Hình tượng mèo đánh thức cảm hứng thẩm mỹ họa sĩ đương thời

Chủ Nhật 22/01/2023 , 07:48 (GMT+7)

Hình tượng mèo đánh thức cảm hứng sáng tác của các họa sĩ trong năm mới Quý Mão 2023, với nhiều tâm tư mới, thẩm mỹ mới, sức sống mới.

Hình tượng mèo là một trong 12 con giáp được các họa sĩ múa cọ vừa có tính thời sự vừa có tính sáng tạo. Thị trường tranh Tết Quý Mão với hình tượng mèo cũng hình thành với nhiều cung bậc phát tài phát lộc khác nhau.

Trước Tết Quý Mão, hình tượng mèo từng gây xôn xao khi một tác phẩm tạo hình cách tân tại công viên Đà Nẵng phải bị dẹp bỏ, vì công chúng phát hiện đã sao chép y hệt tác phẩm “Cat with a Ball” của họa sĩ Hàn Quốc Lee Sangsoo. Thế nhưng, hình tượng mèo vẫn ngập tràn trên khung tranh của các họa sĩ Việt.

Nhà nghiên cứu mỹ thuật Phan Cẩm Thượng cho rằng, vẽ con giáp được các họa sĩ Việt Nam bắt đầu theo đuổi từ sau năm 1954, trên các bưu thiếp chúc Tết hoặc bìa báo xuân, tranh trong báo xuân. Cùng với danh họa Bùi Xuân Phái còn có các họa sĩ Nguyễn Bích, Sĩ Ngọc… cũng vẽ nhiều tranh con giáp. Và người theo đuổi đề tài vẽ con giáp quy mô nhất lại là danh họa Nguyễn Tư Nghiêm, thậm chí ông còn chuyên chú cho dòng tranh này tới độ vẽ màu sắc của con giáp theo ngũ hành.

Hình tượng mèo được vẽ và được mua ra sao trong dịp Tết Quý Mão? Họa sĩ Lê Thiết Cương đánh giá, thị trường mỹ thuật Việt Nam gần đây có sự chuyển động tích cực, nhu cầu thưởng thức, sở hữu, sử dụng tác phẩm mỹ thuật của người dân mạnh hơn, tranh ở lại trong nước nhiều hơn. Điều này có thể nhìn thấy rõ ở thị trường tranh con giáp dịp đầu năm mới.

Tuy giá tranh con giáp của các họa sĩ sáng tác cao hơn tranh dân gian, nhưng con số dao động 1-15 triệu đồng cho một bức tranh độc bản là khá "vừa vặn" với nhiều gia đình hiện nay.

Ở góc độ khác, họa sĩ Tào Linh khẳng định, người Việt vẫn có thú chơi tranh Tết để trang trí, sửa soạn nhà cửa đón năm mới. Nếu trước đây, các gia đình thường chọn một bức ảnh hoặc bức tranh in bình thường, thì ngày nay, mức sống cao hơn, nhu cầu treo tranh và sưu tập tranh độc bản tăng mạnh. Tranh con giáp đương đại đáp ứng được điều đó, nên thị trường ngày càng phát triển.

Hình tượng mèo cũng vậy. Giới họa sĩ chuẩn bị sáng tác từ trước Tết vài tháng, người mua cũng cầu kỳ chọn lựa và đặt hàng một số tác giả mà mình yêu thích.

Hình tượng mèo cũng như những con giáp là đề tài dễ vẽ hay khó vẽ? Bằng kinh nghiệm cá nhân, họa sĩ Lê Trí Dũng chia sẻ: Tranh con giáp là một loại hình không có trong truyền thống xa xưa. Điều đó là một khó khăn và đồng thời cũng là thuận lợi cho họa sĩ đương đại. Người vẽ không có những tiền đề gợi ý về hình ảnh, nhưng cũng chính vì thế họ có thể bay bổng hơn trong sáng tạo.

Tranh con giáp vẽ về 12 con vật, cả con vật có thật và con vật hư cấu. Người vẽ sẽ nâng chúng lên tầm khái quát, gợi mở nhưng vẫn luôn phải giữ lại được những đặc điểm riêng của từng con vật để người xem có thể nhận ra.

PHẠM TUẤN