Để sản phẩm OCOP ở Nghệ An vươn xa

Cũng từ đây, người dân có điều kiện đóng góp xây dựng Nông thôn mới (NTM) một cách hiệu quả hơn.

Tiềm năng

Lợi thế, khí hậu, thổ nhưỡng thuận lợi cho phát triển cây dược liệu và được UBND tỉnh và Sở Khoa học và Công nghệ Nghệ An hỗ trợ giống, công nghệ, ông Phạm Xuân Diện mạnh dạn thành lập Công ty cổ phần (CP) dược liệu Pù Mát sản xuất sản phẩm trà túi lọc (cà gai leo, dây thìa canh và giảo cổ lam). Sản phẩm được người tiêu dùng tin dùng và tiêu thụ ngày một tăng. Sau khi sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP 4 sao, với sản lượng tiêu thụ tăng thêm 20%, doanh nghiệp này tự tin đưa sản phẩm ra các thị trường khó tính trong và ngoài tỉnh.

Thời gian gần đây, Công ty CP dược liệu Pù Mát tiếp tục phát triển thêm 10 ha, nâng tổng số diện tích vùng nguyên liệu lên hơn 22 ha, trong đó, liên kết với gần 150 hộ chủ yếu là đồng bào các dân tộc thiểu số để trồng nguyên liệu. Theo công ty, mỗi ha trồng dược liệu cho thu nhập từ 210-270 triệu đồng, cao gấp bốn, năm lần so với trồng mía. Nhờ đó, góp phần xóa đói, giảm nghèo, nâng cao thu nhập cho bà con dân tộc thiểu số ở huyện miền núi Con Cuông.

Hiện, doanh nghiệp đã tăng cường đầu tư thiết bị máy móc, phát triển thêm các dòng sản phẩm cao cấp như cao các loại dược liệu (cao cà gai leo) để người tiêu dùng thuận lợi hơn trong sử dụng. Giám đốc Công ty CP Dược liệu Pù Mát Phạm Xuân Diện chia sẻ: "Đây là những sản phẩm trong số 115 sản phẩm OCOP đạt hạng 3 sao trở lên mà tỉnh Nghệ An đã thực hiện trong hai năm qua, đạt 127,8% kế hoạch; Trong đó, 26 sản phẩm OCOP đạt 4 sao và 89 sản phẩm đạt 3 sao".

Quỳnh Lương, một trong những xã bãi ngang huyện Quỳnh Lưu có loại vi tảo quý. Loại vi tảo này có thể phát triển thành các loại sản phẩm tảo Spirulina (tảo xoắn) để sản xuất thực phẩm chức năng tăng cường sức khỏe. Nhờ sự giúp đỡ chuyển giao công nghệ của Viện Công nghệ sinh học và các chuyên gia đầu ngành, Công ty CP Khoa học Công nghệ tảo Việt Nam hoàn thiện quy trình phân lập, lưu giữ giống, công nghệ nuôi trồng các sản phẩm từ tảo xoắn tại Nghệ An. Các sản phẩm chế biến từ tảo xoắn Nghệ An đạt sản phẩm tiêu biểu cấp khu vực.

Năm 2019, 3 sản phẩm do công ty sản xuất là tảo xoắn, đậu tương lên nem và đông trùng hạ thảo triển khai Chương trình OCOP và đạt 4 sao. Các sản phẩm sản xuất từ tảo xoắn Nghệ An có chất lượng tương đương với hàng ngoại. Sau khi các sản phẩm này đạt chuẩn OCOP, đã có nhiều khách hàng và các đại lý trong và ngoại tỉnh, nhất là Hà Nội và các tỉnh phía Bắc tìm đến.

Sản phẩm còn được người tiêu dùng tín nhiệm đưa sang Lào, nhờ đó, sản lượng tiêu thụ sản phẩm tăng nhanh. Năm 2019, doanh thu của doanh nghiệp đạt 4 tỷ đồng, năm 2020 doanh thu tăng hơn 5 tỷ đồng; tạo việc làm cho hơn 50 lao động. Hiện doanh nghiệp đang hoàn tất các thủ tục để xuất khẩu các sản phẩm từ tảo xoắn và đạt OCOP 5 sao.

Sen quê Bác là biểu tượng văn hóa đặc biệt của huyện Nam Đàn. Vợ chồng anh Phạm Kim Tiến đã biến biểu tượng này thành vật chất có giá trị. HTX Nông nghiệp sen quê Bác được thành lập đã chế biến sen thành các loại sản phẩm trà lá sen, trà ướp bông sen, trà liên tu (nhụy sen), trà tâm sen cùng các sản phẩm từ sen khác phục vụ du khách hành hương về thăm quê hương Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Ngoài việc nhân giống các giống sen quý các vùng miền về trồng ở Nam Đàn để sản xuất các loại trà sen, HTX còn lai tạo nhân ra giống sen “Made in Nghệ An” là hoa sen “ngàn cánh”, màu trắng phớt hồng đặc biệt. Để tạo sản phẩm phong phú đã dạng, chất lượng cao, HTX đã đầu tư hơn 2 tỷ đồng mua thiết bị và đầu tư công nghệ chế biến, thiết kế bao bì mẫu mã cùng các hỗ trợ quảng bá thương hiệu khác.

Hiện HTX đã có bảy sản phẩm OCOP, trong đó 2 sản phẩm 4 sao và 5 sản phẩm đạt 3 sao. Sắp tới, HTX đang lên kế hoạch mở rộng diện tích sen nguyên liệu ở các huyện, thị khác, đồng thời, mở hướng xuất khẩu sản phẩm.

Để sản phẩm OCOP vươn xa

Các sản phẩm được công nhận đạt tiêu chuẩn OCOP đã có tác động lớn đến xây dựng NTM tại các địa phương. Chủ tịch UBND huyện Anh Sơn Hoàng Quyền cho rằng,  trong chương trình xây dựng NTM của địa phương, việc xã có các sản phẩm OCOP đạt 3 sao trở lên là rất quan trọng, bởi nâng cao giá trị đặc sản của địa phương, từ đó tạo thêm việc làm, thu nhập cho một bộ phận lao động nông thôn.

Cũng từ đây, người dân có điều kiện đóng góp xây dựng NTM một cách hiệu quả hơn. Ở Anh Sơn có sản phẩm gà và trứng gà sạch của HTX sản xuất kinh doanh nông nghiệp xã Lĩnh Sơn đạt sản phẩm OCOP 3 sao với quy trình chăn nuôi dùng thảo dược thay thế thuốc kháng sinh, số người đặt hàng mua sản phẩm ngày một nhiều. Với với mẫu mã bao bì có truy xuất nguồn gốc, sản phẩm trứng gà sạch của HTX đang từng bước vào siêu thị với giá bán cao hơn trứng gà bình thường.

Hay 60 hộ dân ở xã Đỉnh Sơn (vùng cam Bãi Phủ) được hỗ trợ trồng 50 ha cam theo tiêu chuẩn VietGAP đạt sản phẩm OCOP, khách hàng tìm đến tận vườn để mua với giá cao hơn giá thị trường. Trên cơ sở thành công đó, xã Đỉnh Sơn sẽ phát triển trên 200 ha cam Bãi Phủ, tạo thành làng nghề trồng cam Bãi Phủ, giải quyết việc làm ổn định cho trên 300 lao động nông thôn, nâng cao giá trị thu nhập cho các hộ dân tham gia.

Trưởng phòng nông nghiệp huyện miền núi Thanh Chương Trần Phi Hùng cho biết: Ban chỉ đạo đã cùng các chủ thể (liên quan đến các sản phẩm chè, hương trầm, trám, cam, gà..) phải hoàn thiện các khâu quan trọng mà người sản xuất còn yếu kém để  hướng dẫn hồ sơ, thủ tục pháp lý, hoàn thiện mẫu mã, bao bì, trong đó có nhãn mác, mã vạch, mã QR… cho phù hợp quy định trước khi đưa ra thị trường. Mời cơ quan chức năng về đánh giá và công nhận chất lượng sản phẩm, vệ sinh an toàn thực phẩm, tiêu chuẩn VietGAP...

Theo UBND huyện Anh Sơn, từng xã có chương trình hỗ trợ riêng cho sản phẩm sớm hoàn thiện sản phẩm OCOP, như người trồng, chế biến chè ngoài việc hướng dẫn hoàn thiện hồ sơ OCOP, quản lý chất lượng theo ISO, còn được hỗ trợ 60 bộ máy bơm cho những người theo tiêu chuẩn VietGAP…

Tuy nhiên, do thời gian triển khai ngắn nên số người hiểu biết về sản phẩm OCOP là chưa nhiều. Việc áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ cao và quảng bá các sản phẩm vẫn còn hạn chế. Do đó, để có nhiều sản phẩm OCOP đạt chất lượng nhiều sao, có thể vươn xa, tỉnh Nghệ An nói chung và các địa phương nói riêng cần tiếp tục đẩy mạnh công tác truyền thông các sản phẩm OCOP; Tiếp tục đào tạo, tập huấn nhằm giúp cho các chủ thể nâng cao kỹ năng sản xuất, ứng dụng KHKT vào sản xuất, đẩy mạnh xúc tiến thương mại, quản bá sản phẩm.

Đồng thời, xây dựng các điểm trưng bày bán sản phẩm OCOP tại các địa phương; trao đổi hàng hóa sản phẩm OCOP giữa các tỉnh. Tiếp tục huy động lồng ghép các nguồn lực, nhất là biết phát huy vai trò chủ thể của cá nhân, doanh nghiệp, HTX và có cơ chế hỗ trợ tư vấn kịp thời.

Các địa phương tiếp tục rà soát, chủ động có chính sách hỗ trợ các sản phẩm OCOP; tổ chức các cuộc thi ý tưởng sáng tạo, hình thành các sản phẩm OCOP, từ sản phẩm gia đình thành sản phẩm OCOP… Hy vọng đến năm 2025 Nghệ An sẽ hoàn thành và vượt các chỉ tiêu chương trình OCOP đã đề ra góp phần thay đổi diện mạo các vùng quê Nghệ An.