Khuất tất những dự án điện gió nghìn tỷ đứng tên đại gia Đỗ Lê Quân

Dấu hỏi về nguồn tiền?

Theo tìm hiểu của Báo Nông nghiệp Việt Nam, ông Đỗ Lê Quân được biết đến là Tổng Giám đốc kiêm người đại diện theo pháp luật của Công ty TNHH Tài Tâm, địa chỉ đăng ký tại 39A phố Ngô Quyền, quận Hoàn Kiếm, Thành phố Hà Nội.

Các cổ đông góp vốn vào Công ty TNHH Tài Tâm hiện tại bao gồm ông Đỗ Lê Quân (sinh năm 1974), ông Đỗ Kim Ngọc (sinh năm 1943) và bà Lê Thị Ân (sinh năm 1951). Cả ông Quân, ông Ngọc và bà Ân đều có hộ khẩu thường trú tại 338 Bà Triệu, quận Hai Bà Trưng, Thành phố Hà Nội.

Trước cơn sốt năng lượng điện gió trong thời gian vừa qua, Công ty TNHH Tài Tâm và ông Đỗ Lê Quân đã thành lập hàng loạt công ty để xin chủ trương đầu tư rất nhiều dự án điện gió tại các tỉnh Quảng Trị, Đắk Nông, Đắk Lắk, Bình Thuận, Bến Tre, Trà Vinh, Cà Mau… Cách thức quen thuộc của Tài Tâm và ông Đỗ Lê Quân là sau khi được chấp thuận bổ sung quy hoạch, được các địa phương cấp quyết định chủ trương đầu tư các liên danh này thành lập doanh nghiệp dự án – với vai trò xuyên suốt làm đại diện pháp luật của các ông Đỗ Lê Quân, Đỗ Kim Ngọc…

Đây đều là những dự án có quy mô lớn cả về diện tích sử dụng đất, tuổi đời dự án lẫn tổng mức đầu tư.

Cụ thể, thông qua hình thức đầu tư trực tiếp hoặc liên danh liên kết, các công ty liên quan đến Công ty TNHH Tài Tâm và ông Đỗ Lê Quân thực hiện các dự án điện gió tại tỉnh Quảng Trị gồm: Nhà máy điện gió Tài Tâm, Nhà máy điện gió Hưng Bắc, Nhà máy điện gió Phương Bắc, Nhà máy điện gió Hoàng Hải.

Tại Trà Vinh, Bến Tre, Cà Mau, Công ty TNHH Tài Tâm tham gia vào các dự án điện gió như Nhà máy điện gió Phương Bắc - Trà Vinh 1 ở ngoài khơi xã Tường Long Hòa, thị xã Duyên Hải, tỉnh Trà Vinh với công suất 300MW, tổng mức đầu tư dự án là 15.931 tỷ đồng. Nhà máy điện gió Thạnh Phú tại xã An Điền, An Nhơn, An Quy, Mỹ An, huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre (công suất 120MW), do liên danh Công ty TNHH Tài Tâm và Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng và phát triển Phương Bắc làm chủ đầu tư, tổng mức đầu tư ước tính khoảng 4.996 tỷ đồng.

Tương tự, Dự án Nhà máy điện gió Viên An tại xã Viên An, huyện Ngọc Hiển, tỉnh Cà Mau có công suất 201,6MW, do liên danh Công ty TNHH Tài Tâm và Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng và phát triển Phương Bắc đề xuất, tổng mức đầu tư 7.296 tỷ đồng, chủ đầu tư thực hiện là Công ty TNHH MTV năng lượng Viên An Cà Mau do ông Đỗ Kim Ngọc đứng tên.

Chỉ tính sơ bộ các dự án điện gió Công ty TNHH Tài Tâm đầu tư phát triển có tổng mức đầu tư lên đến hơn 50.000 tỷ đồng. Câu hỏi đặt ra là doanh nghiệp Tài Tâm và ông Đỗ Lê Quân lấy tiền ở đâu để đầu tư vào những dự án điện gió khủng như vậy khi mà báo cáo tài chính của doanh nghiệp này không thể hiện được số vốn đảm bảo.

Cụ thể, theo báo cáo tài chính của Công ty TNHH Tài Tâm năm 2020, cơ cấu tài sản tập trung chính vào tài sản dài hạn, trong đó có 3 khoản mục lớn bao gồm: Tài sản cố định, xây dựng cơ bản dở dang và đầu tư vào công ty con và công ty liên kết.

Trong ba khoản tài sản dài hạn lớn này thì khoản xây dựng cơ bản dở dang treo từ năm 2018 đến 2020 là hơn 120 tỷ. Liên doanh liên kết năm 2018 có thực hiện đầu tư hơn 200 tỷ nhưng sang năm 2019 đã giảm xuống còn 126 tỷ.

Theo các quy định của pháp luật về vốn trong đầu tư các dự án điện gió, để được cấp phép chủ trương đầu tư dự án, chủ đầu tư buộc phải đảm bảo mức vốn góp 30% trên tổng mức đầu tư dự án đối với những dự án có công suất dưới 50MW và 15% đối với những dự án có công suất lớn hơn.

Với năng lực tài chính của Công ty TNHH Tài Tâm và việc đồng loạt thực hiện các dự án điện gió với tổng mức đầu tư lớn nêu trên không hiểu vì lý do gì các địa phương vẫn chấp thuận chủ trương đầu tư cho doanh nghiệp này. Đặc biệt, khi các dự án bước vào giai đoạn triển khai đồng loạt, liệu rằng năng lực của Công ty TNHH Tài Tâm có đảm bảo hay lại sang nhượng dự án cho các nhà đầu tư khác sau khi đã hoàn tất thủ tục?

Liên tục xuất hiện những điểm nóng gây bất ổn xã hội

Ở nhiều địa phương khác, sau khi các doanh nghiệp đứng tên đại gia Đỗ Lê Quân triển khai dự án đã nhanh chóng trở thành những điểm nóng về trật tự an toàn xã hội. Thậm chí nhiều người dân phải vướng vòng lao lý dưới chân những dự án điện gió khủng này.

Tại tỉnh Quảng Trị, như Báo Nông nghiệp Việt Nam đã phản ánh, hai trong số các dự án điện gió liên quan đến ông Đỗ Lê Quân và Công ty TNHH Tài Tâm gồm: Nhà máy điện gió Tài Tâm và Nhà máy điện gió Hoàng Hải đều có vấn đề.

Ngày 27/11/2020, tỉnh Quảng Trị chấp thuận chủ trương đầu tư cho Công ty TNHH MTV đầu tư năng lượng Hoàng Hải Quảng Trị và Công ty TNHH MTV đầu tư năng lượng Tài Tâm Quảng Trị.

Theo thông tin công bố tại quyết định chủ trương đầu tư, hai dự án trên có tổng công suất 50MW với mức vốn đầu tư khoảng 3.500 tỷ đồng (Tài Tâm 1.800 tỷ, Hoàng Hải 1.700 tỷ). Giống như nhiều dự án khác, vốn vay từ các tổ chức tín dụng dụng trong các dự án điện gió của ông Quân lên đến gần 80%.

Chủ đầu tư đang gấp rút đẩy nhanh tiến độ để kịp thời cán đích trước thời điểm được hưởng giá FIT ưu đãi (ngày 31/10/2021), chính quyền các cấp và cơ quan chuyên ngành cũng tạo mọi điều kiện có thể để doanh nghiệp sớm cụ thể hóa mục tiêu. Tuy nhiên động thái này vấp phải không ít điều tiếng từ dư luận, nguyên do là 2 dự án điện gió Tài Tâm và Hoàng Hải đều chưa giải quyết xong vướng mắc về công tác giải phóng mặt bằng.

Cụ thể, tính đến ngày 21/7, dự án điện gió Tài Tâm mới được thuê 239.933/325.000 m2, phần còn lại chưa hoàn thành các thủ tục pháp lý. Tương tự, dự án điện gió Hoàng Hải mới chỉ “gom” được 259.370m2, khoảng 65.630 m2 diện tích thuộc bãi tạm thời, khu phụ trợ vẫn còn trong diện tranh chấp…

Áp dụng Luật Đất đai và các văn bản pháp lý liên quan, chỉ sau khi có quyết định cho thuê đất của cơ quan có thẩm quyền và được bàn giao ranh giới trên thực địa thì chủ đầu tư, nhà thầu mới được phép khởi công xây dựng.

Nhưng các dự án điện gió của đại gia Đỗ Lê Quân ngang nhiên thi công rầm rộ, vi phạm quy định của pháp luật. Kể từ khi các dự án điện gió đứng tên ông Đỗ Lê Quân triển khai ở Quảng Trị đã xẩy ra nhiều bất ổn xã hội.

Giữa tháng 5 năm nay, trên công trường dự án điện gió của Công ty TNHH MTV đầu tư năng lượng Tài Tâm Quảng Trị. tại xã Húc thuộc huyện Hướng Hóa đã xuất hiện nhiều đối tượng có thái độ đe dọa sau vụ xô xát giữa người dân địa phương với người của công ty. Cơ quan chức năng phải vào cuộc và yêu cầu nhóm 20 thanh niên xăm trổ rời khỏi địa bàn.

Ngoài ra, tại các dự án điện gió của ông Đỗ Lê Quân còn xuất hiện hàng trăm lao động Trung Quốc hoạt động chui ở trong đó.

Cần kiểm tra các dự án điện gió đứng tên ông Đỗ Lê Quân và Tài Tâm

Thời điểm hiện tại các chủ đầu tư dự án điện gió như đang ngồi trên lửa bởi thời hạn 31/10/2021 công nhận ngày vận hành thương mại sắp đến. Các doanh nghiệp đầu tư buộc phải chạy đua để đăng ký kịp thời hạn.

Căn cứ Quyết định số 39/QĐ-TTg sửa đổi, bổ sung về cơ chế hỗ trợ phát triển các dự án điện gió tại Việt Nam, giá điện gió được điều chỉnh tăng lên. Cụ thể, đối với điện gió trong đất liền, giá mua điện tại điểm giao nhận điện là 1.927 đồng/kWh, tương đương 8,5 Uscent/kWh (chưa bao gồm VAT); với điện gió trên biển, giá mua điện tại điểm giao nhận điện là 2.223 đồng/kWh, tương đương 9,8 Uscent/kWh (chưa bao gồm VAT).

Để đáp ứng điều kiện hạn nộp hồ sơ chạy thử, nghiệm thu chuẩn bị đề nghị công nhận ngày vận hành thương mại trước thời điểm 31/10/2021 thì chủ đầu tư các nhà máy điện gió phải gửi văn bản và hồ sơ theo quy định cho bên mua điện (EVN) muộn nhất là ngày 3/8/2021.

Theo thống kê của EVN, đến thời điểm đầu tháng 8/2021, đã có 21 nhà máy điện gió với tổng công suất 819MW đi vào vận hành thương mại. Trong bản danh sách này có các doanh nghiệp đứng tên ông Đỗ Lê Quân và liên quan đến Công ty TNHH Tài Tâm  gồm: Đăk N'Drung 2 (đăng ký công suất thử nghiệm COD 96.90 MW), Đăk N'Drung 3 (100.00 MW), Hoàng Hải (49.60 MW), Viên An (49.60 MW)…

Tuy nhiên, với hàng loạt những vi phạm trong thời gian qua, thiết nghĩ cần phải có sự kiểm tra, giám sát chặt chẽ  những dự án điện gió đứng tên ông Đỗ Lê Quân trong quá trình cấp phép chạy thử. Đặc biệt là vấn đề thủ tục pháp lý cấp phép, nguồn vốn huy động và thực tiễn triển khai.

Đơn cử như dự án Tài Tâm Quảng Trị. Dù được chấp thuận chủ trương đầu tư ngày 27/11/2020 nhưng phải đến ngày 16/7/2021, mới có Quyết định số 1480/QĐ-UBND về việc cho chủ đầu tư Công ty TNHH MTV đầu tư năng lượng Tài Tâm Quảng Trị thuê đất đợt 1 để xây dựng nhà máy điện gió Tài Tâm.

Chưa bàn đến các vướng mắt về công tác giải phóng mặt bằng, kể từ khi được thuê đất đến thời điểm EVN công bố nhà máy điện gió Tài Tâm gửi văn bản và hồ sơ đăng ký chương trình đóng điện và hòa lưới, thử nghiệm, đề nghị công nhận COD chỉ là 18 ngày. Điều này khiến dư luận lo ngại về việc Công ty TNHH MTV đầu tư năng lượng Tài Tâm Quảng Trị không thể kịp vận hành theo quy định, nên cần phải kiểm tra thật kỹ lưỡng trước khi cấp phép vận hành thử.