Đất đồng bỗng hóa 'đất vàng' và những khuất tất trong đền bù tài sản

Bỗng nhiên biến mất Đồng Vàng

Giữa khu đô thị mới ở phường Phúc Đồng có một bãi chăn trâu nhầy nhụa. Một túp lều rách nát của gã mục đồng tên là Lưu Anh Mạnh (37 tuổi). Mạnh là một trong những người nông dân ở địa phương này bị mất đất cho Dự án sân golf và dịch vụ Long Biên. Sau khi chủ đầu tư lấy đất, thất nghiệp, vợ chồng con cái 5 người bấu víu nhau kiếm sống bằng nghề chăn trâu.

Gã hết nhìn đàn trâu lại đưa mắt qua lớp hàng rào bây giờ đã có bảo vệ nghiêm ngặt, ngăn cản người dân đi vào khu vực sân golf, rồi bảo: Bây giờ muốn đi vào thắp hương cho các môi mộ bên trong sân golf cũng không được nữa. Công sức của cả gia đình tôi mấy chục năm nay đổ xuống cánh đồng trong phút chốc bị người ta cướp mất. Phương án đền bù hỗ trợ lung tung hết cả. Mất đất, mất tài sản, không biết làm nghề gì để sống, cả đàn trâu này cũng không còn chỗ ở. Tôi phải ở cả đêm ngoài bãi sình này trông nom chúng.

Khu đất miếu Đồng Vàng (nay thuộc phường Phúc Đồng, quận Long Biên, TP Hà Nội), trước 1984 vốn là khu đất thùng vũng, bỏ hoang, không ai quản lý canh tác.

Năm 1984, sau quãng thời gian nhường nhà cho Đoàn 871 – Bộ Quốc phòng làm nhà ở cho bộ đội, 5 con người trong gia đình ông Lưu Văn Đầm dắt díu nhau ra miếu Đồng Vàng khai hoang vỡ đất làm kinh tế. Khó có thể nói hết những gian truân, khổ nhọc mà gia đình ông Đầm phải đối mặt khi thực hiện ý tưởng hoán cải cánh đồng hoang.

Trong ký ức anh Lưu Anh Mạnh, người con trai cả ông Đầm, những năm ấy cơ cực đến nỗi, có khi, cả gia đình anh phát có một bờ cỏ dài tầm mấy chục mét thôi mà mất tận cả tháng trời. Phát đến đoạn cuối thì đoạn đầu cỏ đã mọc um tùm lên như cũ. Hết phát lại đến đào, đắp, khuân vác... Lại có những ngày, ông Đầm ngâm mình liên tục từ sáng đến tận đêm khuya ở dưới thùng, dưới vũng. Bữa ăn qua quýt vợ con mang cho cũng phải chôn chân dưới bùn đất, đứng mà ăn.

Chứng kiến công cuộc khai hoang chẳng khác gì kỳ tích của gia đình ông Đầm ở cánh đồng Đồng Vàng, năm 1993, HTX nông nghiệp Gia Thụy đã vận động họ nhận thầu khoán thêm khoảng 10.000m² đất thùng vũng, hoang hóa bên cạnh để tiếp tục khai hoang, cải tạo.

Để vợ chồng con cái gia đình nông dân này yên tâm, HTX còn làm cả hợp đồng giao khoán hẳn hoi. Cả 5 con người lớn bé lại mài sức ra đổ xuống những bờ cỏ cao vượt quá đầu, đổ xuống những thùng, những vũng ngập hết một thân người. Và thỉnh thoảng, đâu đó trong đám cỏ um tùm, dưới những thùng vũng họ còn đào phải cả xương người. 14 ngôi mộ vô danh được cất trên cánh đồng này trong quá trình gia đình ông Đầm khai hoang.

Cuối cùng cánh đồng hoang chưa một ai dám nghĩ đến việc cải tạo phải chịu khuất phục bởi sức vóc, bàn tay, khối óc gia đình người nông dân tận lực. Thùng vũng, cánh đồng hoang hóa xưa kia trở thành một khu trang trại sản xuất nông nghiệp kiểu mẫu. Qui củ, phì nhiêu và giàu có. Cánh đồng hoang trở thành cánh đồng vàng đúng nghĩa. Một thành tựu mà cái giá phải trả là cả cuộc đời của ông Đầm. Ông mất vì cơn bạo bệnh ngay khi cánh đồng hoang trở thành khu trang trại.

Tiếp tục sự nghiệp chinh phục đồng Miễu, Đồng Vàng, người con trai cả Lưu Anh Mạnh trực tiếp tiếp quản khu trang trại, tiếp tục ký hợp đồng thuê đất với UBND phường Phúc Đồng để phát triển sản xuất với giá 70 kg thóc tẻ/một sào. Lại những tháng ngày tận lực đổ công sức, tiền của xuống đồng.

Không phụ lòng người cha quá cố, Lưu Anh Mạnh được chính quyền địa phương trao tặng danh hiệu Gia đình sản xuất kinh doanh giỏi, dự hết hội nghị này đến đại hội khác về gương sản xuất nông nghiệp tiên tiến. Mạnh tham vọng, sẽ biến khu trang trại của gia đình mình trở thành khu sản xuất nông nghiệp công nghệ cao.

Đến thời điểm hiện tại, UBND quận Long Biên vẫn chưa ban hành quyết định mới để phê duyệt bồi thường, hỗ trợ cho gia đình anh Lưu Anh Mạnh

Bây giờ thì cánh đồng Đồng Vàng, đồng Miễu đã biến mất. Thay vào đó là bãi đất bị san phẳng lỳ để xây dựng sân golf.

Năm 2014, dự án xây dựng sân golf và dịch vụ Long Biên do Cty CP đầu tư xây dựng Long Biên đã lấy đi toàn bộ khu đất của gia đình để phục vụ dự án. Quyết định 6544/QĐ-UBND ngày 8/12/2014 của UBND TP Hà Nội ghi rõ: Thu hồi 75.145m² đất tại phường Phúc Đồng và Gia Thụy (quận Long Biên), giao 334.182 m² cho Cty CP Đầu tư xây dựng Long Biên thực hiện dự án xây dựng sân golf và dịch vụ Long Biên. Cánh đồng nhanh chóng thành khu đất vàng.

Dẫu biết việc xây dựng sân golf đã được phê duyệt, nhưng cái cách người ta đối xử với cánh đồng, với những người bỏ cả cuộc đời để cải tạo nó quả là bất công. Lẽ dĩ nhiên, đất đai thuộc sở hữu của Nhà nước, nhưng còn tài sản trên đất, công sức của cả gia đình mấy chục năm qua để cải tạo cánh đồng người ta cũng chẳng thèm xem ra gì.

Đến thời điểm hiện tại, UBND quận Long Biên vẫn chưa ban hành quyết định mới để phê duyệt bồi thường, hỗ trợ cho gia đình anh Lưu Anh Mạnh, chưa đền bù tài sản trên đất và công tôn tạo của anh Mạnh đối với 7.344m² đất. Trong khi đó từ ngày 10/9/2015, Cty Cổ phần đầu tư Long Biên đã tổ chức san ủi và hủy hoại toàn bộ tài sản trên đất và phá vỡ hệ thống trang trại gia đình ông Mạnh xây dựng.

Những quyết định khó hiểu

Ngay sau khi dự án xây dựng sân golf và dịch vụ Long Biên do Cty CP Đầu tư xây dựng Long Biên triển khai, gia đình anh Mạnh đồng ý bàn giao mặt bằng, tuy nhiên, đây là dự án được Nhà nước giao cho chủ đầu tư tự thỏa thuận đền bù với người dân. Một quy trình khá nhiều khuất tất và cực kỳ khó hiểu.

Trong một tờ trình của UBND phường Phúc Đồng gửi UBND quận Long Biên từ năm 2014 đã xác định rất rõ hiện trạng phần đất 7.344 m² của gia đình anh Mạnh như sau: Diện tích 7.344 m² đất nông nghiệp được UBND phường cho thuê thầu. Cty CP Đầu tư xây dựng Long Biên lên phương án và chi trả phần cây cối hoa màu, vật kiến trúc trên đất, công tôn tạo đối với phần diện tích thuê thầu.

Liên tiếp trong một thời gian dài, Lưu Anh Mạnh bỏ công sức cùng với các đoàn kiểm tra thống kê tài sản trên đất. Ngày 6/7/2015, UBND quận Long Biên ban hành Quyết định số 5045/QĐ–UBND “Về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ đối với hộ Lưu Văn Mạnh trong phạm vi giải phóng mặt bằng thực hiện dự án sân golf và dịch vụ Long Biên, phường Phúc Đồng”.

Tuy nhiên, chỉ trong một thời gian ngắn, không hiểu vì lý do gì, đến ngày 3/8/2015, UBND quận Long Biên ban hành Quyết định số 6371/QĐ–UBND “Về việc điều chỉnh chủ sử dụng đứng tên phương án tại Quyết định số 5045".

Dự án sân golf dịch vụ Long Biên

Trong các bản phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư, gia đình anh Mạnh được đền bù thiệt hại tổng cộng 1.692.403.000 đồng. Trong đó chủ yếu là tiền bồi thường tài sản trên đất. Tuy nhiên, điều đáng nghi ngờ ở chỗ, diện tích đất trong phương án bồi thường hỗ trợ này không phải là 7.334 m² đất nông nghiệp mà là 8.295 m². Vì vậy, ngay sau khi có Quyết định số 6371 của UBND quận Long Biên, anh Lưu Anh Mạnh đã làm đơn khiếu nại gửi Chủ tịch UBND quận, Chủ tịch UBND phường với nội dung: Phương án bồi thường không chính xác, không trung thực, trái pháp luật...

Ngoài phần chênh lệch về diện tích đất thì tài sản, công trình vật kiến trúc trên đất cũng bị khống lên. Gia đình anh Mạnh có một căn nhà cấp 4 có diện tích 155m², một căn nhà cấp 4 có diện tích 107 m², nhà sàn 30 m², nhà tạm 110 m², nhà tạm 105 m²...

Tuy nhiên trong phương án bồi thường lại có đến 6 căn nhà cấp 4. Ngoài ra còn xác định cả đường bê tông trên phần đất giao khoán mặc dù chẳng có con đường nào như thế cả.

Ngay sau khi có khiếu nại của anh Mạnh, đến ngày 14/8/2015, UBND quận Long Biên tiếp tục ban hành QĐ số 6668/QĐ-UBND về việc hủy các Quyết định số 5045 và 6371 về lý do sai số về diện tích đất và tài sản trên đất bồi thường, hỗ trợ và các chế độ bồi thường chưa đúng. Ngày 7/9/2015, quận Long Biên có trả lời bằng văn bản hộ ông Lưu Anh Mạnh với nội dung: “Kiến nghị của ông Lưu Anh Mạnh là đúng".

Điều đáng ngạc nhiên và vô cùng bức xúc ấy là trong lúc phương án bồi thường hỗ trợ còn đang khúc mắc thì ngày 10/9/2015, tức chỉ 3 ngày sau khi có văn bản trả lời những kiến nghị của anh Mạnh là đúng, Cty Long Biên đã san ủi toàn bộ diện tích đất của gia đình anh Mạnh.