Người dân huyện A Lưới cùng các đơn vị đoàn thể ra đồng cải tạo đồng ruộng, khôi phục sản xuất. Ảnh: CĐ.
Thủy lợi xuống cấp, dân thiếu nước sản xuất
Toàn huyện A Lưới có 80 công trình hồ chứa thủy lợi, hơn 60km kênh mương lớn nhỏ, phục vụ tưới tiêu và cung cấp nguồn nước cho khoảng 1.100ha lúa hai vụ, hơn 300ha ao cá nước ngọt của người dân. Với đặc điểm địa hình dốc, nhiều khe suối, qua các mùa mưa lũ cộng với việc được đầu tư khá lâu, thiếu kinh phí duy tu bảo dưỡng, nhiều công trình thủy lợi, kênh mương hồ đập ở A Lưới xuống cấp.
Ông Đinh Viết Cường, Chủ tịch UBND xã Hồng Bắc (huyện A Lưới) thông tin, trên địa bàn xã có 2 công trình thủy lợi gồm hồ A Nin 1 và hồ A Nin 2 phục vụ tưới tiêu cho hơn 100ha lúa 2 vụ, 10ha nuôi trồng thủy sản nước ngọt ở các thôn Lê Nin, Lê Lộc.
Năm 2010, các công trình được duy tu, nâng cấp, nhưng qua nhiều mùa mưa lũ nay đã xuất hiện tình trạng bồi lắng lòng hồ, kênh mương bằng đất sụt lún làm giảm dung tích hồ chứa, tắc nghẽn dẫn đến vụ hè thu thường thiếu nước sản xuất.
“Hàng năm, sau thiên tai, địa phương phối hợp với Công ty TNHH NN MTV Quản lý - Khai thác công trình thủy lợi tỉnh tiến hành khảo sát, trích nguồn vốn duy tu, bảo dưỡng tạm thời để phục vụ sản xuất đông xuân. Về lâu dài cần kinh phí lớn để tiến hành nạo vét, khơi thông tăng dung tích hồ chứa và bê tông hóa khoảng 600m kênh mương còn lại”, ông Cường cho biết.
Tương tự, khảo sát tại các địa phương cho thấy, từ mùa mưa lũ cuối năm 2021 đến nay, nhiều công trình kênh mương thủy lợi, hồ đập bị sạt trượt, xuống cấp vẫn chưa được sửa chữa ảnh hưởng sản xuất vụ hè thu.
Cụ thể, hồ chứa tại xã Sơn Thủy lòng hồ bị bồi lấp khoảng 600m3 đất đá, không trữ được nước phục vụ tưới tiêu, đập tràn, cống lấy nước bị hư hỏng chỉ khắc phục tạm thời, cần nguồn vốn để nâng cấp, sửa chữa; kênh mương đập Ha Tia xã Hồng Kim, Đập Chai 2 xã Đông Sơn, Đập Ka Nôn 1 xã Lâm Đớt bị rò rỉ, thất thoát nước, cần bê tông hóa để đảm bảo nguồn nước tưới trên tổng chiều dài 2,9km…
Hàng loạt công trình thủy lợi xuống cấp, hư hỏng
Theo Phòng NN - PTNT huyện A Lưới, ngoài một số công trình do địa phương quản lý, trên địa bàn có nhiều công trình thủy lợi như các đập dâng, hồ chứa, kênh mương do Công ty TNHH NN MTV Quản lý - Khai thác công trình thủy lợi tỉnh quản lý, vận hành khai thác. Do địa hình đồi núi dốc, các công trình thủy lợi thường xuyên bị hư hỏng, xuống cấp, nhất là vào mùa mưa lũ.
Việc sớm đầu tư nâng cấp, cải tạo hệ thống thủy lợi tại huyện miền núi A Lưới giúp người dân phát triển kinh tế bền vững. Ảnh: CĐ.
Các công trình thủy lợi trên địa bàn xây dựng đã lâu nên dễ bị hư hỏng, ảnh hưởng tưới tiêu phục vụ sản xuất và gây nguy cơ mất an ninh lương thực.
Hàng năm, bằng các nguồn vốn khác nhau từ ngân sách của tỉnh, huyện, vốn khắc phục lụt bão, vốn sự nghiệp nông - lâm - thủy sản và nguồn vốn tự chủ của đơn vị quản lý vận hành, đã thực hiện nâng cấp, sửa chữa một số công trình thủy lợi bị hư hỏng xuống cấp nhằm đảm bảo nguồn nước phục vụ cho sản xuất nông nghiệp trên địa bàn huyện.
Trước mắt, địa phương bố trí kinh phí nâng cấp, xây dựng mới hồ A Tia (xã Hồng Kim) từ đập dâng mở rộng thành hồ chứa do Ban Quản lý dự án đầu tư và xây dựng khu vực huyện A Lưới làm chủ đầu tư. Hiện dự án đang trong giai đoạn đơn vị tư vấn khảo sát thiết kế, sẽ khởi công trong năm 2022.
UBND tỉnh cũng đưa công trình hồ chứa nước tại Khe Triết, xã Đông Sơn vào Quy hoạch thủy lợi tỉnh đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2035. Công trình có nhiệm vụ bổ sung nguồn nước phòng, chống hạn hán cho khoảng 100ha đất sản xuất nông nghiệp của xã Đông Sơn và Lâm Đớt. UBND tỉnh chỉ đạo UBND huyện A Lưới phối hợp với các sở, ngành liên quan đề xuất UBND tỉnh thống nhất chủ trương lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi và bổ sung dự án vào danh mục đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025.
Ông Văn Lập, Trưởng phòng NN - PTNT huyện A Lưới cho biết, để đáp ứng nhu cầu sản xuất, UBND huyện A Lưới đã có tờ trình gửi UBND tỉnh về việc xin hỗ trợ kinh phí sửa chữa, nâng cấp công trình thủy lợi hư hỏng do ảnh hưởng của thiên tai ở các địa phương với tổng kinh phí khoảng 6 tỷ đồng. UBND tỉnh giao Sở Tài chính chủ trì, phối hợp sở ngành liên quan nghiên cứu, tham mưu UBND tỉnh bố trí kinh phí cho A Lưới.
“Hiện nay, trên địa bàn huyện A Lưới còn nhiều công trình thủy lợi đang xuống cấp, hư hỏng, UBND huyện A Lưới tiếp tục phối hợp các đơn vị liên quan kiểm tra, rà soát lập dự án nâng cấp sửa chữa các công trình bị hư hỏng, xuống cấp báo cáo UBND tỉnh xem xét bổ sung vào danh mục đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025”, ông Lập nói.
Trước đó, trong kế hoạch trung hạn giai đoạn 2016-2020, UBND tỉnh đã phê duyệt đầu tư nâng cấp các công trình thủy lợi trên địa bàn huyện A Lưới như đập dâng A Bả, xã Hương Nguyên, đập dâng Pa Lanh 1 xã Bắc Sơn, đập dâng A So 3, A Đớt 2, xã Lâm Đớt, đập dâng Y Lét, xã A Roàng, trạm bơm Điền Sơn xã Sơn Thủy, đập dâng Tà Riềng, xã Hồng Trung với kinh phí gần 20 tỷ đồng; đến nay, đã bố trí và triển khai thực hiện hạng mục các công trình.
