Ông Trương Văn Hồng (thôn Hà Loan, TP Cẩm Phả) nhiều lần kiến nghị chuyển đổi đất rừng nhưng không thành. Ảnh: Nguyễn Thành.
Đất ở nông thôn, đất rừng sản xuất biến thành đất rừng phòng hộ
Thôn đảo Hà Loan (xã Cộng Hòa) là thôn đảo duy nhất của TP Cẩm Phả (tỉnh Quảng Ninh). Nhiều năm trước, người dân đảo muốn lên đất liền phải đi qua bãi triều dài cả cây số, hoặc đợi khi thuỷ triều lên sẽ nhờ thuyền, mủng, đò đưa qua.
Để đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân, phục vụ phát triển kinh tế xã hội cũng như triển khai chương trình xây dựng nông thôn mới, năm 2016, TP Cẩm Phả đã đầu tư xây dựng đường dẫn và bến cập tàu đảo Hà Loan thuộc xã Cộng Hoà với chiều dài 1,3km, cùng các hạng mục phụ trợ thuộc thôn Lạch Cát, phía bờ đối diện đảo Hà Loan.
Năm 2019, tuyến đường hoàn thành và đưa vào sử dụng đã tạo thuận lợi trong việc đi lại của người dân. Thôn đảo Hà Loan không còn biệt lập như trước đây; giao thông nối liền đã đáp ứng nhu cầu đi lại, lưu thông hàng hoá của người dân. Tuy nhiên, thời gian qua, người dân sinh sống trên thôn đảo Hà Loan gặp khó trong việc đầu tư phát triển kinh tế, đặc biệt là kinh tế nông nghiệp, khi toàn bộ đất thuộc quyền sử dụng đã biến từ đất rừng sản xuất thành đất rừng phòng hộ.
Ngồi dưới mái hiên căn nhà cấp 4, ông Triệu Văn Hồng (thôn Hà Loan, xã Cộng Hòa) buồn bã kể, năm 1993, sau khi được cấp đất sản xuất nông, lâm nghiệp, ông bắt đầu trồng vải thiều theo chính sách phát triển kinh tế ở địa phương. Năm 2013, sổ chứng nhận quyền sử dụng đất của ông Hồng hết hạn, ông đã đến UBND TP Cẩm Phả để xin cấp mới.
Cầm sổ mới về nhà, ông Hồng không xem kỹ nội dung mà chỉ cất vào trong tủ. Đến khi có việc cần đến, ông mở sổ ra mới tá hỏa khi thấy đất rừng sản xuất của gia đình đã trở thành đất rừng phòng hộ. Toàn bộ diện tích 400m2 đất ở của gia đình ông Hồng cũng theo đó mà biến mất.
Còn với trường hợp của ông Trương Văn Hồng (thôn Hà Loan), do diện tích đất rừng sản xuất biến thành rừng phòng hộ, các con ông hiện đều phải đi tìm các công việc ở xa nhà, làm công nhân ở khu công nghiệp, do không thể phát triển kinh tế ở địa phương.
Nhiều năm nay, người dân thôn Hà Loan đã nhiều lần gửi đơn kiến nghị lên UBND TP Cẩm Phả nhưng đến giờ vẫn chưa được chính quyền địa phương giải quyết. "Ngày 19/9/2022, tôi có nộp hồ sơ thực hiện việc cấp đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất từ đất rừng phòng hộ sang đất rừng sản xuất. Tuy nhiên, đến ngày 3/10/2022, Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất có văn bản trả lại hồ sơ với lý do chưa điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng xã Cộng Hòa theo quyết định số 2614/QĐ-UBND ngày 30/6/2017", ông Hồng cho biết.
Ông Trương Văn Hồng được giao 8ha đất trống đồi trọc từ năm 1998 để trồng rừng và sản xuất nông lâm kết hợp. Ảnh: Nguyễn Thành.
Theo ông Hồng, nguồn gốc đất của gia đình là đất khai hoang và sử dụng vào mục đích trồng rừng sản xuất từ năm 1992, đến năm 1998, ông đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất vào mục đích đất trồng rừng sản xuất. Năm 2013, UBND xã Cộng Hòa thực hiện chủ trương cấp đổi giấy chứng nhận và đã cấp đổi bìa đỏ của gia đình tôi. Trong bìa đỏ có ghi mục đích đất rừng phòng hộ,
"Tại sao đối với trường hợp đã được cấp bìa năm 1998 vào mục đích đất rừng sản xuất rồi. Đến khi nhà nước cấp sai cho gia đình tôi năm 2013 nhưng nay lại yêu cầu phải đúng quy hoạch (trong khi quy hoạch này đến năm 2017 mới được phê duyệt)", ông Hồng thắc mắc.
Sau đó đến ngày 4/11/2022 tôi có gửi tiếp đơn vào Ban tiếp công dân để đề nghị UBND Thành phố trả lời kiến nghị của gia đình tôi và có văn bản xác định sẽ trả lời trước ngày 25/11/2022 nhưng đến nay hơn 4 tháng rồi vẫn không được trả lời đơn.
Mặc dù UBND Thành phố đã có chủ trương cấp đổi lại toàn bộ những trường hợp cấp sai mục đích sử dụng đất vào đất rừng phòng hộ. Cụ thể là 118 trường hợp trên địa bàn xã Cộng Hòa nhưng đến nay đã hơn 2 năm rồi vẫn chưa triển khai thực hiện.
"Gia đình tôi chỉ là những người nông dân không hiểu biết nhiều, thực sự chỉ muốn đề nghị thành phố trả lại đúng quyền lợi của gia đình theo đúng quy định của pháp luật. Nếu như cứ để đất rừng phòng hộ thì gia đình chúng tôi làm sao có thể trồng lại cây rừng theo đúng mục đích đất mà nhà nước đã đề ra làm ảnh hưởng rất nhiều đến công việc và nguồn kinh tế đối với gia đình chúng tôi", ông Hồng chia sẻ.
Chính quyền địa phương loay hoay
Ngày 23/9/2021, TP Cẩm Phả đã có buổi làm việc để giải quyết kiến nghị của người dân thôn Hà Loan (xã Cộng Hòa). Theo UBND xã Cộng Hòa, hiện nay trên địa bàn xã có 118 hộ dân đã được nhà nước cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâm nghiệp từ những năm 1996, 1997 đến 2003 với mục đích sử dụng là đất rừng sản xuất nhưng đến năm năm 2013, 2015, 2018 được cấp đổi lại giấy chứng nhận với mục đích là đất rừng phòng hộ. Các hộ gia đình kiến nghị cấp đổi lại thành đất rừng sản xuất.
Theo biên bản làm việc ngày 23/9/2021, các cơ quan chuyên môn như phòng Tài nguyên- Môi trường, Phòng Kinh tế, Hạt Kiểm lâm) cho biết, về quy hoạch 3 loại rừng, toàn bộ diện tích của 118 hộ gia đình kiến nghị thuộc quy hoạch rừng sản xuất qua các thời kỳ (Quyết định 4903/QĐ- UBND ngày 27/12/2007; Quyết định số 2668/QĐ-UBND ngày 14/11/2014, Quyết định số 3722/QĐ-UBND ngày 19/9/2018).
Còn về quy hoạch nông thôn mới theo Quyết định 2614/QĐ-UBND ngày 30/6/2017 do UBND thành phố phê duyệt thì diện tích của 118 hộ gia đình kiến nghị là rừng phòng hộ, số ít còn lại là đất rừng sản xuất. Về quy hoạch sử dụng đất thời kỳ 2021-2030, theo Quyết định số 837/QĐ-UBND ngày 19/3/2021, đối chiếu quy hoạch tại vị trí các hộ đang sử dụng hầu hết là đất dự trữ phát triển.
Có thể nói, đã xảy ra việc chồng chéo về quy hoạch, có những khu vực đối chiếu với quy hoạch 3 loại rừng thì đảm bảo là khu vực rừng sản xuất, nhưng khi đối chiếu với quy hoạch nông thôn mới thì lại là khu vực đất rừng phòng hộ.
Biên bản làm việc giữa UBND TP Cẩm Phả, Sở Tài nguyên Môi trường và Sở NN-PTNT ngày 23/9/2021. Ảnh: Nguyễn Thành.
Biên bản làm việc ngày 23/9/2021 có ghi, kiểm tra hiện trường cho thấy toàn bộ diện tích rừng của 118 hộ gia đình xã Cộng Hòa kiến nghị, theo hồ sơ kiểm kê rừng 2015 và diễn biến rừng 2016-2020 là rừng trồng (chủ yếu là cây keo). Sau khi nghe đại diện các cơ quan chuyên môn của thành phố Cẩm Phả và UBND xã Cộng Hòa báo cáo, đại diện các cơ quan, đơn vị tham gia cuộc họp đã thống nhất ý kiến.
Theo đó, đề nghị UBND thành phố Cẩm Phả chỉ đạo các cơ quan chuyên môn ra soát chính xác các quy hoạch về nông thôn mới theo Quyết định số 2614/QĐ- UBND ngày 30/6/2017 do UBND thành phố phê duyệt. Việc cấp đổi lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không phù hợp với mục đích sử dụng đất đã cấp. Trên cơ sở đó, điều chỉnh, đính chính lại giấy chứng nhận đã cấp cho các hộ gia đình theo đúng quy định của pháp luật. Báo cáo kết quả về Sở NN-PTNT trước ngày 05/10/2021.
Đề nghị UBND TP Cẩm Phả thực hiện việc quản lý toàn bộ diện tích của 118 hộ gia đình trên theo đúng quy chế quản lý rừng sản xuất đã được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 3722/QĐ-UBND ngày 19/9/2018.
Tại văn bản số 2334 của UBND TP Cẩm Phả ban hành ngày 10/6/2022 về việc trả lời, hướng dẫn một số nội dung trồng rừng loài cây lim, giổi, lát trên địa bàn xã Cộng Hòa có ghi "Quy hoạch ba loại rừng tại đảo Hà Loan: Căn cứ Quyết định số 3722/QĐ- UBND ngày 19/9/2018 của UBND tỉnh về việc phê duyệt kết quả rà soát điều chỉnh, quy hoạch 3 loại rừng đến năm 2025, định hướng điều chỉnh đến năm 2030 tỉnh Quảng Ninh; diện tích đất lâm nghiệp núi đất tại đảo Hà Loan được quy hoạch là rừng sản xuất".
UBND TP Cẩm Phả ban hành văn bản số 2334 ngày 10/6/2022. Ảnh: Nguyễn Thành.
Các hộ dân tại đảo Hà Loan đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và không vi phạm pháp luật về đất đai thì được thực hiện các quyền của người sử dụng đất. Như vậy, các hộ dân có nhu cầu trồng rừng gỗ lớn bằng loài cây lim, giổi, lát trên diện tích đất rừng sản xuất được thực hiện các quyền của người sử dụng đất theo quy định của Luật Đất đai và đầu tư phát triển rừng sản xuất theo quy định của Luật Lâm nghiệp.
Tuy nhiên, đã hơn 1 năm nay, người dân thôn Hà Loan (xã Cộng Hòa, TP Cẩm Phả) vẫn mong ngóng được chuyển đổi từ đất rừng phòng hộ sang đất rừng sản xuất như trước, nhưng đổi lại vẫn là sự im lặng từ chính quyền địa phương.
Hiện nay, để xây dựng NTM bền vững, thôn Hà Loan đang cần nguồn lực, sự đầu tư nhằm phát triển kinh tế, tăng thu nhập cho người dân. Tuy nhiên, với quỹ đất hạn chế, đất rừng sản xuất thành rừng phòng hộ đã gây trở ngại không nhỏ đến nguồn thu nhập của người dân địa phương.
