Hiện nay tại một số địa phương đã xảy ra tình trạng nhiễm giun xoắn. Kết quả xét nghiệm trong một vụ dịch vừa xảy ra tại Yên Bái cho thấy, trong thịt lợn chế biến thành nem có tới 879 ấu trùng giun xoắn/g thịt. Và một con lợn khác có 70 ấu trùng giun xoắn.
Hay nhiều người dân tại thị trấn Mường Lát (Thanh Hóa) cùng có biểu hiện sốt cao, phù nề, tiêu chảy… và 4 người phải chuyển ra bệnh viện TƯ điều trị được xác định nhiễm giun xoắn...
Trong vòng 20 năm trở lại đây, mặc dù đã tích cực phòng chống song bệnh giun xoắn vẫn được phát hiện ngày một tăng ở nhiều quốc gia, thậm chí còn bùng thành dịch. Vì vậy nhiều nhà khoa học cho rằng cần đưa bệnh giun xoắn lên hàng bệnh cần báo dịch.
Bệnh giun xoắn ở người liên quan chủ yếu tới ổ dịch giun xoắn ở động vật gần người. Người mắc phải bệnh này do ăn phải thịt của động vật có kén giun xoắn chưa được nấu chín. Khi vào tới dạ dày người, ấu trùng giun xoắn được thoát ra khỏi kén, sau 1 – 2 giờ, ấu trùng di chuyển tới ruột non. Tại đây sau 24 giờ, ấu trùng phát triển thành giun trưởng thành và xâm nhập vào niêm mạc ruột. Vào ngày thứ 4 – 5 và kéo dài trong vòng từ 10 – 30 ngày, giun xoắn cái đẻ ra ấu trùng trong các bạch mạch. Ấu trùng theo hệ bạch mạch tới tim phải, phổi rồi tới tim trái và tới cơ vân, cơ hoành, lưỡi... phát triển thành kén và có khả năng gây nhiễm. Kén giun xoắn có khả năng tồn tại trong mô cơ khoảng 20 năm và vẫn giữ được khả năng gây nhiễm.
Biểu hiện lâm sàng của bệnh giun xoắn có 4 triệu chứng cơ bản là:
- Phù mi mắt là dấu hiệu đặc trưng của bệnh, có thể kèm theo phù và chảy máu kết mạc, đôi khi phù toàn bộ đầu, có khi phù cả cổ và chi trên.
- Đau cơ: Đau xuất hiện khi bệnh nhân thở sâu, ho, nhai, nuốt, khi đại tiện. Đau cả ở cơ mặt và cổ.
- Sốt: Thông thường thân nhiệt tăng dần và sau 2 – 3 ngày thì đạt tới tối đa. Trong trường hợp nhiễm nhẹ, bệnh có thể tiến triển với sốt âm ỉ.
- Tăng bạch cầu ái toan: Bạch cầu ái toan tăng trong những ngày đầu của bệnh, thậm chí trong thời kỳ ủ bệnh và tăng cao nhất vào tuần thứ 3 của bệnh.
Ngoài những triệu chứng nêu trên còn xuất hiện những nốt ban trên da kiểu như mày đay song đa dạng.
Phòng bệnh:
Việc phát hiện đúng giun xoắn không dễ, bởi đây là bệnh giun duy nhất gây sốt cao kéo dài ở giai đoạn đầu, dễ bị chẩn đoán nhầm thành các bệnh nhiễm khuẩn nặng như thương hàn, sốt rét... Song bệnh giun xoắn lại là bệnh trước nay hiếm gặp và ít được chú ý tại Việt Nam. Do vậy cũng cần lưu ý chẩn đoán phân biệt bệnh giun xoắn với các bệnh về huyết thanh, viêm da, viêm cơ, viêm phế quản dị ứng, viêm phổi, cúm...
Giun xoắn có ổ bệnh trong thiên nhiên và ổ bệnh gần người nên phòng chống bệnh này rất khó khăn. Tại các nước châu Âu, châu Mỹ, kiểm dịch sát sinh được thực hiện nghiêm ngặt, thường xuyên và phát hiện tỷ lệ nhiễm giun xoắn ở thịt lợn từ 0,4 – 2,5%, có nơi tới 10%. Vì vậy biện pháp phòng bệnh tốt nhất là kiểm dịch sát sinh phát hiện thịt nhiễm giun xoắn và tuyệt đối không ăn các loại thịt chưa nấu chín như lòng lợn, tiết canh.
