Biểu đồ mô tả giá gạo của FAO
Động thái trên loan đi trong bối cảnh giá gạo thế giới tiếp tục tăng cao, gây lo ngại cho các nhà nhập khẩu Bangladesh, những người được cho là sẽ cung cấp 1,4 triệu tấn lương thực thiết yếu này trong tháng 12 năm nay khi giá các loại lương thực dạng hạt ở các thị trường đều có xu hướng tăng vọt.
Chỉ số giá gạo của tổ chức Nông lương Liên Hợp quốc (FAO), được công bố vào cuối tuần trước cho thấy, nó đạt 114,6 điểm, đánh dấu mức tăng thêm 2,3% so với tháng 10 và 11 trước đó.
Cụ thể giá gạo Indica, được tiêu thụ chủ yếu ở thị trường Nam Á, tăng 2,4% trong giai đoạn này, do gạo đồ của Ấn Độ được bán ở mức 370-385 USD/tấn, chưa bao gồm phí vận chuyển.
Trong khi đó, giá gạo đồ Pakistan vốn được ưa chuộng với người tiêu dùng Bangladesh, cũng được giao dịch ở mức 380-412 USD/tấn, còn sản phẩm gạo cùng chủng loại của Thái Lan ở mức 420-449 USD/tấn và của Việt Nam ở mức 410-426 USD/tấn, chưa bao gồm phí vận chuyển.
Báo cáo hàng tháng của FAO cũng cho biết, giá gạo hiện tại cao hơn 14,7% so với cách nay một năm.
Theo lý giải của các chuyên gia FAO, nhu cầu xuất khẩu cao hơn, các chính phủ đang thu mua số lượng lớn cũng như tỷ giá hối đoái của đồng nội tệ so với đồng đô la Mỹ cao hơn là những lý do chính đằng sau sự tăng giá gạo ở Ấn Độ.
Trong khi đó theo Tổng công ty Thương mại Bangladesh, giá gạo trên thị trường quốc tế cũng ghi nhận mức tăng từ 8 đến 12% trong ba tuần qua, bất chấp đang trong thời kỳ thu hoạch cao điểm ở Bangladesh.
Ông KM Layek Ali, thư ký của một hiệp hội sở hữu nhiều nhà máy xay xát lớn ở Bangladesh cho biết: “Giá lúa đã lập kỷ lục chưa từng có vì giá thóc vừa thu hoạch đang được chào bán ở mức 1.350 Taka/maund- tương đương 37,3 kg”.
Theo ông Ali, các nhà xay xát trong nước hiện đang cạnh tranh nhau tìm nguồn thóc nhằm có đủ nguyên liệu vận hành các nhà máy của họ trong 4 tháng tới. Trong khi đó, những hộ nông dân lớn cũng đang tích trữ một lượng thóc kha khá để kiếm thêm lợi nhuận trong những tháng tới, tạo ra một thị trường lúa gạo sôi động.
Tuy nhiên, các nhà xay xát cho biết chi phí tối thiểu của họ đối với chế biến gạo thô hiện nay là 49 Taka/kg, bao gồm cả thu nhập từ cám gạo, trong khi chính phủ đã cố định mức giá thu mua gạo ở mức 43 Taka/kg trong năm nay (1 Taka tương đương 232 đồng Việt Nam). “Trước đó chính phủ nước này đã đặt mục tiêu thu mua 0,5 triệu tấn gạo với giá 43 Taka/kg và 0,3 triệu tấn lúa với giá 28 Taka/kg trong niên vụ này”, theo Tổng cục Lương thực Bangladesh.
Một quan chức cho biết, giá chào bán lúa gạo thấp khó có thể thu hút các nhà xay xát và nông dân mua vào nên chỉ có thể thu mua tối đa khoảng 300 tấn trong một tháng.
Tiến sĩ Kazi Tamim Rahman, giảng viên kinh tế nông nghiệp tại Đại học Nông nghiệp Bangabandhu Sheikh Mujib Rahman, cho biết khu vực tư nhân chỉ có thể nhập khẩu 0,26 triệu tấn gạo trong khi họ được phép nhập khẩu 1,4 triệu tấn.
Ông cho biết chính phủ nên xem xét cơ chế thuế quan bằng 0 đối với hoạt động nhập khẩu gạo, so với mức 15,3% hiện nay trong một khoảng thời gian nhất định. Dự báo tình trạng thiếu hụt lương thực toàn cầu có thể xảy ra, chính phủ cũng nên sớm nhập khẩu 1 triệu tấn gạo từ nước ngoài theo mục tiêu của mình bằng bất cứ giá nào.
Tiến sĩ Rahman gợi ý rằng một chương trình mạng lưới an toàn như cung cấp gạo với mức trợ cấp nên được mở rộng bằng cách tạo ra ít nhất 2,5 triệu tấn dự trữ. "Việc giám sát thị trường cũng nên chặt chẽ hơn trên quy mô toàn quốc để ngăn chặn bất kỳ sự tăng giá giả tạo nào", ông Rahman cảnh báo.
Bộ Nông nghiệp Bangladesh dự kiến sản lượng gạo trong nước đạt 16,3 triệu tấn từ 5,9 triệu ha canh tác trong vụ thu hoạch đang diễn ra. Tuy nhiên, bất chấp mùa vụ thu hoạch đang rộ, giá gạo tiếp tục tăng vọt tại thị trường nội địa, đánh dấu mức tăng 8-12% trong ba tuần qua do gạo thô đang được bán ở mức 54-56 Taka, loại trung bình ở mức 62-66 Taka và loại chế biến sâu hơn ở mức 78-98 Taka trong năm nay.
