Cuộc chiến thâu đêm với 'bà hỏa' cứu rừng

Đêm trắng cứu rừng

Dưới bầu trời đêm đen kịt, ánh lửa trên núi Hồng rực sáng như một con quái vật hung tợn đang nuốt chửng những cánh rừng già. Hơn 2 giờ sáng ngày 23/3, ngọn lửa cuối cùng cũng chịu tắt, trả lại những khoảng rừng âm ỉ khói, tàn tro bay lả tả trong gió.

 Cả cánh rừng đặc dụng xã Trung Yên, huyện Sơn Dương (Tuyên Quang) vừa trải qua một trận chiến dữ dội. Và những cán bộ kiểm lâm, công an, dân quân tự vệ cùng người dân bàng hoàng nhận ra họ đã chiến đấu suốt một đêm dài, không ngơi nghỉ, không biết đói, không cảm thấy mệt, chỉ có một khát khao duy nhất: Cứu rừng!

Nguyễn Hữu Hải, Trạm trưởng Trạm Kiểm lâm Trung Yên, là người đầu tiên phát hiện ngọn lửa. Bằng kinh nghiệm của hơn 20 năm lặn lội với rừng, anh ngay lập tức báo cáo cấp trên, huy động lực lượng, lao vào cuộc chiến với giặc lửa. Khi ấy, từ chân núi nhìn lên, một biển lửa đỏ rực đang cuồn cuộn nuốt dần những cánh rừng bạt ngàn, ngọn lửa từ xã Phú Đình, huyện Định Hóa (Thái Nguyên) tràn sang, giáp ranh với rừng Trung Yên. Những vệt lửa dài như những con rắn hung hãn trườn qua từng tán cây, thiêu rụi hàng chục héc ta chỉ trong chớp mắt.

Giữa cuộc chiến cam go ấy, anh Hải và đồng đội nhanh chóng lên phương án, chia thành từng tổ nhỏ, tạo đường băng cản lửa, chờ thời điểm thích hợp để tiếp cận đám cháy. Bất chấp khói nóng sặc sụa, lửa vây bốn phía, họ vẫn kiên cường bám trụ, mỗi bước tiến là một bước giành lại sự sống cho rừng.

Nhưng những người lính kiểm lâm không đơn độc với cuộc chiến với giặc lửa. Người dân các xã Trung Yên, Tân Trào, Minh Thanh, những con người gắn bó máu thịt với rừng, không hề chần chừ. Khi tiếng kêu gọi vang lên, họ lập tức vác cuốc, cầm dao, hối hả lao lên núi. Những đôi chân trần dẫm lên đất nóng, những bàn tay phồng rộp vì nhựa cây cháy, nhưng không ai chùn bước. Nghe tin lực lượng chữa cháy thiếu nước, thiếu lương thực, những người mẹ, người chị gùi nước, gánh đồ ăn vượt dốc, ánh đèn pin loang loáng như những vì sao rơi giữa màn đêm.

Nghe tin rừng cháy, chị Bàn Thị Hợp không kịp suy nghĩ nhiều, vội vàng cùng bà con thôn Khuôn Đào, xã Trung Yên lao lên núi. Ngọn núi ấy, ngày thường đi bộ mất hơn hai giờ đồng hồ, vậy mà hôm nay dường như đôi chân chị không còn biết mỏi. Lửa đỏ rực như con quái vật đang gầm thét nuốt chửng những tán cây, hun nóng cả màn đêm tĩnh mịch.

Hơi nóng phả vào mặt, khói cay xộc vào mắt, nhưng chẳng ai dừng lại. Họ lao vào cuộc chiến với lửa bằng tất cả tình yêu với rừng, với quê hương mình. Đôi tay chị mỏi nhừ, hơi thở gấp gáp, mồ hôi lẫn với tro bụi, nhưng ánh mắt vẫn kiên định. Trong gian khó, họ động viên nhau, nhắc nhau phải giữ an toàn, không để ngọn lửa cướp đi sinh mạng quý giá. Giữa đêm đen, giữa những cánh rừng bập bùng lửa đỏ, tình người sáng lên như những đốm sao kiên cường giữa trời.

Hình ảnh của những con người nhỏ bé ấy tạo thành sức mạnh giúp cánh rừng Trung Yên thoát khỏi thảm họa. Và khi ngọn lửa tắt, khi khói đen tan dần trong gió, những con người ấy mới nhận ra mình đói lả, cổ họng khô khốc, quần áo sém cháy. Nhưng trên môi họ là những nụ cười, nụ cười của những người vừa giành lại sự sống cho rừng!

Vào khoảng 14 giờ ngày 22/3/2025, vụ cháy rừng bùng phát tại khu vực thôn Khuôn Tát, xã Phú Đình, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên. Đến khoảng 15 giờ 15 phút cùng ngày đã cháy sang khu rừng đặc dụng thuộc thôn Khuân Đào, xã Trung Yên, huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang.

Ngay sau khi xảy ra vụ cháy, chính quyền địa phương của tỉnh Tuyên Quang đã huy động khoảng 300 người, gồm lực lượng kiểm lâm, công an, dân quân và người dân địa phương tham gia chữa cháy.

Sau nhiều giờ nỗ lực dập lửa, đến khoảng 2 giờ ngày 23/3, đám cháy mới được khống chế hoàn toàn. Theo thống kê ban đầu, diện tích rừng bị thiệt hại ước tính khoảng 4ha, chủ yếu là rừng tự nhiên thuộc khu vực quy hoạch rừng đặc dụng.

Nằm lại với rừng

Chị Hà Thị Đào đứng lặng trước bàn thờ chồng, đôi mắt đỏ hoe, sưng mọng vì đêm dài khóc cạn nước mắt. Chị vẫn chẳng thể tin nổi anh Đồng Đại Cường, người chồng tần tảo, người cha mẫu mực của các con chị đã mãi mãi nằm lại với rừng.

Chiều 21/3, anh vội vàng lao đi khi nghe tin cháy rừng, tay cầm vội con dao, hòa vào dòng người chạy lên núi Nghiêm rực lửa. Trong cơn hỗn loạn của khói và tro bụi, chị vẫn nhớ như in hình ảnh anh quay đi, bóng dáng vững chãi dần khuất sau lối mòn lên núi. Cả đêm hôm ấy, ba mẹ con thấp thỏm chờ đợi, lòng như lửa đốt khi chiếc điện thoại của anh còn nằm lạnh lẽo trên bàn. Chị cố trấn an mình rằng anh vẫn đang cùng mọi người chiến đấu với giặc lửa, sẽ sớm trở về.

Nhưng đến sáng 22/3, khi ngọn lửa đã tắt, khi từng nhóm người lặng lẽ trở về nhà trong niềm vui đoàn tụ, tim chị thắt lại, anh vẫn chưa thấy đâu. Rồi khi người ta đưa anh về, chị đón anh không phải bằng cái ôm ấm áp, không phải bằng nụ cười thường ngày, mà là bằng đôi hàng nước mắt nghẹn ngào. Anh ra đi mãi mãi, để lại khoảng trống không gì có thể lấp đầy trong trái tim chị, trong ánh mắt thơ ngây của những đứa con vẫn chưa kịp hiểu rằng cha đã không bao giờ trở về nữa…

Trưa 21/3 tại khu vực núi Nghiêm, thuộc địa phận xã Hoàng Khai, huyện Yên Sơn của tỉnh Tuyên Quang đã xảy ra vụ cháy rừng. Do thời tiết hanh khô, thảm thực bì dầy cộng với địa hình trên núi cao gió to khiến đám cháy đã nhanh chóng lan rộng; địa hình núi hiểm trở, đi lại khó khăn càng khiến công tác chữa cháy gặp nhiều khó khăn.

Ứng phó với tình hình cháy rừng ngày càng lan rộng, lực lượng chức năng của tỉnh Tuyên Quang đã huy động công an, bộ đội, dân quân tự vệ cùng người dân địa phương lên núi tham gia chữa cháy rừng. Từ chiều đến đêm ngày 21/3 lương thực, đồ uống đã được người dân ở khắp nơi huy động để tiếp viện cho lực lượng chức năng ở trên núi tham gia chữa cháy rừng.

Sau hơn 17 giờ nỗ lực tạo đường băng cản lửa, quét dọn thực bì tại những khu vực có nguy cơ bén lửa và lan rộng đám cháy, khoảng 9 giờ sáng 22/3 những đám cháy cuối cùng trên đỉnh núi Nghiêm đã được dập tắt. Lực lượng chức năng đã rút dần xuống núi, nhưng vẫn phân công những nhóm nhỏ ở lại canh chừng, theo dõi và kịp thời thông tin nếu có đám cháy phát sinh.

Vụ cháy rừng đã khiến khoảng 20ha rừng phòng hộ tại khu vực núi Nghiêm bị thiêu rụi. Khu rừng phòng hộ này có tổng diện tích hơn 300ha. Cũng theo lực lượng chức năng của tỉnh Tuyên Quang, vụ cháy rừng đã khiến một người tử vong. Nạn nhân là anh Đồng Đại Cường (chồng chị Đào) sinh năm 1985, là người dân ở xã Hoàng Khai, huyện Yên Sơn. Hiện tại, các lực lượng chức năng của tỉnh Tuyên Quang đang tiếp tục điều tra nguyên nhân gây ra vụ cháy rừng.

Kinh nghiệm quý được rút ra

Trả lời nhóm phóng viên Báo Nông nghiệp và Môi trường chiều 23/3, về việc trong 2 ngày liên tiếp 2 vụ cháy rừng diễn ra đó là thách thức quá lớn với địa phương. Tuy nhiên tỉnh Tuyên Quang đã thực hiện thành công việc dập tắt đám cháy, vậy bài học kinh nghiệm gì đã được rút ra?

Ông Phạm Mạnh Duyệt, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Tuyên Quang cho biết, trước hết là sự vào cuộc sát sao và quyết liệt của cấp ủy, chính quyền các cấp từ tỉnh, sở ngành, huyện đến xã và đặc biệt là người dân tại các địa phương. Trong những ngày chiến đấu cam go với lửa rừng, đích thân Chủ tịch UBND, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Tuyên Quang đã xuống trực tiếp các điểm cháy để nắm bắt tình hình và sát sao chỉ đạo; thể hiện quyết tâm cao trong công tác chữa cháy rừng.

Rừng tại những khu vực cháy đều ở trên núi cao, xa khu dân cư do đó ý thức trách nhiệm của người dân bản địa, những người nhất với đám cháy là rất cần thiết. Trong 2 cuộc chiến với giặc lửa, người dân tại huyện Sơn Dương và Yên Sơn có ý thức trách nhiệm rất cao trong công tác phối hợp cùng các cơ quan chức năng tham gia chữa cháy.

Một bài học kinh nghiệm lớn cũng được rút ra đó là công tác chỉ đạo, chỉ huy. Khi phát sinh đám cháy, cần phải có lực lượng chỉ huy thống nhất, hướng dẫn các lực lượng, tổ nhóm chữa cháy hiệu quả; phân tích hướng gió, đặc điểm địa hình, địa chất tại khu vực cháy và lựa chọn thời điểm vàng cũng như quyết định khu tạo đường băng cản lửa phù hợp để ngăn cảm đám cháy lan rộng trong thời gian sớm nhất.

Qua vụ việc cháy rừng lần này, ngành chức năng của tỉnh Tuyên Quang sẽ tiếp tục tuyên truyền, hướng dẫn người dân nâng cao ý thức, trách nhiệm trong công tác bảo vệ, phòng cháy, chữa cháy rừng cùng các kỹ năng vừa chữa cháy rừng hiệu quả, vừa bảo vệ an toàn tín mạng, sức khỏe của bản thân, để tiếp tục bảo vệ, phát triển hiệu quả những cánh rừng ở Tuyên Quang; giữ vững vị trí tốp đầu cả nước về độ che phủ rừng.