Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo. Ảnh: New York Post.
Ông Pompeo thường để hình ảnh mình biểu hiện ra như một chính trị gia theo đường lối cứng rắn chứ không đơn thuần là một nhà ngoại giao, đặc biệt trong những vấn đề liên quan an ninh quốc gia. Ở điểm này, ông tin tưởng và Tổng thống Donald Trump tự tin có một đồng minh thân cận.
Những người làm việc gần ông, nhất là những người "cánh hẩu" không mấy nghi ngờ tham vọng chính trị của vị Ngoại trưởng. Điều này càng thấy rõ trong những cuộc trò chuyện riêng tư, theo những nguồn ngoại giao ẩn danh nói với tờ The Sunday Times.
Nhiều người nói cứ xem cách ông Pompeo xuất hiện tại đại hội đảng Cộng hoà bầu ứng cử viên Tổng thống sẽ thấy thông điệp chính trị rõ ràng.
Ông "chòi" lên từ mái thượng một toà nhà ở Jerusalem (Israel), để phát biểu đề cử ông Trump không chỉ là thể hiện sự trung thành với Tổng thống mà còn muốn người khác nhìn nhận ông vừa là người cứng rắn (trong chính trị quốc tế) vừa là nhà ngoại giao có hiệu quả (tham gia kiến thiết hoà bình Trung Đông).
Tin đồn cũng từ đấy mà thêm lan rộng.
Lại thêm việc tuần rồi, ông phát biểu trước công chúng Wisconsin về chính sách đối ngoại với Trung Quốc. Với thể chế chính trị Hoa Kỳ, nơi các bang có thể thiết lập quan hệ đối ngoại chủ động với bên ngoài, việc Ngoại trưởng phát biểu với công chúng trong nước về vấn đề đối ngoại không có gì lạ. Nhưng với không ít người, đó cũng là cách ông Pompeo duy trì sự hiện diện trên chính trường.
"Ông ta vi phạm các nguyên tắc khi ngầm tranh cử ngay khi còn ngồi ghế Ngoại trưởng", một nguồn tin ngoại giao ẩn danh nói trên tờ The Sunday Times.
Người này nói thêm, "hẳn nhiên ông ta đang chạy đua cho năm 2024 và muốn ngoài Trump thì mình là người ghi dấu ấn nhất". Cuộc đua vào Nhà Trắng 4 năm nữa được cho là sẽ có thêm các ứng cử viên Mike Pence - Phó Tổng thống và Nikki Haley - cựu đại sứ Mỹ tại Liên hơp quốc.
Hồi tháng 5, tờ New York Times đưa một tin tưởng chừng khá vu vơ, rằng ông Pompeo dừng chân lặng lẽ ở Florida trên đường công du Mỹ Latinh về. Nhưng ai để ý sẽ biết rằng, ở đó ông còn ghé chơi nhiều bản doanh của các cựu trào Cộng hoà và cả những mạnh thường quân chủ chốt của đảng này.
Tháng 10 năm ngoái, về thăm bang nhà Kansas, ông bố trí gặp riêng đảng viên Cộng hoà tỷ phú Charles Koch.
Càng lạ hơn là tháng 12 cùng năm đó, mặc dù trong chuyến công du tới London, ông cũng có bữa tiệc diện hẹp với các nhà tài trợ của đảng Cộng hoà.
Mike Pompeo từng được cân nhắc cho ghế thượng nghị sĩ của bang Kansas nhưng chưa một lần ông công khai ý định này. Thay vào đó, ông để lộ với một số nguồn tin là muốn chờ thời đến năm 2024.
Giờ là thời điểm thuận lợi để ông ra mắt, một phần dựa vào ít tháng còn lại trên vai trò Ngoại trưởng.
"Nhiều người làm việc gần ông ấy đều thừa nhận Mike rất muốn một giải pháp cho Afghanistan để ghi dấu ấn, bởi trong nhiều lĩnh vực khác ông ấy đều ít thành công.
Các thoả thuận mới đây giữa Israel với UAE hay Bahrain đều là công lớn của Jared Kushner - con rể kiêm cố vấn của Trump đặc trách vấn đề Trung Đông.
Tại nhiệm kỳ không đầy đủ của ông Pompeo, ngoại giao Mỹ có chiều hướng co lại, theo nhận định của tiến sĩ Robert Manning, thành viên cấp cao của Trung tâm An ninh và Chiến lược Scowcroft thuộc Hội đồng Atlantic. Tinh thần, khí thế bị "chùng khá nhiều". Nhiều vị trí trọng yếu đến nay vẫn khuyết không có sự bổ sung kịp thời, nhưng không hẳn do ông Pompeo, người mới nhận nhiệm sở từ năm 2018, mà bắt nguồn từ thời người tiền nhiệm Rex Tillerson.
Theo các đánh giá, ông Pompeo là người nguyên tắc và ý thức giới hạn trong nhiệm vụ pháp lý của mình. Trong văn phòng ông, ai đến đều có thể nhìn thấy một quyển Kinh thánh đang mở. Đó là để đánh dấu phần trang ông đọc đến lúc đó.
"Tôi cần cập nhật tinh thần và lý trí của mình mỗi ngày, bằng sự thật", ông nói với thính giả tại Hội đồng Thiên chúa giáo toàn Mỹ một lần gặp gỡ hồi tháng 10 năm ngoái.
Ông Pompeo còn quỹ thời gian nên không vội vàng. Năm nay mới 56 tuổi, ông sở hữu bản lý lịch chính trị nặng ký như tốt nghiệp loại ưu và thứ nhất lớp tại Học viện quân sự West Point, tu nghiệp thêm ngành Luật tại Đại học Harvard, kinh qua lĩnh vực kinh doanh thành công tại một doanh nghiệp không gian, gia nhập Quốc hội từ năm 2010 đại diện cho bang Kansas.
Và đáng kể nhất ông từng nắm Cục Tình báo trung ương Mỹ trước khi được Tổng thống Trump mời làm Ngoại trưởng.
