Đằng sau cuộc di dân vùng biển

Nằm trong diện di dời đã nhiều năm nay nhưng gia đình ông Trần Ới (62 tuổi) ở xã Quảng Ngạn, huyện Quảng Điền vẫn chưa thể chuyển đến nơi ở mới. Tìm hiểu mới thấy được nguyên do khiến hộ dân này đang bị “mắc kẹt”.
 

Bất hạnh chồng lên khó khăn

Về vùng bãi ngang ven biển ở huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên- Huế, chúng tôi đi theo sự chỉ dẫn của người dân và phải mất gần 1km len lỏi trên những con đường chật hẹp mới đến được ngôi nhà của ông Trần Ới (62 tuôi) ở tít cuối thôn 11 xã Quảng Ngạn. Trước mặt chúng tôi ngôi nhà cấp 4 cũ kĩ, xuống cấp với đầy vết nứt nẻ. Theo “khổ chủ” tất cả do ảnh hưởng từ các trận “cuồng phong” và sự ôxi hóa từ việc bị nhiễm mặn bởi hơi nước biển.

Sau nhiều năm vận động nhưng đến nay gia đình ông Trần Ới vẫn chưa thể di dời lên sinh sống tại khu TĐC. Ảnh: Tiến Thành.

Sau hồi hàn huyên với đầy thành tích của lão ngư hơn 40 năm gắn bó nghề biển, ông Ới kể về cuộc sống khó khăn. Cuộc đời của người đàn ông bốn mùa gắn với biển này cũng lắm thăng trầm. Hơn 40 năm trước, ông Ới và bà Hồ Thị Giá (vợ ông hôm nay) cùng nhau xây dựng gia đình hành nghề đánh cá.

Cuộc sống quanh năm trên biển, kiếm từng con cá, con mực qua ngày. Hạnh phúc của đôi vợ chồng là khi lần lượt 10 người con chào đời, nhưng cái khó mãi đeo bám gia đình lão ngư này khiến phần lớn con cái dang dở “con chữ”.

Vì thế các con của ông lớn lên cứ thế đi làm ăn xa đỡ đần cho cha, mẹ. Hiện ông, bà sống cùng 4 người con trong căn nhà cấp 4 chật hẹp này. Dù đã gần cái tuổi “thất thập cổ lai hy” nhưng ông Ới vẫn hàng ngày bám biển mưu sinh.

Năm 2013, thực hiện chủ trương di dân vùng sạt lở ven biển, gia đình ông Ới được chính quyền vận động đến khu TĐC. Gia đình được cấp 200m2 đất ở. Tưởng chừng sẽ thoát cảnh bao năm sống lơ lửng trước miệng “hà bá”, thế nhưng 1 năm sau đó, bất hạnh đã ập đến với gia đình, khiến vợ ông phải chịu tật nguyền không thể lao động được nữa.

Ảnh: Tiến Thành.

Vợ ông Ới bị viêm gai cột sống nặng phải vào bệnh viện mổ cấp cứu; ngoài số tiền dành dụm được, gia đình ông đã phải chạy vạy người thân, bà con lối xóm hàng trăm triệu đồng để chữa trị và thuốc thang.

Khó khăn chồng chất, khiến kinh tế gia đình ông ngày càng kiệt quệ. Vì thế đến nay gia đình vẫn chưa thể chuyển lên sống ở khu TĐC. Thửa đất được nhà nước cấp cho gia đình đến giờ vẫn chỉ là cái móng nhà với những thanh sắt chổng chơ, rỉ sét.
 

Chưa biết khi nào lên được TĐC

Hơn 40 năm gắn bó với biển, đã quen từng con sóng, ngọn gió nhưng theo ông Ới nghề đi biển vừa cực nhọc lại khó khăn, việc kiếm sống trên đại dương cũng giống như canh bạc phụ thuộc vào sự may rủi.

Tờ mờ sáng ông đã phải xuống biển đến tối mịt mù mới quay về, khi may mắn cũng kiếm được vài ba trăm ngàn có khi gặp mùa hải sản ông cũng bỏ túi bạc triệu. Những ngày thời tiết không thuận thậm chí cả tháng trời ông không kiếm được đồng nào để về nuôi vợ con. Thế nên, trong tâm trí ông Ới chẳng biết đến bao giờ gia đình mới chuyển lên được khu TĐC.

“Năm nào cán bộ xã cũng đến vận động nhưng do gia đình chưa có tiền nên chưa thể lên ở, bữa nay cất lên cái nhà cũng mất vài trăm triệu, mình là dân bám biển kiếm từng con cá, con tôm mưu sinh qua ngày thì lấy đâu ra khoản tiền lớn như vậy”. Tiếng sóng xô bờ ngoài kia kèm theo những trận gió rít khiến giọng nói của người đàn ông được ví “kình ngư đại dương” này bị chững lại.

Sau một hồi trầm ngâm, ông Ới tiếp tục “chờ tới đây nhận được tiền hỗ trợ tôi sẽ vay mượn thêm lên xây vách, rồi xây dựng tiếp khi nào hoàn chỉnh sẽ chuyển lên ở. Gia đình tôi cũng muốn sớm được di dời lên khu TĐC để cuộc sống được ổn định chứ ở lại nơi này lo lắng lắm”.

Khu TĐC ở xã Quảng Ngạn vần còn nhiều lô đất bị bỏ trống, vắng chủ. Ảnh: Tiến Thành.

Theo quan sát của chúng tôi ở nơi xóm cư dân ven biển thôn 11 của xã Quảng Ngạn, xen lẫn bên những ngôi nhà đã dỡ mái, phá tường thì vẫn còn đó, nhiều ngôi nhà “xập xệ” chỉ một trận mưa rào kèm cơn gió nhẹ là “căn nhà” có thể đổ sập xuống. Trong khi đó, ở khu TĐC đầu thôn cách ngôi nhà ông Ới chừng 1km vẫn còn nhiều lô đất bỏ hoang hoặc chỉ hoàn thành xong móng thô.
 

Tiếp tục vận động

Trong khi đó, ở Quảng Ngạn có 160 hộ bị ảnh hưởng do việc xâm thực của biển, trong đó, còn khoảng 100 hộ chưa thể di dời đến khu TĐC.

“Những hộ có điều kiện kinh tế khi vận động thì họ đi liền vì được hưởng quyền lợi từ việc cấp đất và cấp tiền. Thế nhưng ở Quảng Ngạn vẫn còn nhiều hộ chưa thể vận động di dời được vì hoàn cảnh còn khó khăn, trong đó hộ ông Trần Ới là một điển hình”, ông Nguyễn Đình Vu, Phó Chủ tịch UBND xã Quảng Ngạn cho hay.

Theo tìm hiểu, việc thực hiện TĐC cho người dân ở địa phương này đang gặp nhiều khó khăn, phần do điều kiện kinh tế của người dân, phần do nơi khu TĐC còn thiếu hạ tầng nên người dân còn e ngại.

Ngoài ra, chính quyền đang đối diện với những trở ngại, như việc TĐC, còn phải thực hiện xen ghép vào các khu dân cư chưa tập trung, hơn nữa, ở xã Quảng Ngạn chỉ xây dựng được 1 khu TĐC tập trung nhưng mới san mặt bằng, đường đi nhỏ hẹp, điện, nước vẫn còn hạn chế.

Ảnh: Tiến Thành.

Đã có những trường hợp người dân lên TĐC nhận đất và được cấp giấy chứng nhận QSDĐ nhưng rồi lại quay về nơi cũ. Trước tình hình đó, huyện Quảng Điền cùng với xã Quảng Ngạn đã thống nhất phương án là giao tạm đất và sau khi người dân làm nhà sinh sống ổn định mới tiến hành cấp bìa đỏ, còn nếu sau vài năm mà đất còn bị bỏ hoang thì sẽ rút lại.

Để giải quyết bài toán khó về việc TĐC, vừa qua cơ quan chức năng qua tỉnh Thừa Thiên- Huế đã có quyết định tăng số tiền hỗ trợ cho mỗi hộ gia đình đến khu TĐC thêm 10 triệu đồng. Như vậy, trung bình mỗi hộ sẽ nhận 30 triệu đồng tiền hỗ trợ xây dựng nhà ở.

Thế nhưng, theo Phó Chủ tịch xã Quảng Ngạn, việc tăng hỗ trợ đó vẫn chưa “thấm tháp” vào đâu, trong khi kinh tế nhiều hộ dân rất khó khăn. Để đảm bảo an toàn cho bà con trong mùa mưa bão, chính quyền xã Quảng Ngạn tiếp tục biện pháp tăng cường sự vận động, kêu gọi, cùng với đó sẽ xem xét những chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện vốn vay cho các hộ dân để họ sớm được chuyển lên khu TĐC sinh sống.