 |
| Ảnh mang tính minh họa. |
Khi Tổng thống Mỹ Donald Trump và Trung Quốc leo thang cuộc chiến tranh thương mại, có một “nhà vô địch đánh thuế” tại Nhà Trắng ủng hộ mạnh mẽ cách tiếp cận này. Người đó không ai khác là Peter Navarro, cố vấn kinh tế thân cận bên ông chủ Nhà Trắng, giám đốc Hội đồng Thương mại Quốc gia Mỹ.
Navarro là tiếng nói thường xuyên chỉ trích mạnh mẽ Trung Quốc vì các thực hành thương mại bất công, đồng thời là người chuẩn bị các phương án chiến lược cho Mỹ chống lại những mối đe dọa từ Trung Quốc, cả về quân sự lẫn kinh tế, theo Fortune.
Tuy nhiên, dù Tổng thống Trump tín nhiệm Navarro, ông không phải lúc nào cũng được mọi người ngưỡng mộ, Phillip Braun, giáo sư tài chính tại Trường Quản lý Kellogg thuộc Đại học Northwestern, Mỹ, nhận xét. “Ông ấy nảy ra những ý tưởng không có cơ sở trong thực tế, chẳng hạn như chiến tranh thương mại là điều tốt hay đánh thuế là điều tốt. Nhưng chúng mang đến những hậu quả nghiêm trọng cho nước Mỹ”.
Navarro đã có thể thuyết phục Tổng thống Trump tung đòn thuế nhằm vào Trung Quốc. Giờ đây, chính quyền Trump còn tiếp tục muốn xây cao thêm hàng rào thuế quan đối với các mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc bắt đầu từ 1/9.
Hầu hết các nhà dự báo kinh tế, trong đó có cả Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ, đã giảm dự báo GDP trong những tháng và năm tới. JP Morgan cho biết một gia đình bình thường ở Mỹ sẽ phải chịu mức tăng chi phí 1.000 USD mỗi năm với tình hình chiến tranh thương mại như hiện nay.
Thế nhưng, Peter Navarro vẫn có lý lẽ của riêng mình. Theo ông, Tổng thống Trump không khơi mào cuộc chiến tranh thương mại với Trung Quốc mà Washington và Bắc Kinh vốn đã đối đầu về thương mại từ lâu nhưng tất cả mọi người chỉ không nhận ra mà thôi.
Kể từ khi Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới năm 2001, Navarro cho biết 57.000 nhà máy Mỹ đã biến mất và hơn 25 triệu người Mỹ phải chật vật tìm kiếm việc làm.
Để chống lại Trung Quốc, thuế luôn là vũ khí mà Navarro yêu thích và đã được Tổng thống Trump áp dụng. Thực tế, chính quyền cựu tổng thống Mỹ Barack Obama cũng từng đánh thuế có chọn lọc một số mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc như lốp xe, ống thép và máy cắt cỏ. Song đòn thuế của Trump rộng hơn nhiều.
Về mặt lý thuyết, thuế đánh vào hàng hóa Trung Quốc sẽ khiến việc nhập khẩu chúng trở nên đắt đỏ hơn, qua đó làm hàng hóa Mỹ cạnh tranh hơn, dẫn tới tăng doanh số bán hàng trong nước, tạo ra động lực cho các công ty tự nguyện mở thêm nhà máy ở Mỹ rồi thuê công nhân Mỹ. Nhưng như thị trường tài chính đã phản ánh, mọi chuyện không diễn biến dễ dàng như thế.
Ngay cả khi các nhà máy rời Trung Quốc, họ cũng không tìm đến Mỹ. Hầu hết họ đều chuyển tới những quốc gia với chi phí lao động thấp như Campuchia hay Việt Nam. Khi được hỏi vì sao ông tuyên chiến với Trung Quốc, Trump đã nhìn lên trời và nói “Ai đó phải làm việc này. Tôi là người được chọn”.
Hàng rào thuế quan cũng đang được dùng như công cụ để thúc ép Trung Quốc trở lại bàn đàm phán với mục tiêu hàn gắn mối quan hệ thương mại đã bị phá vỡ.
Trong cuộc phỏng vấn với kênh Fox News ngày 25/8, Navarro đã nói với người dẫn chương trình Chris Wallace rằng “có 7 tội lỗi chết người” cần được giải quyết trong quan hệ thương mại với Trung Quốc, gồm: “Ngăn chặn hành vi ăn cắp sở hữu trí tuệ của ta, ngừng chuyển giao công nghệ cưỡng ép, ngừng tấn công mạng máy tính của chúng ta, ngừng bán phá giá vào thị trường của ta và loại các công ty của ta khỏi cuộc chơi, ngừng trợ cấp các doanh nghiệp nhà nước và ngừng nhập khẩu fentanyl, đồng thời chấm dứt thao túng tiền tệ”.
“Giải pháp ngắn hạn là dùng đòn thuế để điều chỉnh hành vi của Trung Quốc”, Greg Autry, giáo sư Khởi nghiệp và Đổi mới tại Đại học Nam California, bình luận. “Vì đây là một công cụ điều hành không cần chờ quốc hội thông qua và có thể áp dụng cũng như rút lại nhanh chóng. Vậy nên, khi Trung Quốc gian lận, bạn dùng nó để tấn công họ và khi họ gian lận ít đi, bạn rút nó về”.
Tuy nhiên, ngay cả khi đòn thuế không mang lại hiệu quả như mong muốn, Navarro dường như không có ý định khuyên Tổng thống Trump thoái lui khỏi cuộc chiến thương mại với Trung Quốc.
Trong cuốn sách “Death by China” của mình, Navarro từng viết “bất kể lúc nào người tiêu dùng bước vào siêu thị Walmart, điều đầu tiên họ phải làm là có đủ nhận thức để xem nhãn hiệu. Và khi họ cầm lên một món hàng ‘Sản xuất tại Trung Quốc”, tôi muốn trước tiên họ phải nghĩ rằng nó có thể gây tổn thương hoặc thậm chí giết chết mình. Ngoài ra, nó cũng có thể khiến người thân trong gia đình hoặc bạn bè mình bị mất việc làm”.
