Về các huyện phía đông Trường Sơn (thuộc tỉnh Gia Lai) đi đâu cũng có thể bắt gặp nụ cười rạng rỡ của những chủ vườn bắp lai (ngô lai). Không có “duyên” trồng được các loại cây “danh giá” như cà phê, hồ tiêu, cao su như ở tây Trường Sơn, nhưng huyện Kông Chro lại được thiên nhiên biệt đãi khí hậu, thổ nhưỡng thích hợp SX bắp lai.
CÂY TRỒNG SỐ MỘT
Chính thức có mặt ở vùng đất này khoảng năm 2000, có những năm, diện tích cây bắp lai đã lên đến 20.000 ha vụ mùa. Cũng như nhiều loại cây khác, bắp lai cũng không tránh khỏi “truân chuyên” khi mà có những thời điểm, cây mía và sắn chiếm ưu thế. Tuy nhiên nhiều năm trở lại đây, bắp lai đã lấy lại được vị thế độc tôn bởi loại cây này dễ trồng, chăm sóc và thu hoạch; đặc biệt là đầu ra luôn ổn định.
Theo Phòng NN-PTNT huyện Kông Chro, tính đến giữa tháng 8/2012, toàn huyện đã gieo trồng được khoảng 27 nghìn ha cây trồng các loại vụ mùa, riêng cây bắp đã chiếm đến gần nửa diện tích (hơn 10 nghìn ha bắp lai và 665,1 ha bắp địa phương). Con số này cho thấy nông dân nơi đây đã tin tưởng và gắn với loại cây trồng này như thế nào!
Ông Nguyễn Tấn Tùng, Giám đốc vùng 6, Cty TNHH Hạt giống CP Việt Nam cho biết: Năm 1995, khi CP đưa giống ngô CP.888 vào Gia Lai, diện tích bắp lai toàn tỉnh này lúc bấy giờ chưa đến 1.000 ha. Với nhiều chính sách hỗ trợ của Nhà nước, DN và ngành chuyên môn, thêm vào đó là nông dân thấy được hiệu quả thực sự của việc SX bắp lai nên đến năm 2010, Gia Lai đã có diện tích bắp lai lên đến trên 50 ngàn ha.
Nông dân- đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số không thể bỏ giống bắp địa phương bởi đây là giống bắp nếp, luộc lên ăn dẻo và thơm, có nhiều chất dinh dưỡng. Hơn thế, nhu cầu ủ rượu bằng nguyên liệu bắp (chỉ là bắp địa phương) cũng rất cao trong các bản làng. Tuy nhiên cũng chỉ cần trên 600 ha là đủ cho nhu cầu này của cả huyện. Còn lại, đồng bào vẫn hướng về cây bắp lai và trên thực tế, diện tích loại cây này được tăng lên hàng năm.
Trưởng phòng NN-PTNT huyện Kông Chro, ông Võ Văn Hưng cho biết: Có thời điểm, cây mía đã “lấn” diện tích bắp lai trong cơ cấu cây trồng của huyện. Tuy nhiên do nhu cầu chế biến thức ăn chăn nuôi từ sản phẩm bắp lai rất lớn, trong khi loại cây này không kén đất, dễ trồng, giá cả ổn định nên đã nhanh chóng chiếm lại ưu thế.
Xác định bắp lai là “cây trồng số một” nên nhiều năm gần đây, Phòng NN&PTNT huyện đã triển khai nhiều chương trình khảo nghiệm, trình diễn một số giống bắp lai trên địa bàn. Đến thời điểm này, theo ông Hưng thì một số giống bắp lai như CP.888, CP.333… đã chiếm ưu thế tuyệt đối, rất được nông dân ưa chuộng.
BẮP LAI LÀM GIÀU
Trong cái bạt ngàn của bắp lai ấy, không khó nhận ra những nụ cười rạng rỡ trên khuôn mặt nông dân. Họ vui vì đã đầu tư đúng hướng, vui vì một vụ bắp được mùa, được giá. Nông dân Nguyễn Văn Lệ (thôn 9, xã Yang Trung) cho biết: Trước kia, gia đình ông trồng sắn và bí trên diện tích 1,5 sào đất. Tuy nhiên qua nhiều năm không đạt hiệu quả, năm 2010, được sự hướng dẫn của Phòng NN-PTNT huyện và sự hỗ trợ một phần giống, kỹ thuật của Cty TNHH Hạt giống CP. Việt Nam, gia đình ông đã trồng thử giống bắp CP.333 và đến nay, ông đã chuyển toàn bộ diện tích đất nông nghiệp của gia đình sang trồng loại cây này.
Gia đình ông Nguyễn Biên Thùy, bà Đàm Thị Lý từ Hải Dương chuyển vào Đăk Lăk từ năm 1986. Làm ăn khó khăn nên năm 2003, ông bà lại dắt díu con cái chuyển về thôn Cà Ná (xã Chơ Loong, Kông Chro). Khai khẩn được 4 ha đất nông nghiệp, ông bà chuyển đổi từ bí sang ớt, rồi đến nhiều loại cây trồng khác, tuy nhiên vẫn không đủ ăn vì liên tục bị mất mùa. Qua khảo nghiệm, 3 năm nay, gia đình ông đã chuyển sang trồng một số giống bắp lai như CP.555, CP.333…
Ông cho biết: Giống CP.555 là loại giống chịu dày, trồng 20 kg giống/ha, thu được 90 ngàn trái/ha- thu nhập cao hơn trên cùng diện tích. Còn giống CP.333 chỉ trồng được 16 kg giống/ha, thu hoạch 65 ngàn trái/ha nhưng lại là giống cùi nhỏ, hạt to, chịu hạn tốt, phù hợp với đồng đất Kông Chro. Năm 2011, ông trồng 3,2 ha bắp lai CP.333, hiện đang cho thu hoạch với năng suất 14 tấn hạt tươi/ha. Với giá thu mua hiện tại là 4.200 đ/kg hạt tươi, gia đình ông thu được gần 200 triệu đồng từ diện tích trên. Trừ giống, phân bón (khoảng 15 triệu đ/ha) và công lao động gia đình, mỗi héc- ta bắp lai gia đình ông lãi khoảng 40 triệu đồng/vụ. Một năm làm 2 vụ, lãi ròng 80 triệu đồng/ha!
Khi được hỏi với hiệu quả cao như vậy, sao ông không trồng bắp lai hết diện tích đất gia đình có, ông cười: “Như vậy là đủ rồi. Diện tích còn lại để dành trồng rau ăn, trồng ít đậu, bắp nếp để con cái đi học xa về, có cái ăn và làm quà cho bạn bè mỗi khi trở lại trường học”. Hóa ra, ông Thùy, bà Lý có 3 người con, con đầu đang theo học trường Cao đẳng Y Phương Đông ở Đà Nẵng, con thứ hai là sinh viên trường ĐH Tây Nguyên, con út thì đã có giấy báo, chuẩn bị bước vào năm đầu đại học. Bà Lý cười tươi như… hoa bắp được mùa: “Tất cả đều nhờ vào vườn bắp đấy!”.
Chỉ với bắp lai mà nuôi ba người con học đại học. Quả thật, cây bắp lai đã thực sự trở thành loại cây làm giàu cho người nghèo, làm giàu cho những vùng đất vốn hết sức heo hút, khó khăn ở Tây Nguyên này.
