Chăn nuôi nhân đạo, cần sự tiếp cận mới

Trứng gà nhân đạo, hay trứng gà nuôi theo phương thức chăn nuôi nhân đạo được chứng minh là giàu chất dinh dưỡng hơn trứng gà nuôi theo phương thức truyền thống.

Vừa qua, Công ty TNHH HealthyFarm (Đà Nẵng), doanh nghiệp tiên phong trong lĩnh vực chăn nuôi nhân đạo ở Việt Nam đã cho ra mắt sản phẩm trứng gà đầu tiên được nuôi theo hình thức nhân đạo có tên “Trứng gà vui vẻ”, bao gồm trứng gà thả vườn và trứng gà không nhốt lồng.

Đây được xem là bước đầu để nâng cao tiêu chuẩn về thực phẩm chất lượng cũng như thúc đẩy chăn nuôi, tiêu dùng có trách nhiệm ở Việt Nam.

Bối cảnh của chăn nuôi nhân đạo tại Việt Nam

Phúc lợi động vật là một khái niệm bao quát được định nghĩa là trạng thái tốt về thể chất, tinh thần cũng như sự biểu hiện lành mạnh về tập tính tự nhiên của con vật. Từ năm 1979, Hội đồng Phúc lợi động vật tại Anh đã đề xuất “5 quyền tự do cơ bản của động vật” bao gồm: Không bị đói khát; không bị khó chịu; không bị đau đớn, tổn thương và bệnh tật; không bị hạn chế các tập tính tự nhiên và; không bị sợ hãi và khổ sở.

Tại Việt Nam, Luật Chăn nuôi 32/2018/QH14 với các quy định về việc phải đối xử nhân đạo với vật nuôi, chính thức có hiệu lực ngày 01/01/2020. Tuy nhiên trên thực tế, Việt Nam vẫn xếp hạng rất thấp trong các thực hành bảo vệ vật nuôi dựa trên các chỉ số của Hiệp hội Bảo vệ Động vật Thế giới đưa ra vào năm 2020.

Đối với chăn nuôi gà, trong khi Uỷ ban Châu Âu chủ trương đến năm 2027 cấm toàn bộ việc nuôi nhốt động vật thì nuôi gà nhốt lồng vẫn được xem là phương thức chăn nuôi truyền thống để sản xuất trứng làm thương phẩm ở Việt Nam.

Trong một trang trại công nghiệp truyền thống, hàng nghìn con gà mái bị nhốt trong những chiếc lồng sắt. Điều này hạn chế việc di chuyển, duỗi cánh, hay các tập tính tự nhiên khác như tắm bụi, kiếm ăn, đậu trên sào hoặc đẻ trứng ở nơi riêng tư khiến gà mái có khả năng cao gặp các vấn đề về sức khỏe thể chất và tinh thần, dẫn đến việc đẻ ít trứng hơn.

Chính vì vậy, sự tiên phong trong lĩnh vực này là vô cùng cần thiết để tạo nên sự thay đổi mang tính hệ thống từ cấp chính phủ đến nhà chăn nuôi, nhà phân phối và người tiêu dùng. Tại Việt Nam, trang trại đối tác của HealthyFarm là một trong những trang trại nuôi gà mái đẻ trứng không nhốt lồng đầu tiên đạt chứng nhận nhân đạo "Certified Humane‟ của tổ chức quốc tế chứng nhận chăn nuôi nhân đạo Humane Farm Animal Care.

Lợi ích của chăn nuôi nhân đạo

Áp dụng mô hình chăn nuôi nhân đạo, trang trại đối tác của HealthyFarm tuân thủ theo các tiêu chí cơ bản như xây dựng môi trường sống đảm bảo được các tập tính tự nhiên cho gà mái, cụ thể là nuôi gà thả vườn và không nhốt lồng, đối xử nhân đạo và đảm bảo chất lượng nguồn thức ăn, nước uống cho vật nuôi.

Đối với phương thức thả vườn, bên cạnh môi trường bên trong chuồng, gà còn có không gian ngoài trời để kiếm ăn và sưởi nắng. Đối với phương thức không nhốt lồng, gà mái có không gian tự do để di chuyển trong nhà, được trang bị sào đậu, ổ đẻ và nguyên liệu để tắm bụi nhằm thực hành các tập tính tự nhiên của gà.

Không kém phần quan trọng, gà cần được đối xử một cách nhân đạo, tức người chăn nuôi cần thực hiện đầy đủ các công tác phòng bệnh để giảm thiểu nguy cơ gây bệnh cũng như giám sát sức khỏe gà một cách liên tục và chặt chẽ.

Chính vì vậy, gà được nuôi theo phương thức nhân đạo lớn lên khỏe mạnh hơn và sản xuất ra những quả trứng giàu dinh dưỡng hơn, đặc biệt là trứng gà thả vườn. Hơn nữa, chất kích thích tăng trưởng, kháng sinh và các phụ phẩm động vật tuyệt đối không được sử dụng làm thức ăn cho gà.

Thay vào đó, các trang trại đối tác của HealthyFarm sử dụng protein từ cá, giúp giá trị dinh dưỡng của trứng cao hơn vì chứa ít cholesterol và nhiều omega và DHA hơn. So với trứng gà nuôi dưỡng theo phương thức truyền thông, trứng gà HealthyFarm với phương thức chăn nuôi nhân đạo không chỉ đảm bảo phúc lợi cho động vật mà còn đáp ứng nhu cầu sử dụng trứng gà chất lượng cao, từ đó thúc đẩy sản xuất và tiêu dùng bền vững.

Chăn nuôi nhân đạo và tiêu dùng trách nhiệm

Để chuyển đổi sang mô hình chăn nuôi nhân đạo, nông dân cần có sự hướng dẫn kỹ càng và chặt chẽ từ chuyên gia am hiểu về phúc lợi động vật với gia cầm. Người chăn nuôi cần nắm được các quy cách thiết kế chuồng trại, trang thiết bị vật tư, biết cách lựa chọn giống và thức ăn cũng như phương thức chăn nuôi và quản lý theo hướng nhân đạo.

Ông Vũ Hữu Hải, tư vấn kỹ thuật cho HealthyFarm chia sẻ: “Trước đây, tôi nghĩ rằng nuôi gà nhân đạo nghĩa là cho gà một cuộc sống thoải mái, đẻ trứng một cách tự nhiên không ép buộc, cho ăn uống đầy đủ để có thể sinh sản là được.

Tuy nhiên đến lúc tiếp cận mới biết không đơn giản chỉ vậy, chẳng hạn như gà phải được tiêm phòng, và được uống thuốc khi bị bệnh. Nhưng tôi nghĩ điều đó tốt, cũng như con người, gà cũng cần được chăm sóc tốt và cần có những quyền không nên bị vi phạm".

Việc thay đổi thói quen và tư duy chăn nuôi có thể gặp nhiều thách thức, tuy nhiên điều đó không thể làm giảm đi tính cần thiết của việc chuyển đổi này.

Hiện nay, nông dân không chỉ cần đáp ứng các tiêu chuẩn về chất lượng sản phẩm của VietGAP hay GlobalGAP, mà còn cần đáp ứng tiêu chuẩn về phúc lợi động vật. Muốn vậy, nông dân cần có một thời gian tập làm quen và nâng cao môi trường chăn nuôi.

Bên cạnh đó, việc nâng cao nhận thức của người tiêu dùng tiếp cận với sản phẩm chăn nuôi nhân đạo là vô cùng rất cần thiết để bảo đảm đầu ra sản phẩm cho nông dân. Là một trong những đầu tàu của phong trào chăn nuôi nhân đạo tại Việt Nam, HealthyFarm cần liên tục cải thiện cách tiếp cận với các đối tác chăn nuôi, cải thiện phương thức chăn nuôi, chất lượng sản phẩm cũng như đầu ra của sản phẩm.

Trước những yêu cầu đó, cộng thêm thách thức đặt ra bởi dịch bệnh Covid-19, trứng gà của HealthyFarm vẫn đáp ứng các tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế về chăn nuôi, sản xuất và vệ sinh an toàn thực phẩm, đặc biệt sản phẩm trứng gà không nhốt lồng đạt chứng nhận Certified Humane và trứng gà thả vườn đang trong quá trình kiểm định.

Hiện nay, các trang trại đối tác của HealthyFarm có mặt tại miền Trung và miền Nam. Sản phẩm “Trứng gà vui vẻ” – vỉ 12 trứng được đóng gói trong hộp giấy thân thiện với môi trường vừa mới ra mắt và cũng đã được phân phối tại TP. HCM cùng rất nhiều cửa hàng bán lẻ tại Đà Nẵng.

Cùng với những bước tiến mới trên hành trình bảo vệ phúc lợi động vật của Việt Nam, HealthyFarm với mong muốn giới thiệu và thúc đẩy hơn nữa phương thức chăn nuôi nhân đạo hay trứng gà nhân đạo, muốn hướng đến những sản phẩm chất lượng cao hơn, lối sản xuất – tiêu dùng bền vững hơn và đặc biệt là một xã hội nhân ái hơn.