, mở rộng cảng cá Lạch Bạng, Lạch Hới. Với hai cảng cá này, nguồn đầu tư, nâng cấp, mở rộng cũng đã cần nguồn vốn đầu tư 600 tỷ đồng rồi”, ông Giang cho hay.
Ngày 2/3/2021, Bộ NN-PTNT đã có văn bản số 161/DANN-QLTV&XDCTDA, đề nghị các địa phương phối hợp lập Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án Phát triển thủy sản bền vững, vốn vay WB. Theo đó, tỉnh Thanh Hóa sẽ được ưu tiên nâng cấp, mở rộng 2 cảng cá gồm Lạch Hới và Lạch Bạng.
